Evaluatie fusie DNB en PVK
1. DOELSTELLINGEN VAN DE FUSIE
Voorafgaand aan de fusie zijn de volgende doelstellingen geformuleerd (kamerstukken II
2003/04, 29 411, nr. 3):
1.1 Vergroten effectiviteit
" De toezichthouders verwachten dat het samenvoegen van kennis en expertise tot betere
resultaten zal leiden. Bij het aantrekken en behouden van (schaarse) en specialistische
expertise, noodzakelijk voor het op niveau houden van het toezicht, biedt een gefuseerde
entiteit meer mogelijkheden omdat er ruimere loopbaanperspectieven geboden kunnen
worden. Tot slot kan worden gewezen op de internationale overlegstructuren. Na de
fusie zal de kwaliteit van de Nederlandse inbreng en de invloed van DNB in
internationale context kunnen worden versterkt. "
1.2 Vergroten efficiëntie
" Door de fusie van DNB en PVK kan worden bereikt dat de kosten van het toezicht zo
beperkt mogelijk blijven. Overlap (dubbelwerk) bij het prudentiële toezicht kan worden
vermeden. Bij efficiëntievoordelen op basis van de bundeling van prudentieel toezicht
kan worden gedacht aan de volgende voordelen voor onder toezicht staande
instellingen:
- één aanspreekpunt voor instellingen die nu nog met beide toezichthouders te maken
hebben;
- slechts één prudentiële toezichthouder komt "langs" bij de instellingen;
- een efficiëntere totstandkoming van onderzoek en publicaties en toezichtbeleid;
- een beperking van de rapportagelast1;
- een eenmalige toetsing van bestuurders, commissarissen en sleutelfunctionarissen in
plaats van dubbele toetsing.
Bovendien kan met de fusie door samenvoeging van gelijksoortige werkprocessen en
door het gezamenlijk gebruik maken van centrale ondersteunende diensten en systemen,
een grotere efficiëntie worden bereikt bij de interne bedrijfsvoering. De toezichthouders
zien de efficiëntievoordelen bij hun ondersteunende diensten in de vorm van:
- een gemeenschappelijk begrotingsproces, een gemeenschappelijk proces rond
jaarverslaglegging, één leidinggevend orgaan en één Raad van Commissarissen;
- samenvoeging van afdelingen als personeel & organisatie, communicatie,
automatisering, financiële verslaggeving, planning & control en de
accountantsdienst.
DNB en PVK houden rekening met een structurele besparing als gevolg van
efficiëntievoordelen van tenminste EUR 5 miljoen."
1 In de Memorie van Toelichting is ter illustratie een uitgebreide berekening opgenomen van de te
verwachten daling van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven (in het bijzonder de
financiële conglomeraten) van ongeveer EUR 1,2 miljoen.
- 2 -
1.3 Verstevigen van de greep op de financiële stabiliteit
" Het optreden als één organisatie bevordert de kwaliteit van het toezichtsysteem en
daarmee de kwaliteit van het prudentiële toezicht. In één organisatie is het makkelijker
om de informatie over marktontwikkelingen in de verschillende sectoren te combineren
en een compleet beeld te vormen van de financiële markt als geheel. Verder is het zo dat
de gefuseerde entiteit beter inzicht zal hebben in de soliditeit van de individuele
conglomeraten. Hierdoor kunnen eventuele risico's voor het gehele financiële stelsel
eerder worden gesignaleerd. Voorts kan de rol van de centrale bank als
systeemtoezichthouder ook bijdragen aan beter prudentieel toezicht op de financiële
marktsector."
- 3 -
2. RESULTATEN VAN DE FUSIE
Dit hoofdstuk behandelt de resultaten van de fusie conform de structuur van hoofdstuk 1.
2.1 Vergroten effectiviteit
DNB heeft ervaren dat de fusie zowel de effectiviteit van het toezicht als ook de effectiviteit van
de organisatie heeft bevorderd.
Verhoogde effectiviteit toezicht
De fusie van DNB en PVK heeft het toezicht op financiële conglomeraten verbeterd door het
toezicht op instellingsniveau te organiseren en niet langer langs sectorale lijnen. De nieuwe cross-
sectorale teams kunnen de samenhang tussen bedrijfsonderdelen en intra-concern-risicoÂŽs op
groepsniveau scherper in kaart brengen. Dit is van belang vanwege het continue proces van
schaalvergroting, branchevervaging en internationalisering waardoor de risicoÂŽs voor de
instellingen steeds complexer en meer gedreven worden door gemeenschappelijke componenten
(systeemrisico).
Convergentie in de aanpak van het toezicht is onder meer bereikt door samen te werken en van
elkaar te leren. Een voorbeeld van synergie door kennisdeling is dat medewerkers die ervaring
hebben opgedaan met Basel II zijn ingezet op Solvency II.
Verder zijn zeven expertisecentra opgericht voor de behandeling van cross-sectorale
toezichtthemaÂŽs, is in 2006 het risico-overleg gestart ter identificatie van toezichtbrede risico's en
zijn vier focusgebieden gedefinieerd voor de kennisontwikkelingen op de diverse taakgebieden
van DNB.
Het geïntegreerde prudentiële toezicht maakt ook een verbeterde risicoanalyse mogelijk. Voor
verzekeraars en banken werd door DNB en PVK een eigen instrument gehanteerd om te komen
tot een risicoanalyse van de onder toezicht staande instellingen, respectievelijk MARS (Model
voor de Analyse van RisicoÂŽs) en RAST (Risico Analyse Support Tool). Sinds begin 2006 zijn
deze twee methodieken op geïntegreerde wijze doorontwikkeld in FIRM (Financiële Instellingen
Risicoanalyse Methode): één methodiek voor alle instellingen, waardoor de risicowaardering
(solvabiliteitsrisico, integriteitsrisico, enz.) voor financiële conglomeraten nu integraal kan
plaatsvinden.
De combinatie cross-sectoraal toezichthouder én centrale bank heeft de rol van DNB in
internationale overlegorganen versterkt. Zo bekleedt DNB meerdere voorzitterschappen op
diverse niveaus waaronder het Bazel Comité, IWCFC en Joint Forum2 en heeft het door DNB
ontwikkelde Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen een voorbeeldfunctie vervuld bij de
ontwikkeling van Solvency II.
2 Bazel Comité: Basel Committee on Banking Supervision (BCBS), internationale samenwerking op het gebied
van bankentoezicht
IWCFC: interim working committee on financial conglomerates, gericht op een coherente visie op
groepstoezicht (financiële conglomeraten) in Europa.
Joint Forum: gericht op de cross-sectorale consistentie van het toezicht
- 4 -
Een praktisch voorbeeld van de vooraanstaande rol die DNB door de cross-sectorale
verantwoordelijkheid op zich heeft kunnen nemen, is het werk van de Working Group on
Economic Capital. De werkgroep, met vertegenwoordigers van DNB en onder toezicht staande
instellingen, heeft onderzoek gedaan naar economische kapitaalmodellen voor financiële
conglomeraten. Op basis van dit werk is recentelijk een boek3 onder eindredactie van DNB
verschenen dat bij de Engelse uitgever in de top 3 van bestsellers op het vakgebied staat.
Verhoogde effectiviteit organisatie
Loopbaanperspectieven zijn door de fusie toegenomen; een aspect waarvan tijdens
sollicitatiegesprekken is vastgesteld dat er een wervende werking van uitgaat. Doorstroomcijfers
tonen ook aan dat werknemers volop gebruik maken van de geboden mogelijkheden
(mogelijkheden die vooral gecreëerd worden via natuurlijk verloop). Een ontwikkeling die
buitenstaanders weer aanzet een functie bij DNB te overwegen.
2.2 Vergroten efficiëntie
Zoals beoogd, heeft de fusie de efficiëntie van het toezicht op twee manieren vergroot. In de
eerste plaats zijn de administratieve lasten van de onder toezicht staande instellingen verlaagd. In
de tweede plaats hebben synergievoordelen een forse kostenbesparing in de eigen organisatie
mogelijk gemaakt.
Verlaging administratieve lasten
Door het toezicht op financiële conglomeraten op instellingsniveau te organiseren en niet langer
langs sectorale lijnen, hebben de conglomeraten nu nog maar te maken met één toezichtafdeling.
Binnen die afdeling worden de te voeren gesprekken en te plegen onderzoeken op elkaar
afgestemd. Dit leidt vanuit logistiek oogpunt tot een lastenverlichting voor de instelling.
Door de nieuwe methode voor risicowaardering (FIRM) kan de risicoanalyse voor bank-
verzekeringconglomeraten nu integraal en op groepsniveau plaatsvinden, waarna het resulterende
profiel maar door één toezichthoudende instantie met de instelling op groepsniveau hoeft te
worden besproken. De fusie heeft hiermee geleid tot geïntegreerde en meer gerichte contacten.
De met de fusie beoogde lastenverlichting in de rapportages voor verzekeraars en banken wordt
zoveel mogelijk doorgevoerd in combinatie met andere wijzigingen (bijvoorbeeld uit hoofde van
veranderende regelgeving). Dit voorkomt hoge nalevingkosten omdat de te rapporteren gegevens
niet twee keer na elkaar wijzigen. Een voorbeeld betreft de staten voor verzekeraars waar
lastenverlichting is gecombineerd met de aanpassingen van de staten in verband met de invoering
van de Wet op het financieel toezicht. Hierbij wordt per 1 januari 2007 een lastenverlichting van
ca. EUR 6,1 miljoen gerealiseerd voor levens- en schadeverzekeraars.4 5
3 Economic capital modelling: concepts, measurement and implementation. Edited by Iman van Lelyveld.
London: Risk Books, 2006. - 202 p. - ISBN: 1-904339-39-5.
