Open dagen
Congressen en symposia
Cursussen
Promoties & Oraties
14 mei 2007
Onderdeel: Wageningen IMARES
Onderzoek van Wageningen IMARES en Rijkswaterstaat RIZA en de
Universiteit van Keulen bewijst dat de Houting terug is in de Rijn en
zich weer op natuurlijke wijze voortplant.
Rond 1930 is de houting, een zalmachtige vis, uitgestorven in het
stroomgebied van de Rijn. In 1992 begon een Duits team van
onderzoekers met de herintroductie van houting in de Rijn. Naar nu
blijkt met succes. Honderdduizenden jonge houtingen werden jaarlijks
uitgezet in de Rijn bij Rees en in de Lippe, een zijriviertje van de
Rijn bij Wesel. Inmiddels maakt ook in Nederland de houting een forse
opmars.
Houting kwam oorspronkelijk voor rond de Noordzee en Oostzee. De
Noordzeehouting heeft op de rand van uitsterven gestaan en kwam alleen
nog voor in het Deense riviertje Vida in het noordelijke deel van de
Waddenzee. Volwassen houtingen trekken vanuit zee naar rivieren om te
paaien. Voorheen kende vooral de Rijn een grote houtingpopulatie die
zeventig jaar geleden is uitgestorven door overbevissing, verstuwing
en waterverontreiniging.
Inmiddels is de waterkwaliteit verbeterd en zijn veel stuwen in de
grote rivieren voorzien van vispassages waardoor de situatie in de
Rijn voor deze riviertrekvis er weer veel gunstiger uitzag. Daarom is
besloten om een herintroductie in de Rijn uit te voeren. Gebruik werd
gemaakt van de wilde populatie houtingen uit Denemarken. Uit eieren
opgekweekte jonge houtingen werden vanaf 1992 met honderdduizenden
losgelaten bij de Lippe in Duitsland. De jongen liftten met de stroom
mee naar Nederland en groeiden op in de benedenrivieren, het
IJsselmeer en het kustgebied.
Dat de populatie houting zich inmiddels op natuurlijke wijze
voortplant bleek onlangs uit onderzoek van het Duitse onderzoeksteam
van de Universiteit van Keulen. In het voorjaar van 2006 werden alle
in Duitsland uitgezette jonge houtingen met een speciale stof gemerkt.
In het IJsselmeer bleek tijdens het afgelopen jaar dat slechts 4% van
de jonge houtingen afkomstig van de gemerkte uitzettingen te zijn. De
rest moet dus van natuurlijke oorsprong zijn. Na dit prachtige
resultaat is gestopt met het nog verder uitzetten van jonge houting:
naar verwachting is de populatie nu voldoende groot om zich
zelfstandig verder te ontwikkelen.
De vraag is waar de volwassen houtingen nu paaien. In 2006 en 2007
werden daarom een kleine honderd houtingen van een zender voorzien
door onderzoekers van Wageningen IMARES en Rijkswaterstaat RIZA.
Middels een netwerk van detectiestations in het rivierengebied kunnen
de trekbewegingen worden gevolgd. Van de eerste groep uit 2006
trokken er tijdens de paaitrek 20 vanuit het IJsselmeer via Kampen de
IJssel op waarvan 5 via de Rijn Duitsland introkken, en 1 bereikte
uiteindelijk de Lippe. Een andere houting trok via de serie
vispassages op de Nederrijn naar de Rijn bij Arnhem. Blijkbaar trekt
slechts een klein deel tot in Duitsland op en wordt er op grote schaal
elders in het stroomgebied van de Rijn gepaaid. Dankzij deze
Nederlands-Duitse samenwerking tussen onderzoek en overheden kunnen we
nu vaststellen dat de houting terug is in de Rijn!
Grafiek: Ontwikkeling in aantal houtingen in het Rijnstroomgebied
sinds het begin van het uitzetprogramma. Grijs: aantal uitgezette
jonge houtingen bij de Lippe in Duitsland (rechter as; gegevens
Universiteit Keulen). Lijnen: indexcijfers in verschillende
vismonitoringsprogrammaâs in Nederland (gegevens Wageningen IMARES).
---
Foto: "Houting is makkelijk herkenbaar aan de donkere vlezige neus"
((c) Wageningen IMARES Joep de Leeuw)
Contact
Meer informatie:
Hans Bothe
0255 - 564633
hans.bothe@wur.nl
Wageningen Universiteit