PH Nieuwsbrief 261.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


PROGRAMMA MODERNISERING SPOEDZORG MAAKT 50% KANS


Een grote meerderheid van huisartsenposten (HAP's) en Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) van ziekenhuizen wil integreren. Dat wil zeggen 1. zorg verlenen vanuit één locatie 2. zorgafspraken maken 3. gemeenschappelijke triage hanteren 4. een compenserende geldstroom als zelfverwijzers dan vaker naar de huisartsenpost gaan en 5. het opbouwen van een samenwerkingscultuur voor HAP en SEH-professionals. Deze vijf activiteiten zijn te ingrijpend om uit te voeren zonder begeleiding van wetenschappelijke verenigingen, beroepsorganisaties, onderzoekers en experts op het terrein van wetgeving. Zonder die begeleiding loopt de veiligheid van de spoedeisende patiënt gevaar. Om die reden hebben de Nijmeegse hoogleraar Richard Grol, ondergetekende en onze medewerkers dr. Margriet van Baar en huisarts Paul Giesen een voorstel geschreven voor een ZonMw programma Spoedzorg, vergelijkbaar met de programma's Sneller Beter. Daarbinnen moet de genoemde begeleiding vorm krijgen en betaald worden. Het voorstel maakt bij VWS vijftig procent kans, zo schatten de opstellers in. Twee argumenten pleiten tegen het programma. Ten eerste is het niet als initiatief opgenomen in het regeer-accoord. Wat daarin staat, krijgt terecht meer aandacht dan wat er niet in staat. Ten tweede gebeuren er thans geen calamiteiten in de spoedzorg die de landelijke pers halen. Dat gebeurt bijvoorbeeld wel in de jeugdzorg, waar regelmatig onnodig doden vallen. Er zijn twee argumenten die vóór het programma spoedzorg pleiten. Het eerste is dat de verbetering van de veiligheid van burgers in nood in het geding is. En veiligheid scoort thans hoger op de politieke agenda dan zorg. Het tweede is dat er grote doelmatigheidswinst te halen is, als spoedeisende patiënten eerst door huisartsen worden getriëerd.

Ondergetekende had de eer om het 120 pagina's tellende voorstel voor het programma Modernisering Spoedzorg aan te bieden op 6 juni aan dr. Peter Wognum, die bij VWS verantwoordelijk is voor de spoedzorg. Dat gebeurde te Nijmegen, voorafgaande aan de promotie van eerder genoemde dr. Paul Giesen. Wil je het voorstel lezen? Het staat op www.integratedcare.nl/spoedzorg Wil je meediscussiëren over de kansen van het Programma Modernisering Spoedzorg? Kom dan naar het zevende Nationale Spoedzorg Congres op 14 september te Nijmegen. Voor meer informatie en aanmelding surf je naar www.integratedcare.nl/spoedzorg


TRIAGE KLOPT BIJ ZEVEN VAN DE TIEN HUISARTSPATIËNTEN


Enkele acteurs hebben 352 maal een huisartsenpost gebeld en patiënt gespeeld. Zij presenteerden een gezondheidsklacht die volgens een gouden standaard urgent was. De triage assistenten bepaalden bij 70% van deze telefoontjes de juiste urgentie. Bij negentien procent deden zij aan ondertriage: zij schatten de klacht te licht in. In elf procent van de cases deden zij aan overtriage: zij schatten de klacht te zwaar in. Deze uitkomsten staan vermeld in de dissertatie van huisarts Paul Giesen, Quality of out of hours primary care in The Netherlands, waarop hij op 6 juni te Nijmegen promoveerde. Tijdens de promotie merkte Giesen op, dat de studie had plaats gevonden kort nadat de NHG telefoonkaart was geïntroduceerd. Hij vermoedde dat het percentage van 70% nu hoger zou liggen. Ook benadrukte hij het belang van een telefoonarts, die alle uitgevoerde triages controleert en soms zelf triëert als de doktersassistente er niet uitkomt. Op 14 september bespreekt Paul Giesen alle resultaten van zijn promotieonderzoek. Hij doet dat tijdens het zevende Nationale Spoedzorg Congres te Nijmegen. Voor meer informatie en aanmelding voor dit congres surf je naar www.integratedcare.nl/spoedzorg


MEERDERHEID SEH'S WERKT MET TRIAGESYSTEEM


In een steekproef van negentig van de 110 ziekenhuizen hanteren 52 wel een triage systeem en 38 niet. Van die 52 SEH's hanteren 45 het ManchesterTriage Systeem (MTS) en zeven de Emergency Severity Index (ESI), ook wel het Boston Triage Systeem genoemd. Deze gegevens staan vermeld in de voorstudie ter voorbereiding van het Programma Modernisering Spoedzorg, dat dr. Margriet van Baar, dr. Paul Giesen, prof. Richard Grol en ondergetekende hebben opgesteld (zie ook het eerste bericht van deze PH. Nieuwsbrief). Enkele andere interessante resultaten uit de steekproef van negentig SEH's zijn de volgende. Zesenveertig SEH's hebben of krijgen een fast track voor lichte patiënten die eigenlijk bij de huisartsen hadden moeten komen. Drieënvijftig SEH's hebben of krijgen een SEH arts die speciaal opgeleid is. Éénenzeventig SEH's willen, of hebben reeds integratie met Huisartsenposten. Zesenveertig SEH's werken of werken binnenkort met een elektronisch medisch dossier. Eenenveertig SEH's werkt of wil werken met een 24 uurs observatie unit. Wil je precies weten wat de uitkomsten van dit vragenlijst onderzoek zijn? Het rapport staat op www.integratedcare.nl/spoedzorg Wil je meediscussiëren over deze ontwikkelingen? Kom dan naar het zevende Nationale Spoedzorg Congres op 14 september te Nijmegen. Voor meer informatie en aanmelding surf je ook naar www.integratedcare.nl/spoedzorg


DUIZEND ALCOHOLISTEN OP INTERNET WACHTLIJST


De Overijsselse instelling voor verslavingszorg Tactus biedt via het internet zorg aan alcoholverslaafden. De interactieve website heet www.alcoholdebaas.nl Gedurende het eerste jaar van 21 maart 2005 tot 20 maart 2006 konden 550 patiënten terecht bij een team van zeven hulpverleners en één coördinator. Een andere, nieuwe groep van cliënten werd bereikt dan de groep die op face to face spreekuren komt: men was hoger opgeleid, vaker vrouw en had werk. Het is dus niet een groep die beantwoordt aan het beeld van een alcoholist: verloederd, met een jeneverfles liggend in de goot. De gemiddelde alcoholconsumptie per week en per cliënt daalde van 39 naar 13 glazen per week. Ook het aantal aan alcohol gerelateerde klachten nam af. Op dit moment staan 1000 personen op de wachtlijst bij Tactus. Zij mogen hun emailadres achterlaten en worden opgemaild als er een plaats vrij is. Al deze gegevens presenteerde Tactus onderzoeker drs. Marloes Postel tijdens een symposium van het Centrum Maliebaan dat in de provincie Utrecht verslavingszorg aanbiedt. Dat symposium vond plaats op 7 juni en had als doel eigen medewerkers te informeren over nieuwe ontwikkelingen elders. Het stond onder voorzitterschap van ondergetekende. Centrum Maliebaan directeur Paul van der Linden sprak van een spectaculaire innovatie en gaat bekijken of zijn centrum een deel van die wachtlijst kan overnemen bijvoorbeeld van de verslaafden met een Utrechtse postcode. Wil je meer weten over deze innovatie? Mail dan naar Marloes Postel op m.postel@tactus.nl, maar surf eerst even naar die prachtige, met veel ijver ontwikkelde, website www.alcoholdebaas.nl.


ZONMW GAAT SUBSIDIE AAN DISEASE MANAGEMENT PROJECTEN BIEDEN


Eind oktober wordt de sluitingsdatum voor een kleine subsidieronde van ZonMw om disease management programma's te stimuleren. Binnen die ronde is er plaats voor tien voorstellen van gemiddeld 10.000 euro om de start van disease management programma's (DMP's) voor te bereiden. De voorstellen moeten door een samenwerkingsverband van ICT bureaus, zorgverleners, onderzoekers en andere partijen worden aangeboden. Deze mededelingen deden dr.ir. Jessika van Kammen en dr.ir. Christiane Klöditz, die bij ZonMW respectievelijk NWO werken. Zij deden hun mededeling tijdens een workshop op het ICT Delta congres op 23 mei. Dat congres was bestemd voor alle ICT experts in Nederland en ondersteund door de Ministeries van Onderwijs en Wetenschappen en Economische Zaken via de organisatie ICT Regie. Ondergetekende gaf in een voordracht aan wat de kansen voor ICT zijn in Disease management programma's. Ik ging uitvoerig in op de kansen van telemonitoring bij chronische zieken. Wil je meer weten over de inspanning van ZonMw om DMP's van de grond te tillen? Surf dan naar www.zonmw.nl en typ bij zoeken de woorden disease

management in. Ik merk op dat er nog geen formele subsdieronde is geopend. Van Kammen en Klöditz verwachtten op 23 mei dat dit binnenkort gaat gebeuren.


INSPECTIE WIL KETENZORG CONTROLEREN


Op vijf kwaliteitsgebieden gaat de inspectie voor de gezondheidszorg in de toekomst ketenzorg controleren. De vijf gebieden betreffen 1. de ketenregie en het bereik van de keten 2.de verantwoordelijkheidtoedeling en continuïteit van de zorg 3. de informatie uitwisseling en het databeheer 4. de klachtenafhandeling over de ketenzorg en 5. de resultaatsmeting en kwaliteitsborging. Ter voorbereiding van deze nieuwe activiteit had de inspectie op 5 juni in Utrecht een bijeenkomst georganiseerd voor zo'n vijftig experts uit alle geledingen van de zorg, waarbij zij ketenzorg voor mensen met artrose en depressie als voorbeeld had genomen. Ondergetekende zat die bijeenkomst voor. Er bleek grote consensus te bestaan dat deze vijf aspecten de zwakke plekken van de ketenzorg zijn. Bij het punt resultaatsmeting kwam naar voren, dat ketenzorg niet alleen moet worden afgerekend op vermindering van symptomen of op verlenging van aanvalsvrije perioden. Ook het maatschappelijk functioneren van patiënten is van belang: Kan men weer werken? Kan men weer de rol van opvoeder of partner op zich nemen? Gaat men weer naar school? De weerbarstigheid van de praktijk kwam volop op tafel. Er is hard gewerkt, maar ook na deze middag is het laatste woord over invulling van goede zorgketens nog niet gezegd. Vervolgacties van de inspectie werden op 5 juni aangekondigd. Inspecteurs Frans Meijer en Wilma Geerdink hadden de bijeenkomst voortreffelijk voorbereid. Zij zijn bereikbaar via fm.meijer@igz.nl en aw.geerdink@igz.nl.


FESTIVAL GEZONDHEID! VOORSPOEDIG VAN START DANKZIJ SPONSORS


Het Festival Gezondheid is gisteren, zaterdag 9 juni, voorspoedig gestart (zie ook de PH.Nieuwsbrief van vorige week) met 325 toneelspelers die de gezondheid van oudere mensen verbeeldden sedert de Romeinse tijd. Zij hadden twintig podia tot hun beschikking. Verder stonden 44 marktkramen langs de Nieuwegracht en op het Domplein met tal van gezondheidswaren. Vijfendertig instanties hebben het festival gesponsord voor een totaal bedrag van 300.000 euro, en vijftig zorg- en culturele organisaties deden mee. Het ROC Midden Nederland leverde honderden vrijwilligers. Als voorzitter van de Stichting die het festival voorbereidde dank ik alle sponsors. Met name de hoofdsponsors de Gemeente Utrecht, de Van Baaren Stichting, het UMC Utrecht, het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg. Ook gaat mijn grote dank uit naar de directie van het festival: verpleegkundige Wil van der Mark en ex onderwijzer Bart van Gerwen.


KINDERZIEKTEN BEVRIJDINGSDAG VINDT PLAATS IN JUNI 2009


Op het volgende Festival Gezondheid! in 2009 staat de gezondheid van het kind door de eeuwen heen centraal. Herdacht wordt de overwinning op de zuigelingensterfte en het beschikbaar komen van vaccins tegen kinderziekten zoals difterie, pokken en polio. Ook wordt stil gestaan bij het feit dat in vele derde wereld landen de strijd tegen kinderziekten en perinatale sterfte nog lang niet is gewonnen. En verder wordt op dit kinderziekten bevrijdingsfestival vooral pret gemaakt met acteurs die letterlijk en figuurlijk wonderzalfjes en andere rommel aansmeren. Heb je belangstelling om het festival 2009 voor te bereiden? Wil je activiteiten inbrengen? Wil je financiële steun verlenen? Neem dan contact op met festivaldirecteur Wil van der Mark op info@levendegeschiedenisonbegrensd.nl. Doe dat over een week of zo, want de directeur moet eerst even bijkomen van het festival van dit weekeinde.


MASTERCLASS VOOR ZORGMANAGERS START IN SEPTEMBER 2007


Begin september start voor de derde keer de Masterclass Hanteren van performance vraagstukken in de Zorg. Deze bestaat uit elf bijeenkomsten en een terugkomdag. Aan de vorige twee masterclasses namen managers bedrijfsvoering, zorgmanagers en controleurs van ziekenhuizen en AWBZ instellingen deel. Het gaat ons om leidinggevenden na te scholen die een integrale verantwoordelijkheid hebben voor een budget en voor de kwaliteit van de zorg. Onderwerpen die wij achtereenvolgens op donderdagmiddagen van 15.00 -19.00 uur behandelen betreffen: 1. Ontwikkelingen in de zorg, zowel vanuit financieel als inhoudelijk perspectief 2. Van strategie naar structuren en bedrijfsplannen 3. Verantwoordelijkheden Raad van Toezicht 4. Verantwoordelijkheidsgebieden van lijnmanagement en zorggerelateerde staf 5. Verhouding lijnmanagement en staf (control) 6. Verankering van prestatie-indicatoren in de planning- en controlcyclus 7. Atelier voor de uitwerking van de planning- en controlcyclus. 8. Costaccounting en prijsstelling. 9. Informatievoorziening en automatisering. Op bijeenkomst 10 en 11 geven cursisten presentaties over een onderwerp dat in hun eigen organisatie speelt. Een middag van vier uur bestaat meestal uit twee hoorcolleges, een vaardigheidsoefening en een presentatie van een cursist. De afgelopen twee masterclasses werden uiterst positief gewaardeerd vanwege de gehanteerde didactiek van probleemgestuurd onderwijs en de grote expertise van docenten. Wil je meer weten of je aanmelden? Stuur dan een email naar cursusleider ir. Edwin Sinnema op esinnema@deloitte.nl of naar ondergetekende.


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 243.1, 243.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel 030 250 9359