Hier vindt U de tekst van de toespraak die burgemeester Opstelten
uitsprak voorafgaand aan de onthulling van 'De verwoeste Stad' op
Plein 1940 op maandag 14 mei 2007.
Dames en heren.
Vandaag herdenken we de verwoesting van de Rotterdamse binnenstad op
14 mei 1940. Die verschrikkelijke dag. Die dag die voor zoveel
Rotterdammers zoveel betekent.
Vooral bij de oudere Rotterdammers die de stad van voor de oorlog nog
hebben gekend. Of die het bombardement hebben meegemaakt. Sommigen van
u waren erbij en hebben die verwoesting meegemaakt. Die vuurzee en de
geluiden van het luchtalarm. Het dreunen van de inslaande bommen.
Misschien trilt de grond nog onder uw voeten en ruikt u nog de geur
van het brandend puin. Sommige indrukken kunnen ons een leven lang
achtervolgen.
Geen dag is zo bepalend geweest voor de ontwikkeling van de stad.
Daarom staan we hier vandaag. In het brandpunt staat vandaag het beeld
van De Verwoeste Stad. Het beeld van Ossip Zadkine.
Het is aan kunstenaars, aan grote kunstenaars, gegeven, om de
gevoelens van mensen uit te drukken in materiaal: in klei, steen of
brons. Dit beeld doet dat.
Geen ander beeld weet zo precies het leed van de verwoesting uit te
drukken.
Het is een schreeuw van wanhoop, een uitdrukking van pijn.
Het geeft in al zijn zeggingskracht de gevoelens weer van de
Rotterdammers na het bombardement. Er is geen ander beeld dat zoveel
te zeggen heeft.
En geen ander beeld ook waarover zoveel gezegd is.
Dit beeld staat niet alleen voor de verwoesting, maar is ook het
symbool geworden van de wederopbouw. Dat komt omdat het zo duidelijk
en ondubbelzinnig aangeeft voor welke taak Rotterdam stond. Namelijk,
de stad weer een hart geven.
En dat is gebeurd. Met grote opoffering en met een geweldig
doorzettingsvermogen is de binnenstad weer opgebouwd. Betrokken
ondernemers, visionaire ontwerpers en stedenbouwkundige en
daadkrachtige bestuurders legden de basis voor een nieuw Rotterdam.
Dat verrees rondom dit beeld, dat hier in 1953 werd geplaatst. Een
nieuw Rotterdam met een innovatief winkelcentrum en oprijzende
kantoorgebouwen en woontorens
Het is waar: in een sky-line kun je niet wonen. Maar wij zijn trots op
de skyline. Misschien wel juist omdat we een binnenstad hebben gehad
die slechts op enkele plaatsen boven het maaiveld uitkwam.
We zijn trots op al die Rotterdammers die op die zandvlakte van
vroeger een welvarend stadshart hebben gebouwd. Die op het puin, of de
puin, zoals de oudere Rotterdammers zeggen, een internationale stad
hebben opgericht. En nog steeds verrijzen er woongebouwen en kantoren
in het centrum van de stad. We zijn nog steeds niet uitgedacht,
uitgepland en uitgebouwd. Dit is een stad met ruimte. Ruimte voor
verbering, ruimte voor toekomst.
Het beeld van "De Verwoeste Stad" raakt steeds meer ingeklemd tussen
de omringende nieuwbouw. Dat is ook de tragiek van het idee van
Zadkine.
We kunnen het zien als een voortgezette symboliek van het beeld. Je
kunt zeggen dat het gat in het beeld steeds meer gesloten wordt. Het
beeld toont ons steeds minder lucht, steeds minder die leegte van
toen. Je ziet steeds meer oprijzende bebouwing. Rotterdam krijgt zijn
kloppend hart weer terug.
Dit is een prachtige plek in de stad. Dit nieuwe plein is het beeld
waardig. Hier komen alle elementen van Rotterdam samen: de hoogbouw,
de haven, het vertier, het plezier.
Dit is de juiste plaats voor dit beeld van Ossip Zadkine,
Die symboliek van verwoesting en herbouw maakt dat dit beeld van Ossip
Zadkine de geschiedenis van onze stad zo precies uitdrukt. De
geschiedenis van verwoesting en wederopbouw. Die symboliek is van meet
af aan herkend door de Rotterdammers. En niet alleen van degenen die
de oorlog hebben meegemaakt. Ook de nieuwe generaties hebben het beeld
in hun hart gesloten. Het maakt deel uit van hun identiteit.
Maar de zeggingskracht gaat verder. Zoals het verhaal van Rotterdam
rond gaat. Zoals het verhaal van Rotterdam hoop en inspiratie geeft
voor alle mensen van ver en dichtbij.
Dit beeld geeft aan dat de wil tot leven elke verwoesting kan
overwinnen.
Bron: Bestuursdienst, 14-05-2007
Gemeente Rotterdam