Federatiebestuur FNV Postbus 90801
De heer L. Hartveld, bestuurder 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Postbus 8456 Telefoon (070) 333 44 44
1005 AL AMSTERDAM Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
1005AL8456
Contactpersoon Uw brief 562/8/001
Doorkiesnummer Ons kenmerk ARBO/A&V/2007/12249
Faxnummer Datum 14 mei 2007
E-mail
Onderwerp Werkgeversplicht te streven naar verbetering van
veiligheid en gezondheid van werknemers
Geachte heer Hartveld,
Op 23 maart 2007 zond u mij een brief waarin u ingaat op de verplichting van de werkgever te
streven naar verbetering van de veiligheid en gezondheid van werknemers. In deze brief
interpreteert u de Arbowet tegen de achtergrond van de Europese Kaderrichtlijn, stelt u mij een
aantal vragen en meldt u, dat u afhankelijk van de beantwoording, mijn antwoorden zult
voorleggen aan de Europese Commissie.
Alvorens in te gaan op uw vragen, wil ik kort een aantal zaken schetsen. Zoals u weet is op 1
januari 2007 de Arbowet herzien. Mede op basis van een unaniem SER-advies is ervoor
gekozen bij de herziening van de Arbowet de verantwoordelijkheid van werkgevers en
werknemers te vergroten. Arbobeleid moet niet op een gedetailleerd niveau door de overheid
worden geregeld, maar zoveel mogelijk tot stand komen binnen ondernemingen, zodat
maatwerk mogelijk wordt en draagvlak bij werkgevers en werknemers wordt verkregen.
Dat moet op een zo kostenefficiënt mogelijke manier gebeuren, ingebed in het
ondernemingsbeleid, met zo min mogelijk klemmende regeldruk, maar wel binnen zekere
wettelijke begrenzingen. In navolging van het SER-advies is in de herziene Arbowet een
andere verantwoordelijkheidverdeling opgenomen tussen het publieke en private domein.
Einddoel is dat de overheid zich in het publieke domein beperkt tot het vaststellen van doelen
(doelvoorschriften). In het private domein zijn sociale partners verantwoordelijk voor de
invulling van de doelvoorschriften. Zij doen dit door in arbocatalogi een lijst van middelen op
te nemen waar werkgevers uit kunnen kiezen om het door de wet gestelde arbodoel te
bereiken.
Ons kenmerk ARBO/A&V/2007/12249
Met betrekking tot de door u gestelde vragen, wil ik u het volgende antwoorden.
In de herziene Arbowet is de verplichting voor de werkgever om, gelet op de stand van de
wetenschap en professionele dienstverlening, een zo goed mogelijk arbobeleid te voeren
gewijzigd in de verplichting een beleid te voeren dat is gericht op zo goed mogelijke
arbeidsomstandigheden. De aanhef van artikel 3, lid 1 is verder aangevuld met een plicht voor
de werkgever om te zorgen voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers inzake alle
met de arbeid verbonden aspecten. Met deze formulering wordt aangesloten bij de redactie van
artikel 5 van de Richtlijn nr. 89/391/EEG.
Optimalisering van de in dit artikel genoemde doelstellingen behoort tot de
verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers in bedrijfstakken en ondernemingen. Bij
de uitwerking van de algemene zorgplicht geeft artikel 3 een doelstellingsniveau, in de vorm
van twee toetsingscriteria: de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening en het
redelijkerwijs principe.
Het toetsingscriterium `stand van de wetenschap en professionele dienstverlening' houdt niet
in dat steeds de uit oogpunt van veiligheid en gezondheid meest doeltreffende van alle
mogelijke maatregelen getroffen moet worden. Wel dienen die maatregelen getroffen te
worden die door vakdeskundigen in brede kring worden aanvaard als toepasbaar in de praktijk.
Over het toetsingscriterium `zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd' heeft de SER zich
uitgesproken in het uitgebrachte advies over de herziene Arbowet.
Dit toetsingscriterium heeft volgens de SER tot doel om een afweging van de veiligheid en
gezondheid van werknemers tegen andere belangen mogelijk te maken. Hierbij spelen de
technische1, operationele2 en economische3 haalbaarheid een rol. Algemeen uitgangspunt
daarbij is, dat in beginsel het doelstellingenniveau niet ter discussie staat, maar dat toegespitst
op de concrete situatie de uitvoeringsmodaliteit, de wijze waarop of het tijdpad waarin het
doelstellingenniveau bereikt kan worden, ter discussie staan. In haar advies over de herziene
Arbowet heeft de SER dit toetsingscriterium en de in het bovenstaande gegeven uitwerking
daarvan onderschreven.
De uitwerking van de redelijkheid van de maatregelen/middelen is in de herziene Arbowet de
verantwoordelijkheid van de werkgevers en werknemers in bedrijfstakken of ondernemingen.
Ik ben van mening dat hiermee de ontwikkelingen in de stand van de wetenschap en
professionele dienstverlening in voldoende mate doorwerken in arbocatalogi en in het
arbobeleid van ondernemingen via maatwerk en invulling door sociale partners.
1 Technische haalbaarheid: werkgevers dienen zich in beginsel te houden aan hetgeen overeenkomt met de
algemeen erkende stand van de techniek en met de stand van de betreffende techniek in de betrokken bedrijfstak.
2 Operationele haalbaarheid: situatie waarbij bepaalde maatregelen toch niet genomen worden, omdat zij in een
ander opzicht de arbeidsomstandigheden van werknemers weer bedreigen.
3 Economische haalbaarheid: heeft met name betrekking op te hoge absolute kosten en verstoorde
concurrentieverhoudingen. 2
Ons kenmerk ARBO/A&V/2007/12249
De juridische basis voor het optreden van de Arbeidsinspectie is gelegen in de arbowetgeving;
de doelvoorschriften in het publieke domein. De arbocatalogi zijn hierbij voor de
Arbeidsinspectie richtinggevend.
De Arbeidsinspectie zal zich terughoudend opstellen als het gaat om middelen waarmee aan de
doelvoorschriften kan worden voldaan. Dit doet immers recht aan de verantwoordelijkheid van
werkgevers en werknemers voor het private domein, alsmede aan de ruimte voor maatwerk die
deze partijen nodig hebben. De arbocatalogi zullen daarom door de Arbeidsinspectie marginaal
worden getoetst. Dit betekent dat er van wordt uitgegaan dat de naleving van de door partijen
in een arbocatalogus afgesproken middelvoorschriften zal leiden tot het voldoen aan de
doelvoorschriften. Daarmee wordt de verantwoordelijkheid daarvoor bij partijen gelaten.
Alleen als wordt geconstateerd dat de naleving van de arbocatalogus in redelijkheid niet kan
leiden tot naleving van de wettelijke doelvoorschriften zal de Arbeidsinspectie de
arbocatalogus geheel, of ten dele niet bij de handhaving als uitgangspunt gebruiken. Bij
misstanden, als de veiligheid en gezondheid van werknemers in gevaar is, zal de
Arbeidsinspectie haar verantwoordelijkheid nemen en die misstanden aanpakken. In de door u
in uw brief beschreven casus was dit laatste niet het geval.
Hoogachtend,
de Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(mr. J.H.P. Donner)
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid