Uitreiking van de ICT Awards
toespraak | 24-05-2007 | Den Haag, Staatssecretaris
Dames en heren,
De uitverkiezing tot ICT personality vorig jaar heeft mij geen
windeieren gelegd. Een paar maanden later werd ik gevraagd om
staatssecretaris te worden. Heel even, zo kan ik u wel toevertrouwen,
heb ik geaarzeld. Maar niet lang. In mijn geval ben ik er toch vrij
zeker van dat niet mijn sterallure maar de inhoud waar ik voor sta
doorslaggevend is geweest.
Inmiddels zit ik bijna honderd dagen op Financiën. Als ik met mijn
ondernemerspet op naar het werkveld van de overheid kijk, zie ik voor
Ict alleen maar kansen. Op alle beleidsterreinen valt met innovatieve
ict-toepassingen nog heel veel winst te halen. En dan denk ik aan
bijvoorbeeld veiligheid, aan de zorg en aan onderwijs. Maar ik denk
vooral ook aan de drie speerpunten voor mijn eigen portefeuille als
staatssecretaris: versterking van het innovatief ondernemerschap,
vergroening van de economie en vereenvoudiging van de uitvoering. Ict
is de cruciale motor achter innovatie in alle marktsectoren. Ict helpt
ook om de wereld groener te krijgen. De bewegingen van mensen en
goederen kunnen immers worden verminderd en geoptimaliseerd. Ict is
bovendien broodnodig om werkelijk een slag op het gebied van de
administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging voor burgers en
bedrijven te kunnen maken.
Als ik het heb over vereenvoudiging kijk ik natuurlijk allereerst naar
de Belastingdienst. Bij de Belastingdienst heeft vereenvoudiging van
de uitvoeringsprocessen hoge prioriteit. Voor u als belastingplichtige
betekent dit dat u steeds minder van de Belastingdienst zult merken.
Als u te goeder trouw bent tenminste. Volgend jaar start de
Belastingdienst met het voorinvullen van de aangifte
inkomstenbelasting. Eerst voor een beperkt aantal gegevens. Maar in de
jaren daarna zal de aangifte steeds verder worden vooringevuld. De
basis vormen de gegevens die de Belastingdienst betrekt van
overheidsbrede basisregistraties en van trusted partijen. Daardoor
verandert de relatie tussen Belastingdienst en burger ingrijpend. De
relatie wordt horizontaler. De Belastingdienst laat zien welke
gegevens hij van de belastingplichtige heeft. De burger heeft de taak
de gegevens te valideren en waar nodig aan te vullen. Het toezicht
verschuift dan van de individuele aangifte naar de leveranciers van
gegevensbronnen. Ook binnen het MKB zal op termijn het aangifteproces
veranderen. Door toepassing van taxonomie/XBRL is het al eenvoudiger
gemaakt gegevens tussen ondernemer en overheid uit te wisselen. We
werken toe naar een toekomst waarin de gegevens bij de ondernemer
blijven en dat de Belastingdienst ze aftapt om de aangifte vast te
stellen.
Inzet van de innovatie is eenvoud. Maar het realiseren van een
passende ict-infrastructuur die die eenvoud ondersteunt is behoorlijk
complex. Net als andere grote organisaties die vroeg met
automatisering zijn begonnen, heeft de Belastingdienst last van de
remmende voorsprong. Het is duidelijk dat de automatisering aan het
eind van haar levenscyclus is. We hebben het bij de Belastingdienst
over honderden applicaties en een duizelingwekkend aantal koppelingen
voor de gegevensuitwisseling daartussen. Daarom moeten we nu een grote
slag maken en zorgen voor een stabiele, toekomstvaste omgeving. Dat
stelt ons in staat sneller op veranderingen in te spelen, de kans op
fouten te verminderen en de onderhoudskosten te verlagen. We gaan dat
doen in twee fasen.
In de eerste fase in 2007 en 2008 realiseren we de basisvoorzieningen
die nodig zijn om de huidige en toekomstige processen te ondersteunen.
Zoals een digitale poort, portals, gegevenshuishouding en servicebus.
Essentieel is het aanbrengen van de scheiding tussen datalaag en
applicatielaag. In de tweede fase gaat het om het realiseren van
fundamentele wijzigingen in de procesinrichting. De Belastingdienst
was traditioneel gericht op de verschillende belastingwetten. Nu moet
de omslag komen naar een oriëntatie op bedrijfsfuncties. Daarvan is er
maar één Belastingdienst specifiek. Namelijk daar waar het gaat om het
bepalen van de grondslag, de fiscale basis van de berekeningen. De
rest van de functies is generiek. En dat betekent dat ze dus ook
kunnen worden ondersteund door generieke applicaties. Door de markt
dus. Een quick scan heeft geleerd dat er bruikbare pakketten of
componentenoplossingen beschikbaar zijn. Daarbij kan het aanschaffen
op de markt ook inhouden dat beheer en onderhoud worden uitbesteed.
Bij het betrekken van producten uit de markt zal zoveel mogelijk
gebruik worden gemaakt van openstandaard software. Voor deze tweede
fase rekenen we minstens vijf tot tien jaar.
Innovatie kan niet meer alleen. De tijd dat de Belastingdienst alles
zelf bouwde is voorbij. Alle voorzieningen worden gerealiseerd binnen
het kader van e-overheid. En in nauwe samenwerking met het
bedrijfsleven en met de gebruikers en hun intermediairs. Dat vraagt
een andere houding van alle partijen. Ook van de politiek, zeg ik er
maar direct bij. Want ook bij ons moet er nog veel veranderen.
Vereenvoudiging heeft alleen kans van slagen als we niet alleen naar
de uitvoeringskant kijken, maar ook naar de voorkant. Naar de wet- en
regelgeving. Als politici zijn we nu eenmaal goed in het bedenken van
heel gecompliceerde regelingen omdat we het liefst voor elke burger
maatwerk zouden willen leveren. We moeten leren ons zelf in dat
opzicht meer beperkingen op te leggen We zullen moeten erkennen dat we
niet alles kunnen automatiseren. Daar waar we te ver zijn
doorgeschoten zal ik mij in de Tweede Kamer sterk maken voor
aanpassing van de wet- en regelgeving. Alleen zo kunnen we een
soepelere uitvoeringspraktijk garanderen.
Dames en heren. Innovatie draait om Ict, maar is meer dan dat alleen.
Het blijft voor alles mensenwerk. Het draait om mensen met passie en
durf. Dat zit in alle Ict-bedrijven van nature. Elk bedrijf start
immers met een idee. Iets waarmee het zich onderscheidt van een ander.
Dat innovatieve vermogen moeten we zien vast te houden en te
versterken. Dat lukt beter samen dan alleen. Innovatieve ideeën komen
vanzelf als je de juiste partijen weet te vinden. Als je leert van
elkaars ervaringen en kennis. Als overheid kun je natuurlijk dat
proces van elkaar vinden stimuleren. Bijvoorbeeld met behulp van de
innovatievouchers, subsidies en het organiseren van conferenties. Ook
het uitreiken van Awards is in die zin belangrijk. Daarmee beloon je
niet alleen wat iemand heeft gedaan. Ze zijn vooral ook een
aanmoediging om verder te gaan op het innovatieve spoor. Als
ambassadeurs van ICT kunnen door ons nieuwe deuren worden geopend. En
daarachter valt voor ons, als we gezamenlijk optrekken, een hele
wereld te winnen.
* Laatst aangepast: 27-05-2007
Ministerie van Financiën