Universiteit van Tilburg 26 mei 2007
Meer samenwerking binnen het UWV noodzakelijk
Promotie aan de Universiteit van Tilburg
Managers bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV)
hebben nauwelijks greep op artsen die beoordelen of iemand recht heeft
op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Oplossingen die de politiek de
laatste jaren heeft geïnitieerd, hebben dit probleem juist vergroot.
Vooral de toenemende nadruk op prestatiecijfers en het hoge tempo van
veranderingen werken averechts. Zolang de samenwerking tussen managers
en professionals zoals artsen niet verbetert, zal het functioneren van
het UWV en soortgelijke organisaties tot problemen leiden. Dat
concludeert Loes Berendsen in het proefschrift waarop ze 25 mei
promoveerde aan de Universiteit van Tilburg. Bij het UWV behelzen de
problemen onder meer grote aantallen beoordelingen die te laat worden
uitgevoerd, communicatie-problemen met klanten en een tekort aan
professionele medewerkers.
De greep van publieke managers op verzekeringsartsen is al vijftien
jaar een politiek probleem. Om dit te veranderen, zijn in 2002
districtsmanagers in het leven geroepen. Uit het onderzoek van
Berendsen blijkt echter dat deze districtsmanagers de
verzekeringsartsen in veel gevallen vermijden. Gezien de context van
hun werk is dit een voorstelbare, maar weinig effectieve strategie. Zo
houden de managers zich door de sterke nadruk op cijfermatige
beheersing en verantwoording, vooral bezig met het produceren en
begrijpen van prestatiecijfers. Dit belemmert de aandacht voor de
inhoud van het werk. De samenwerkingsproblemen tussen managers en
verzekeringsartsen worden ook versterkt doordat de politiek
verandering op verandering doorvoert om de overheid beter te laten
functioneren. Overheidsorganisaties zoals het UWV krijgen zo
nauwelijks tijd voor het ontwikkelen van een lange termijn strategie,
waardoor incidenten de koers bepalen.
Berendsen analyseerde de sociale interacties van districtmanagers bij
het UWV door middel van een organisatie-etnografie. In deze
onderzoeksmethode staat het alledaagse leven van een bepaalde groep
centraal. Ze volgde in 2002 een aantal managers vanaf het moment dat
deze 's ochtends op kantoor kwamen totdat ze 's avonds weer naar huis
gingen. Zo stelde ze vast dat de managers nauwelijks greep hebben op
de verzekeringsartsen. In haar observaties is het gezag van de
managers klein en het ontzag voor de artsen groot.
Maar, benadrukt Berendsen, de structurele problemen zijn niet te
wijten aan individuele medewerkers. "Veruit de meeste mensen in mijn
onderzoek willen zich voor de zaak inzetten. De organisatie moet
echter omgaan met een spanning tussen efficiëntiebelangen en
professionele belangen in een omgeving die sterk door de politiek
wordt bepaald. Dit geldt voor het UWV, maar bijvoorbeeld ook voor
ziekenhuizen, culturele instellingen en universiteiten. Wanneer
vermijdend met deze spanning wordt omgegaan, zoals in mijn onderzoek
bij het UWV het geval is, zal het functioneren van de organisatie
onvermijdelijk tot een problematische dienstverlening leiden."
Sleutels tot verbetering
Meer samenwerking tussen managers en professionals zoals artsen is
volgens Berendsen een belangrijke sleutel tot structurele verbetering
in dienstverlenende organisaties zoals het UWV. Als in de organisatie
meer evenwicht ontstaat tussen efficiëntiebelangen en professionele
belangen, zal de organisatie ook beter tegenwicht kunnen bieden tegen
de politieke druk. Om tot meer samenwerking te komen, is verlaging van
de politieke druk nodig. Het tempo van veranderingen ligt daarvoor nu
te hoog en de politieke roep om transparantie zit een dialoog tussen
managers en verzekeringsartsen in de weg. Andere aanknopingspunten
voor verbetering zijn volgens Berendsen de formele overlegstructuur
van het UWV en de vestigingsgrootte. De medewerkers zelf roept zij op
tot meer contact. Berendsen: "Elkaar vermijden is zeker niet de enige
optie. In 2006 is het UWV gestart met het project 'Verbinding in
perspectief'. Het doel van dit project is het tot stand brengen van
meer verbinding tussen de managers en de professionals. Als het UWV
daar inderdaad in zou slagen, biedt dat perspectief voor de toekomst."
Loes Berendsen (1973, Rotterdam) studeerde Algemene Sociale
Wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht en specialiseerde zich
in Management en Organisatie. Van 1998 tot 2002 werkte ze als
onderzoeker bij het College van Toezicht Sociale Verzekeringen, en
daarna bij de Inspectie Werk en Inkomen van het ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid. Daar leidt zij tot op heden onderzoeken naar
de uitvoering van de sociale zekerheid. Het promotie-onderzoek voerde
ze uit bij de faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit van
Tilburg en de Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap
van de Universiteit Utrecht.
Noot voor de pers
De promotiezitting van Loes Berendsen vond plaats op 25 mei aan de
Universiteit van Tilburg. Promotoren zijn prof. dr. Arie de Ruijter,
Universiteit van Tilburg en dr. Marja Gastelaars, Universiteit van
Utrecht. Het proefschrift Bureaucratische drama's. Publieke managers
in verhouding tot verzekeringsartsen (ISBN 978-90-393-4539-9) is voor
journalisten verkrijgbaar via de Afdeling Voorlichting en Externe
Betrekkingen, e-mail persbericht@uvt.nl, en via de website
www.bureaucratischedramas.nl. Voor meer informatie en foto's kunt u
zich wenden tot perscoördinator Gwen Jansen, telefoon: 06 - 52415835,
e-mail: info@bureaucratischedramas.nl. Meer persberichten van de UvT
staan op www.uvt.nl/persberichten.
UvT Persbericht