neemt
Huisarts: gids die mensen bij de hand neemt
Toespraak, 12 juni 2007
Met behulp van het programma De Nieuwe Praktijk wil minister Klink de
eerstelijnszorg en met name huisartsen aanzetten zich gereed te maken
voor de toekomst. Een toekomst waarin de minister de huisartsen vooral
ziet als iemand die voor patiënten een steun en toeverlaat is, als
iemand die patiënten wegwijs maakt in het zorgaanbod. Tijdens de start
van de nieuwe praktijk op 12 juni sprak minister Klink de hierna
volgende toespraak uit.
Dames en heren,
Allereerst wil ik u duidelijk maken dat er wat mij betreft een nieuwe
periode is aangebroken in de relatie tussen de eerstelijnszorg - en
dan vooral de huisartsen - en het kabinet. Deze relatie was de laatste
jaren niet altijd even soepel. Ik hoop dat deze `koude periode'
voorbij is en dat deze bijeenkomst niet alleen de start van De Nieuwe
Praktijk is, maar ook van een hernieuwde relatie tussen de eerste lijn
en de rijksoverheid. De samenwerking tussen de Landelijke Huisartsen
Vereniging, het Nederlandse Huisartsen Genootschap en mijn ministerie
bij de totstandkoming van De Nieuwe Praktijk onderstreept dit.
Dit gezegd hebbende wil ik nu graag het hoe en waarom van de Nieuwe
Praktijk toelichten.
De eerste vraag die u zich zelf ongetwijfeld hebt gesteld is: waarom
een nieuwe praktijk? Wat is er mis met mijn oude praktijk?
Je zou het antwoord op die vraag vooral kunnen samenvatten als het
voorbereiden op een samenleving die andere eisen stelt aan de
eerstelijnszorg, en vooral aan de huisartsen, dan we tot nu toe gewend
zijn. Kernpunten daarin zijn: zorg en service voor patiënten
verbeteren, of beter: moderniseren, nauwere samenwerking tussen
zorgverleners en versterken van de organisatiekracht van de huisartsen
binnen de eerstelijnszorg.
De belangrijkste verandering die ons te wachten staat, is de
vergrijzing. Daardoor neemt de vraag naar zorg de komende decennia
fors toe. En dat, terwijl het aantal zorgverleners geen gelijke tred
houdt. Op dit grote verschil tussen vraag en aanbod zullen we een
passend antwoord moeten vinden. Zodat de zorg die u biedt toereikend
is, maar ook kwalitatief in orde en - niet minder belangrijk - dat u,
ondanks de toenemende vraag, plezier in uw werk houdt. Dat is een
behoorlijke uitdaging die aardig wat inventiviteit van iedereen
vraagt.
Een tweede ingrijpende verandering heeft te maken met de aard van de
zorgvraag. Mensen komen steeds minder voor kleine kwaaltjes bij de
huisarts binnen, want via drogisten en internet zijn ze soms zelf al
behoorlijk aan het dokteren rond verschillende lichamelijke
ongemakken. Wie bijvoorbeeld hooikoorts intikt bij Google krijgt bijna
600.000 websites voorgeschoteld die iets te melden hebben over deze
allergie en een groot deel daarvan biedt ook het medicijn aan dat moet
helpen om er vanaf te komen. `Binnen 24 uur thuis geleverd' staat er
dan bij.
Daarnaast - en dat hangt voor een deel samen met de vergrijzing -
neemt het aantal chronisch zieken toe. Het aantal mensen met
bijvoorbeeld diabetes is al een enorm groot, maar zal de komende jaren
nog eens fors toenemen. Bovendien krijgen steeds meer mensen, vooral
ouderen, meervoudige problemen. Niet alleen diabetes, maar ook
bijvoorbeeld dementie en hartfalen. Dit betekent vanzelfsprekend dat
de mensen die een dokterspraktijk bezoeken met andere, meer complexere
klachten zullen komen dan u gewend was.
Op deze multimorbiditeit zult u voorbereid moeten zijn.
We kunnen samengevat rustig vaststellen dat de eerstelijnszorg zich
instelt en moet instellen op de veranderingen die plaatsvinden. Om één
en ander voor u inzichtelijk te maken, is De Nieuwe Praktijk in het
leven geroepen.
Zo wil De Nieuwe Praktijk samenwerking stimuleren tussen verschillende
behandelaars uit de eerste lijn. Dat is onder meer nodig om
multimorbiditeit goed te kunnen aanpakken. Als die samenwerking er
niet is, kan het behandelplan voor de ene ziekte de andere ziekte
verslechteren. Goede onderlinge communicatie en coördinatie is dus
noodzakelijk. U moet van elkaar op de hoogte zijn bijvoorbeeld over
wat u de patiënt voorschrijft. Bovendien willen mensen voor
behandelingen zo min mogelijk uit hun vertrouwde leefomgeving worden
gehaald. Zorg moet, zo mogelijk, thuis geleverd kunnen worden, is het
uitgangspunt.
Ik zie de moderne huisarts als iemand die mensen helpt bij hun
speurtocht naar de juiste, bij hem of haar passende zorg. Als een
gids, met eigen medisch-ethische standaarden, professionele
inschattingen en kritisch vermogen, ook in de richting van de patiënt.
En als iemand die de verschillende zorg die patiënt nodig heeft, goed
coördineert. Als je dat werk doet, ben je een steun en toeverlaat voor
mensen, een gids die mensen bij de hand neemt.
Die rol van gids moet de huisarts natuurlijk zoveel mogelijk zelf gaan
invullen en gaan waarmaken. U als huisarts moet er voor zorgen dat
mensen u ook zo gaan zien. Dat betekent dat mensen goed en adequaat
geholpen moeten worden.
Dat dit op een samenhangende, moderne manier kan, bewijst het
gezondheidscentrum de Rubenshoek in de Haagse Schilderswijk. Huisarts,
fysiotherapeut en verloskundigen werken er samen. Maar ook sociale
raadslieden en welzijnswerkers. Ze zitten in één gebouw en werken
projectmatig samen om mensen de juiste zorg te bieden, en dat kan soms
meer zijn dan alleen een medicijn.
Een ander voorbeeld is de Rotterdamse huisartsenpraktijk Mozaïek. Deze
huisartsenpraktijk heeft in drie jaar haast een verdubbeling van het
aantal patiënten gezien. Het aantal huisartsen is desondanks gelijk
gebleven. Dat is gelukt door praktijkondersteuners en
praktijkassistenten in dienst te nemen. De huisartsen zelf houden zich
voornamelijk bezig met het werk dat alleen zij kunnen, het andere werk
wordt aan de assistenten overgelaten. Hierdoor is de groei van de
praktijk prima opgevangen.
Het zijn dit soort inspirerende voorbeelden die u kunt verwachten van
De Nieuwe Praktijk. Niet als dwingende modellen, maar als voorbeelden
waar u wat aan hebt en waarmee u uw praktijk geschikt kunt maken voor
de toekomst.
Dames en heren, ik sluit af.
Ik hoop dat u geïnspireerd raakt door de goede voorbeelden die De
Nieuwe Praktijk te bieden heeft en dat u uw eigen initiatieven en
ervaringen wilt delen met anderen. Dat zal zeker bijdragen aan een
goede voorbereiding op de toekomst. De Nieuwe Praktijk is een
initiatief van u en vóór u. Wél zal ik, zoals gezegd, samen met de LHV
en het NHG, helpen bij het verspreiden van de ervaringen die zijn
opgedaan en worden opgedaan.
De internetsite die straks wordt geopend, maakt daar een belangrijk
deel van uit. Ook zal ik goede ideeën en voorbeeldprojecten die
bijdragen aan een sterke, toekomstbestendige eerste lijn, zo mogelijk
stimuleren en ondersteunen.
Tot slot hoop ik dat we elkaar in het najaar weer zien als in het
kader van De Nieuw Praktijk de rol van huisartsen bij preventie verder
wordt uitgediept. Want de veranderingen in de zorg die ons te wachten
staan -en voor een belangrijk deel al bezig zijn - betekenen ook dat
huisartsen en andere eerstelijnszorgverleners, een belangrijke rol
gaan spelen bij preventie.
Tot dan!
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport