Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Inhoud pagina: Toespraak staatssecretaris Bijleveld bij congres Burgerzaken
24 mei 2007
De toespraak die staatssecretaris Bijleveld hield bij de opening van
het congres Burgerzaken in Noordwijkerhout.
"Deze regering - u heeft dat uitgebreid kunnen horen toen we aantraden
- dames en heren, stelt nadrukkelijk de zaken van de burger centraal.
Hoe zou ik dan weg kunnen blijven op een congres waar burgerzaken
centraal staan?
Dat is meer dan een woordspeling. De burger centraal : dat betekent
dat we ons als overheid dienstbaar op moeten stellen.
En laten we eerlijk zijn, dat is niet iets waar de overheid vroeger om
bekend stond. We moeten op dat gebied nog heel wat oude beelden
opruimen.
Alleen al daarom moet onze dienstverlening kwalitatief hoog én
betrouwbaar zijn. Én ..... we moeten het onze burgers zo gemakkelijk
mogelijk maken.
We hebben, dames en heren, al vaak gesproken over de overheid waar
maar één loket staat. Die is er nog niet. Naast burgerzaken zijn er
andere loketten voor vergunningen, belastingen enzovoorts. Maar
burgerzaken is wel degelijk een van de belangrijkste en meest
gezichtbepalende kanten van de overheid.
Ga maar na: GBA, reisdocumenten, rijbewijzen, verkiezingen. En dat
zijn allemaal onderwerpen waar van alles gebeurt: de modernisering van
de GBA, de hele digitalisering, de elektronische reisdocumenten.
Het is zó in beweging. Het is geen omgeving voor een stereotype
knorrige oude, saaie ambtenaar.
Maar eerlijk gezegd; ik ken daar ook maar heel weinig van. De
medewerkers burgerzaken hebben een heel goede naam.
Ik ben burgemeester geweest; ik weet waar ik over praat.
U gaat vandaag - dames en heren - nog uitgebreid praten over de GBA,
de eerste basisadministratie. Toch wil ik daar een paar opmerkingen
over maken. Want dat wordt een cruciaal proces en zoveel hangt daaraan
of daarmee samen.
We gaan de GBA als basisadministratie dus tussen nu en januari 2010
invoeren.
Het eerste doel van de GBA is dat de overheid de burger geen
overbodige handelingen meer laat verrichten. De moderne overheid
vraagt niet langer naar de bekende weg. Instanties moeten zelf maar de
benodigde informatie uit de GBA te halen.
Sommige instanties geven hiervan al goede voorbeelden door formulieren
alvast voor in te vullen.
Het wordt voor burgers ook makkelijker om hun eigen GBA-gegevens in te
zien en zonodig te laten corrigeren. Deze inzage zal als onderdeel van
de Persoonlijke Internet Pagina (PIP) aan ieder burger worden
aangeboden. Op termijn zullen ook gegevens uit andere
(basis)registraties via de PIP kunnen worden ingezien en kunnen
burgers vanuit hun PIP zaken doen met allerlei overheidsinstanties.
Het klinkt allemaal nu nog zeer revolutionair maar op 1 januari 2010 -
dat is over minder dan drie jaar - krijgen burgers het wettelijk recht
te weigeren gegevens te verstrekken die de overheid al in het GBA
heeft vastgelegd.
Dit betekent dat ze tegen iedere overheidsinstantie kunnen en mogen
zeggen: val me niet lastig met die vragen want dat weet u al.
Dat is de dienstverleningskant. Die is heel belangrijk, maar er is ook
het aspect van betrouwbaarheid. De hele overheid moet kunnen werken
met de meest betrouwbare persoonsinformatie die we hebben. Die is te
vinden in de GBA.
Natuurlijk is de GBA niet altijd 100% juist.
Maar om die onjuistheden er zoveel mogelijk uit te halen wordt de
gehele overheid verplicht om gesignaleerde onjuistheden te melden aan
de GBA.
In de toekomst zullen steeds meer instanties aan u, de medewerkers
burgerzaken, vragen nog eens goed te kijken naar bepaalde gegevens in
de GBA.
Dat is aanvankelijk natuurlijk extra werk voor burgerzaken, maar
overheidsbreed en op den duur zal er beter en efficiënter kunnen
worden gewerkt naarmate de kwaliteit van de GBA toeneemt.
Op dit moment beproeven we de terugmeldingen in een pilot en in
september gaat de invoering van de GBA als basisregistratie echt van
start.
Dames en heren, dat wordt nog wat! Niet alleen voor mijn departement,
maar ook voor alle gemeenten.
Alle diensten moeten immers worden aangesloten op de GBA. Medewerkers
burgerzaken zullen allereerst alle gemeentelijke diensten moeten
faciliteren die persoonsgegevens uit de GBA nodig hebben.
Verder zullen medewerkers burgerzaken alert moeten blijven op de
kwaliteit van de gegevens. De rest van de overheid gaat immers van de
gegevens in de GBA uit. Ze moeten er dus op kunnen rekenen dat deze
gegevens goed zijn.
Het is overigens goed te beseffen dat er bij alle veranderingen straks
ook een emotioneel element mee zal spelen.
Collega's van andere diensten, moeten afscheid nemen van hun eigen
vertrouwde - al of niet schaduw - administraties en gebruik gaan maken
van - dus vertrouwen op - een "vreemde" administratie, die ook nog
eens door anderen wordt gemaakt en beheerd.
Dan zijn argumenten als verbetering van kwaliteit of kostenbesparing
alleen, niet genoeg. Afwisselend zullen empathie, verwijzing naar
wettelijke verplichtingen uit Den Haag en inzet van het eigen bestuur
moeten worden ingezet om de verandering echt te realiseren.
Hoofden burgerzaken: u wordt verandermanagers!
Een ander belangrijk aspect bij de GBA, is dat u een steeds
belangrijker rol zult gaan spelen bij de preventie van fraude en
misbruik bij de vaststelling van iemands identiteit of bij de
beoordeling van documenten.
Dat kan spanningen opleveren met snelle dienstverlening. We moeten het
de burger niet lastiger maken dan nodig is, maar gezien het belang van
de GBA voor de rest van de overheid, dient u uw kritische houding
nooit te laten varen als het gaat om de vaststelling van iemands
identiteit of bij twijfel of iemands ergens wel woont.
En dan heb ik het nog niet eens over die zogenaamd buitengewoon
ongelukkige pechvogels die jaarlijks vele malen opnieuw hun paspoort
verliezen. Ik wil hen graag in uw warme en oplettende aandacht
aanbevelen.
En dan het terrein waarop de meeste burgers u ontmoeten: de
reisdocumenten, het paspoort en de Nederlandse identiteitskaart.
Nederlandse burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun reisdocument
voldoet aan de Europese en internationale eisen. Ook hier is continue
aandacht voor een goed evenwicht is tussen dienstverlening en
betrouwbaarheid.
En als ik zeg continue, dan bedoel ik dat ook letterlijk. Bij de
invoering van het elektronische reisdocument kregen we nieuwe
foto-eisen. De foto's die sinds de invoering bij de aanvragen van
reisdocumenten worden ingeleverd worden gemonitord en er is overleg
met de gemeenten over de ervaringen met de nieuwe foto-eisen.
In overleg met u, de NVVB, en een grote club gemeenten - de zogenoemde
Klankbordgroep Gemeenten - wordt nu gekeken of sommige eisen aangepast
of verder verduidelijkt moeten worden. En omdat de eisen aan de foto
met name internationaal bepaald worden, delen wij onze ervaringen met
deze eisen ook met andere landen.
U weet ook dat we steeds bezig zijn met de betrouwbaarheid van het
reisdocument.
In 2009 zullen er vingerafdrukken in de chip worden opgenomen. Dit is
verplicht gesteld op grond van een Europese Verordening. Dit zal een
belangrijke verandering betekenen in het aanvragen en uitgeven van
reisdocumenten. Ook hierbij zal de NVVB en de Klankbordgroep Gemeenten
weer nauw worden betrokken.
Dames en heren, wanneer burgers het over "de " overheid hebben, dan
maken ze vaak niet veel onderscheid tussen het rijk, de gemeente of
het stadsdeelkantoor. Voor de meeste mensen in Nederland is de
overheid, de overheid waar ze mee te maken hebben. En dat bent u dus !
Van uw vriendelijkheid of correctheid, van uw efficiency, van uw
betrouwbaarheid hangt het vaak af of de burgers de overheid
vertrouwen.
U houdt zich bezig met burgerzaken, de zaken van de burger.
U bent in zekere zin de frontsoldaten van de overheid. Ik hoop dat u
wilt aanvaarden dat ik en mijn hele ministerie daar met bewondering
naar kijken en dat u - als dat nodig is - ook een beroep op ons zult
kunnen doen."
---
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties