Technische Universiteit Delft

Prof. Berkhout bij afscheid: 'Niet organisaties maar mensen centraal stellen'

Verkokering is de grootste systeemfout in onze maatschappij. Om dit tegen te gaan, moeten we mensen centraal stellen en niet organisaties. Dat zegt hoogleraar Innovatie prof.dr.ir. A.J. Berkhout tijdens zijn afscheidsrede op vrijdag 8 juni aan de TU Delft.

In zijn afscheidsrede beschrijft Berkhout wat in zijn ogen de grote systeemfouten in onze maatschappij zijn. 'We zijn sinds het begin van het industriële tijdperk gewend om een lastig vraagstuk op te lossen door het in stukken te hakken en die stukken vervolgens apart op te lossen. Dat heeft geresulteerd in een enorme verkokering, overal zijn muren verrezen. Muren tussen en binnen de wetenschap, de politiek, de maatschappij en het bedrijfsleven. Deze oude manier van problemen oplossen werkt niet meer. Muren moeten verdwijnen.'

Berkhout noemt een politiek voorbeeld. Hij vindt de huidige verdeling van de rijksoverheid in ministeries achterhaald en pleit voor een systeem met projectministers. Zo ontstaat een kabinet dat een nationaal programma van projecten uitvoert, geleid door de minister-president. 'Een maatschappelijk vraagstuk trekt zich niets aan van hoe de overheid is georganiseerd. We moeten in het landsbestuur urgente maatschappelijke vraagstukken centraal zetten, vervolgens bepalen welke kennis we nodig hebben om ze op te lossen en op basis daarvan projectteams samenstellen. Zulke teams zullen automatisch de grenzen van ministeries (en andere structuren) overschrijden. Kijk dus naar de mensen, niet naar de organisaties.'

De door Berkhout verafschuwde verkokering is volgens hem ook een grote rem op innovatie. 'Dit zie je nog sterk in de manier waarop de EU innovatie probeert te stimuleren: doe maar genoeg onderzoek, dan komt het wel goed.' Potentieel innovatieve ontwikkelingen blijven vervolgens echter vaak steken door de muren binnen de wetenschap (bijvoorbeeld tussen alfa- en gamma-wetenschappers enerzijds en bètawetenschappers anderzijds) en door de muren tussen de wetenschap en de maatschappij. Ook op het niveau van individuele universiteiten pleit Berkhout voor nieuwe multidisciplinaire samenwerkingsverbanden. Dit als antwoord op de aloude indeling in faculteiten.

Prof.dr.ir. Guus Berkhout (67) is hoogleraar Innovatie en hoogleraar Geofysica aan de TU Delft en was lid van het College van Bestuur. Verder is hij oprichter en huidig programmadirecteur van Delphi, een consortium van internationale bedrijven dat geofysisch onderzoek ten behoeve van de oliewinning financiert. Daarnaast verwierf hij bekendheid als voorzitter van de Commissie-Berkhout die zich boog over de geluidsproblematiek van Schiphol.



Technische Universiteit Delft