De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA22XA
Contactpersoon Ons kenmerk W&B/URP/07/17134
Doorkiesnummer Datum 24 mei 2007
Onderwerp Kamervragen van het lid Fritsma nr. 2060714400
Hierbij zend ik u de antwoorden op de Kamervragen van het lid Fritsma (PVV) over het
verstrekken van bijstandsuitkeringen zonder het opleggen van een sollicitatie- of een
werkplicht.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(A. Aboutaleb)
Ons kenmerk W&B/URP/07/17134
2060714400
Vragen van het lid Fritsma (PVV) aan de Staatssecretaris van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid over het verstrekken van bijstandsuitkeringen zonder het opleggen van een
sollicitatie- of een werkplicht. (Ingezonden 7 mei 2007)
Vraag 1
Heeft u kennis genomen van het bericht "Wel bijstand, geen werkplicht"?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Hoe beoordeelt u het dat meer dan de helft van alle Almeloërs die een bijstandsuitkering
hebben niet hoeven te werken of te solliciteren, terwijl de Wet werk en bijstand dat wel
voorschrijft?
Vraag 3
Deelt u de mening dat de argumenten die de gemeente Almelo aandraagt om zoveel
bijstandsgerechtigden vrij te stellen van de sollicitatie- of werkplicht, zoals "gebrek aan
werkervaring", kant nog wal raken?
Antwoorden 2 en 3
Bijstandsgerechtigden hebben de plicht om naar vermogen algemeen geaccepteerde arbeid te
verkrijgen en deze te aanvaarden (sollicitatieplicht). Daarnaast hebben bijstandsgerechtigden
een plicht tot het meewerken aan zijn re-integratie en daarmee tot het meewerken aan het
vergroten van zijn arbeidsmarktkansen (re-integratieplicht). De inzet van re-
integratievoorzieningen is beleidsmatig en financieel naar de gemeenten gedecentraliseerd. Dit
om de gemeenten in staat te stellen de voorzieningen zo effectief en efficiënt mogelijk in te
zetten, rekening houdend met de lokale omstandigheden.
In de WWB is eveneens bepaald dat het college aan bijstandsgerechtigden een tijdelijke,
individuele ontheffing van de sollicitatie- en/of re-integratieplicht kan verlenen op grond van
dringende redenen. Deze individuele beoordeling geschiedt door het college, als
bestuursorgaan dat dichtbij bij de burger staat en daardoor bij uitstek in staat is maatwerk te
leveren. Op grond van artikel 76 WWB treed ik niet in de besluitvorming inzake individuele
gevallen.
1 http://www.tctubantia.nl/voorpagina/article1372254.ece
---
Ons kenmerk W&B/URP/07/17134
Vraag 4
Deelt u voorts de mening dat de massale vrijstelling van sollicitatie- of werkplicht misbruik in
de hand werkt, en er voor zorgt dat mensen die niet willen werken op hun wenken bediend
worden?
Vraag 5
Realiseert u zich dat massale vrijstelling van uitkeringsgerechtigden van de werk- of
sollicitatieplicht een klap in het gezicht is voor alle hardwerkende Nederlanders die
uitkeringsgelden op moeten hoesten?
Antwoorden 4 en 5
Uitgangspunt in de WWB is dat een ieder zelf verantwoordelijkheid draagt voor de
bestaansvoorziening. Het beroep op de bijstand staat alleen open wanneer iemand die
verantwoordelijkheid (tijdelijk) niet op eigen kracht kan waarmaken. Van alle (potentiële)
bijstandsgerechtigden wordt verwacht dat zij zich beschikbaar stellen voor alle algemeen
geaccepteerde arbeid. Werk boven inkomen dus. Bij het niet nakomen van de opgelegde
verplichtingen, zoals bij werkweigering, is de gemeente gehouden de bijstand te verlagen
conform hun afstemmingsverordening. Gemeenten zijn daarnaast financieel volledig
verantwoordelijk voor de uitvoering van de WWB. Dat betekent dat zij de positieve financiële
gevolgen ervaren wanneer bijstandsgerechtigden zo snel mogelijk aan de slag komen. Dit
stimuleert gemeenten om bijstandgerechtigden, waar mogelijk, zo snel mogelijk toe te leiden
naar de arbeidsmarkt. Deze uitgangspunten vormen een belangrijk onderdeel voor het
draagvlak van de WWB. Uit de op 13 april jl. aan uw Kamer gezonden tussenbalans bij de
evaluatie van de WWB en de feitelijke ontwikkeling van het bijstandsvolume blijkt dat de
werking van het systeem van de WWB ruimschoots aan de verwachtingen voldoet.
Zoals in antwoorden 2 en 3 is aangegeven heeft de gemeente de bevoegdheid een tijdelijke,
individuele ontheffing van de sollicitatieplicht te verlenen. Een ontheffing van deze plicht doet
een beroep op de verantwoordelijkheid voor de eigen bestaansvoorziening niet teniet. De
verplichting tot het meewerken aan de re-integratie blijft onverkort van kracht. Indien evenwel
ook voor deze verplichting een individuele ontheffing wordt verleend, kan van de
bijstandsgerechtigde worden verwacht zich te richten op maatschappelijke participatie, zoals
vrijwilligerswerk. Dit kan dan weer de eerste stap betekenen naar arbeidsinschakeling.
Vraag 6
Kunt u aangeven of de werkwijze van de gemeente Almelo ook door andere gemeenten wordt
gehanteerd, en hoeveel bijstandsgerechtigden in totaal zijn vrijgesteld van de plicht om te
solliciteren of te werken?
Antwoord 6
De werkwijze van de gemeente Almelo dat ondermeer via re-integratietrajecten het aantal
uitkeringsgerechtigden wordt teruggedrongen en dat alleen op basis van individuele
---
Ons kenmerk W&B/URP/07/17134
beoordelingen tijdelijke ontheffing wordt verleend van de sollicitatieplicht komt ook elders
voor en is niet in strijd met de wet.
Naar verwachting zijn na het zomerreces gegevens van het CBS bekend over het aantal
ontheffingen eind 20062. Dit zal het begin worden van een landelijke cijferreeks over
ontheffingen. Hierover zal de Kamer worden geïnformeerd.
Vraag 7
Kunt u aangeven wat u gaat ondernemen om gemeenten ertoe te bewegen de Wet werk en
bijstand naar behoren uit te voeren, waarbij geldt dat de sollicitatie- of werkplicht streng wordt
gehandhaafd?
Antwoord 7
Voor de verstrekking van bijstandsuitkeringen ontvangen gemeenten jaarlijks een
ongeoormerkt budget van het Rijk. De vraag of deze middelen rechtmatig worden besteed,
staat uitsluitend ter beoordeling aan de gemeenteraad.
Een bestuurlijke interventie van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
kan alleen aan de orde zijn indien naar zijn oordeel sprake is van een ernstige tekortkoming als
bedoeld in artikel 76 van de WWB. De Staatssecretaris komt overigens alleen tot een
dergelijke afweging indien de Inspectie Werk en Inkomen op inhoudelijke gronden heeft
geconcludeerd dat een gemeente de wet zodanig onrechtmatig uitvoert dat daarmee de
fundamenten van het wetssysteem te zeer worden aangetast en het zelfsturend vermogen van
de gemeente tekort schiet. Van een dergelijke constatering is met betrekking tot Almelo geen
sprake.
2 Zie ook de brief d.d. 23 januari 2007 inzake aantallen alleenstaande ouders met een bijstandsuitkering die een
vrijstelling van de sollicitatieplicht hebben (Kamerstukken II, 2006/07, 24 525, nr. 99)
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid