Het Koninklijk Huis
---
Toespraak van de Prins van Oranje, 15 mei 2007
bij de uitreiking van de Appeltjes van Oranje, Paleis Noordeinde, Den
Haag
Dames en heren,
Hartelijk welkom in Paleis Noordeinde.
U bent gewend dat mijn vrouw de Appeltjes van Oranje uitreikt. Maar
zij heeft nog verlof. Gelukkig hebben we een goede
vervangingsregeling! Als haar maatje heb ik haar al die jaren vanaf de
eerste rij ondersteund. En dus mag ik vandaag de prijzen uitreiken.
Máxima en ik zijn samen beschermpaar van het Oranje Fonds. We zijn er
intensief bij betrokken. Namens ons beiden zeg ik: fijn dat u er
allemaal bent. En namens allen aanwezig wil ik U, Majesteit, heel
hartelijk bedanken voor Uw gastvrijheid !
Dit jaar bestaat het Oranje Fonds vijf jaar. Het is ook vijf jaar
geleden dat we samengingen met het Juliana Welzijn Fonds, dat al sinds
1948 actief is.
Twee fondsen onder één oranje vlag. Het ene jong en een beetje
onstuimig. Het andere op leeftijd en met een schat aan ervaring. Samen
sterk. We zijn nu vijf jaar de beste maatjes. En we zijn van plan dat
nog heel lang te blijven.
U had het vast al begrepen: Het draait vandaag om `maatjes'.
Maat betekent niet alleen vriend, maar ook metgezel.
Daar zit beweging in. Je bent samen onderweg. Je helpt elkaar vooruit.
Ook als er hobbels op het pad zijn. Ook als het donker wordt of als
het begint te regenen. Of als een van beiden struikelt.
Je blijft bij elkaar omdat je samen verder komt.
Mijn grootmoeder - en naamgeefster van het Juliana Welzijn Fonds -
verstond de kunst om dit soort dingen heel kernachtig te zeggen. Zij
zei ooit eens in een kersttoespraak: "het is diep eenvoudig dat twee
meer kunnen dan één".
De eerste ervaring die ik zelf had met maatjesprojecten was in de
jaren tachtig. Ik had toen een ontmoeting met een aantal buddies van
mensen die leden aan een geheimzinnige nieuwe ziekte: AIDS.
Inmiddels weten we veel meer van die ziekte. Maar kunt u zich nog
herinneren hoe het in de jaren tachtig was? AIDS was de grote
onbekende. We tastten met zijn allen in het duister. Mensen die aan de
ziekte leden, werden soms uit angst als paria's behandeld.
En toch waren er toen buddies die zeiden: "Hier ben ik. Pak m'n hand
maar vast. We gaan hier samen doorheen."
Die ervaring heeft toen een grote indruk op me gemaakt. Ik heb er de
laatste weken regelmatig aan moeten terugdenken.
De buddies van toen waren de pioniers. En ik vind het fantastisch dat
zoveel mensen hun voorbeeld hebben gevolgd.
Of ze zichzelf nu buddy noemen, of vriend, of coach, of mentor. Want
maatjes zijn tegenwoordig op vele terreinen actief. Voor uiteenlopende
groepen mensen.
Voor zieken,
Voor mensen die eenzaam zijn of in een isolement zitten,
Voor mensen die na een ellendige tijd moeite hebben de draad weer op
te pakken,
Of die persoonlijke begeleiding nodig hebben om hun talent te
ontplooien.
We willen die veelzijdigheid als Oranje Fonds graag laten zien. Ik ben
blij dat er zoveel succesvolle maatjesprojecten zijn. Deskundigen
vinden dit soort projecten heel erg kansrijk voor de oplossing van
sociale problemen in ons land. Ze staan bovenaan de "30 plannen voor
een beter Nederland" die vorig jaar door een aantal vooraanstaande
wetenschappers zijn opgesteld. Die deskundigen vinden dat
maatjesprojecten goed aansluiten bij de behoefte van de samenleving om
eigen problemen ter hand te nemen. Met relatief weinig geld en
eenvoudige middelen kan veel worden bereikt.
Wat is het geheim van dat succes? Waarin zit de kracht van een maatje?
In de eerste plaats denk ik: heel simpel het gewone contact van mens
tot mens. We zijn wel eens geneigd ons heil van instanties te
verwachten. Of van de overheid. Maar hoe waardevol en hoe nodig
instanties ook zijn, ze kunnen nooit een gemis aan menselijk contact
goedmaken. Instanties kunnen voor ons de voorwaarden scheppen voor een
goed leven. Maar ze slaan geen arm om je heen. Ze halen je niet uit de
put. Je kunt niet met ze lachen. Je kunt er niet mee voetballen of
koffiedrinken of tot diep in de nacht doorpraten.
Een tweede factor van belang is wat ik `de positieve kracht' noem. Eén
van de dingen die ik heb geleerd in de sportwereld is de enorme
invloed van positieve prikkels. Belangstelling, aanmoediging en
support geven mensen power. Ze hebben veel meer effect dan correctie
en straf. Ze geven zelfvertrouwen en zorgen voor groei en
ontwikkeling.
Het zijn niet de fluitconcerten, maar de toejuichingen die een sporter
tot een kampioen maken. En wat in het stadion geldt, geldt ook in het
park, aan de keukentafel, of op school.
Een derde verklaring voor het succes van maatjes, is hun
gelijkwaardigheid. Het is tweerichtingsverkeer. Ik denk dat degenen
onder u die zelf maatje zijn, het kunnen beamen. Je neemt er allebei
wat van mee. Plezier, levenservaring, steun, een blik buiten je eigen
wereldje. Want de mooiste kennis is mensenkennis.
Die drie elementen - gewoon contact van mens tot mens, een positieve
insteek, tweerichtingsverkeer - zien we terug in alle genomineerde
projecten. En zeker bij de drie winnaars.
De mensen van de Stichting Vriendendiensten uit Zeist halen mensen met
een psychiatrische achtergrond er weer bij. Fantastisch hoe u elkaars
vertrouwen weet te winnen en samen de wereld tegemoet stapt.
De mensen van de stichting Exodus in Leiden helpen ex-gedetineerden om
de draad van het gewone leven weer op te pakken. Niet gemakkelijk,
maar heel erg nodig en zinvol. Ik heb groot respect voor wat u samen
weet te bereiken.
En de mensen van de stichting Welzijn in Helmond maken zich sterk voor
jongeren die een stevige, enthousiaste coach nodig hebben. Iemand die
tegen een stootje kan, hun wereld kent, hun taal spreekt en ze de
goede kant op duwt.
Het blijkt dat uw aanpak heel goed werkt. Minder problemen thuis.
Minder rotgeintjes in de buurt. Betere schoolresultaten. En nog heel
veel plezier samen hebben ook. U bewijst dat het kan!
Drie geweldig goede projecten. De drie geldprijzen zijn even groot.
Maar er is één grote appel.
Die grote appel gaat naar de mensen in Helmond. Omdat uw aanpak
toepasbaar is voor heel veel jongeren op heel veel plaatsen in
Nederland.
Dames en heren, ieder mens heeft talenten. Ieder mens verdient kansen.
Die kansen moeten we toch echt zelf benutten. Niemand kan die
verantwoordelijkheid van ons overnemen.
Maar dat wil niet zeggen dat we op onszelf zijn aangewezen. We staan
er niet alleen voor.
Zolang er maatjes zijn, is er hoop!
Alle winnaars: van harte gefeliciteerd!
En tegen alle maatjes zeg ik: ga zo door!
© RVD