4 Van deze verlichting maakt 3,7 miljoen onderdeel uit van de beoogde lastenverlichting van het prudentieel
deel van de Wet op het financieel toezicht; 2,4 miljoen aan lastenverlichting is hier, mede naar aanleiding van
de consultatie van de sector, bovenop nog gerealiseerd.
5 Zie voor een gedetailleerde uitwerking van deze administratieve lastenverlichting de toelichting bij de Regeling
staten financiële ondernemingen Wft, Stcrt. 2006, 249.
- 5 -
Ook de verdere (verbetering van) digitalisering van de rapportages  zoals de overstap naar het
gebruik van de internet applicatie e-Line DNB Â is een manier waarop DNB de lasten voor
instellingen probeert te verlichten.
Samenvattend betekent dit dat de totale lastenverlichting een combinatie is van enerzijds de
gevolgen van de fusie en anderzijds het efficiënt en doelgericht aansluiten bij komende
veranderingen in de regelgeving. Deze combinatie leidt tot een aanzienlijke administratieve
lastenverlichting, welke ruim uitstijgt boven de beoogde reductie van 1,2 mln.
Kostenbesparing in de eigen organisatie
In de periode 2003 t/m 2007 zijn de begrote kosten van DNB/PVK gedaald met in totaal
30,3 mln. De efficiëntievoordelen van de fusie voor heel DNB bedragen 22,4 mln. Het gaat
hierbij om een structurele besparing waarvan het bedrag naar verwachting op termijn verder
oploopt tot uiteindelijk 24,0 mln. Het leeuwendeel van de besparing is gerealiseerd via de
reductie van formatieplaatsen. Deze reductie heeft zich voornamelijk bij de ondersteunende
werkzaamheden voorgedaan. De kosten van ondersteuning zijn met ruim 20% gedaald. Van de
DNB-brede efficiëntievoordelen die door de fusie van DNB en PVK zijn gerealiseerd, is een
bedrag van ongeveer 8 miljoen toe te rekenen aan de toezichttaken.
De besparingen uit hoofde van de fusie passen in een breder streven van DNB om de kosten
structureel te verminderen. Zo heeft DNB via een versobering van de pensioenregeling haar
lasten verder omlaag gebracht. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de
ontwikkeling van de begroting voor heel DNB tussen 2003 en 2007.
Begroting 2003 - 2007
Ontwikkelingen EUR miljoen
200 220 240 260 280 300 320
Begroting 2003, inclusief uitbreiding 278,4
PVK 2004 (basis reorganisatie)
Besparing reorganisatie DNB i.k.v. fusie -22,4
Reorganisatie chartale sector -7,2
Overige besparingen -29,5
Uitbreiding toezichttaken +9,0
Uitbreiding overige taken (niet-toezicht) +3,1
Autonome effecten en inflatie +16,7
Begroting 2007 248,1
- 6 -
Het streven van DNB om de kosten structureel te verminderen heeft ertoe geleid dat in de periode
van 2003-2007 de reële toezichtkosten zijn gedaald: de cumulatieve inflatie bedroeg 7%, terwijl
de kosten slechts 5% zijn gestegen (van 91,8 naar 96,8). Dit ondanks nieuwe toezichttaken
welke 9,0 miljoen bedragen (o.a. toezicht op zorgverzekeraars).
2.3 Verstevigen van de greep op de financiële stabiliteit
Door de fusie heeft het toezicht geprofiteerd van de kennis over financiële stabiliteit en heeft
tevens het financiële stabiliteitsbeleid geprofiteerd van de verkregen inzichten in risico's voor
verzekeraars en pensioenfondsen.
Zo worden macro-inzichten vanuit de centrale bank (bijvoorbeeld verkregen door het gebruik van
scenario's en stresstesten bij de beoordeling van de schokbestendigheid van de instellingen)
meegenomen in het toezicht. DNB toetst verder voortdurend of actuele ontwikkelingen in de
economie of op de financiële markten een risico vormen voor de Nederlandse financiële
instellingen. Zo is recent door een multidisciplinair team het risico onderzocht van een
aanhoudend lage rente voor de vermogenspositie van levensverzekeringsmaatschappijen.
Ook omgekeerd wordt informatie vanuit instellingsniveau gebruikt om het inzicht in macro
ontwikkelingen te verbeteren.
Een voorbeeld van effectiever financieel stabiliteitsbeleid door inzicht in risico's vanuit de cross-
sectorale toezichtrol van DNB is het Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS) dat sinds december
2004 halfjaarlijks wordt opgesteld. In ruim de helft van de gevallen blijken de geformuleerde
beleidsoverwegingen zowel op het terrein van de centrale bank als de toezichthouder te liggen, in
de zin dat ze zowel de stabiliteit van de financiële sector als geheel als ook die van individuele
instellingen bevorderen (zoals risico's en richtlijnen op het terrein van beleggingen in hedge-
funds en private equity, gedragscode hypotheken en business continuity planning).
---- --
Ministerie van Financiën