27-6-2007
Heropening discussie aanbesteding OV triest voor reizigers
De PvdA wil aanbesteding van het openbaar vervoer in de grote steden
stopzetten. Daarmee ligt de PvdA op ramkoers met het kabinet.
Leuk voor de oppositie. Maar dieptreurig voor de reizigers in de
grote steden. Zij dreigen het slachtoffer te worden van linkse dogma's
en verknipte symboolpolitiek. Met dramatische gevolgen. De klok gaat
10 jaar terug. De (financiële en juridische) gevolgen zijn niet te
overzien. Staatssecretaris Huizinga mag straks de scherven opruimen.
VVD woordvoerder De Krom: `Bij de voorbereiding van dit debat heb ik
alle successen van de aanbesteding openbaar vervoer nog eens op een
rijtje gezet. Maar eigenlijk gaat het debat daar niet meer over. Het
is een politieke prestigestrijd geworden tussen PvdA, SP en
Staatssecretaris Huizinga over de rug van de reizigers. Ik zie niet
hoe de Staatssecretaris óf de PvdA zich zonder een hoop gedraai
hieruit kan redden. Het is voor de reizigers te hopen dat het kabinet
zijn rug recht houdt'.
Hieronder vindt u de spreekpunten (niet: spreektekst!) van VVD
woordvoerder Paul de Krom. Alleen het gesproken woord geldt.
o Diep triest dat na jaren van debat op het allerlaatste moment
discussie opnieuw wordt opengebroken. PvdA: eerst ingestemd met WP
2000 onder PvdA Minister Netelenbos. Draai PvdA alleen te verklaren
uit angst voor de SP. Mocht beleid veranderen: overwinning ultra
conservatieve SP, van niemand anders.
o Als beleid wordt veranderd:
o Betrouwbaarheid overheid in geding
o Ernstige schade aan investeringsklimaat
o Opdoen ervaring ernstig geschaad als spelregels in den Haag steeds
worden veranderd
o Gevolgen uitzonderingspositie G4? Utrecht Tymon de Wegener: gelijke
monniken, gelijke kappen, opheffen monopolie 3 grote steden!
Randstedelijke arrogantie!
o Diepgaand onderzoek naar gevolgen beleidswijziging absolute
noodzaak. In ieder geval ingewikkelde juridische situatie die tot op
de bodem moet worden uitgezocht. Ref.: brief Loyens/Loeff, de Brauw
d.d. 18 juni. Wet moet worden veranderd!
o Mogelijke schadeclaims: Rijk moet betalen!
o Publiek belang = service aan de klant. Niet: arbeidsvoorwaarden en
baanzekerheid personeel GVB's. In politiek prevaleert van `ons
personeel' altijd boven dat van de reiziger en de belastingbetaler
(Tymon de Weger, wethouder Utrecht).
o Tegen de wil van de stadsregio's: Den Haag (Norder), Rotterdam
(Baljeu), Amsterdam (Verbeek), Utrecht (De Wegener) willen allemaal
door!!!
o Hoe rijmt de PvdA de privatisering van Connexxion met bevestiging
monopolie GVB's? Welke gevolgen heeft het afsluiten van 40% van de
markt voor de waarde van Connexxion?
Kijken naar feiten en cijfers!!
Europa
Private vervoerders bieden werkgelegenheid aan 350.000 medewerkers,
vervoeren meer dan 11 miljard reizigers, totale omzet 22 miljard
Concrete voorbeelden.
Kopenhagen
o Marktwerking sinds 1990
o Reductie van subsidie sinds 1990: 20%
o Gemiddelde leeftijd van het materieel: 4 jaar jonger in
vergelijking met oude situatie
o Klanttevredenheid (gemeten door de overheid): substantieel gestegen
Helsingborg (Zweden)
o Marktwerking sinds 2006
o Reductie van subsidie sinds invoering marktwerking: 20%
o Passagiersgroei sinds invoering van marktwerking: 24%
o Klanttevredenheid (gemeten door de overheid): van 6 naar 8,7
(schaal 1-10)
Jutland (Denemarken)
o Arriva rijdt hier treinen
o Reductie van subsidie sinds invoering marktwerking: 30%
o Passagiersgroei sinds invoering van marktwerking: 5%
o Klanttevredenheid (gemeten door de overheid): substantieel gestegen
Frankrijk
o Ongeveer 90% van alle steden buiten Parijs werken met aanbestede
concessies
o In Toulouse heeft dit geleid tot een besparing van EUR 7 mln.
Duitsland
o Ongeveer 10% van het Duitse reizigersvervoer per spoor is
geliberaliseerd
o Passagiersgroei op deze trajecten: 30%
Nederland
Als we kijken naar de evaluatie WP 2000, de klantenmonitor OV van
maart 2007, en de monitorraportage 2006 dan zien we dat in aanbestede
gebieden:
1. meer wordt geïnvesteerd
2. de kosten dalen en de efficiency stijgt
3. de efficiencywinsten bovendien worden gebruikt om de sociale
functie van het OV in landelijk gebied in stand te houden
4. de emissies dalen door de inzet van nieuw en schoner materieel
5. in sommige regio's zowel het aanbod als het aantal reizigers en het
aantal reizigerskilometers stijgt
6. aanbesteding niet heeft geleid tot substantiële verslechtering van
arbeidsvoorwaarden of het ontslag van chauffeurs. Dat laatste kan ook
moeilijk, want we spreken over zo ongeveer de best beschermde
beroepsgroep van Nederland sinds in de WP een onbeperkte
ontslagbescherming is opgenomen.
Sinds 2000 tientallen (meer dan 40) aanbestedingen. Het overgrote deel
is geruisloos verlopen. Ook uit onderzoek TU Delft blijkt: in vijf
jaar 15 - 20% kostendaling, 10-20% toename reizigers, meer nieuwe,
schone, toegankelijke bussen met meer comfort, verlaagde
instapdrempels, meer ritten, verbeterde reisinformatie en een groei in
waardering voor het streekvervoer.
Voor Connexxion geldt gemiddeld dat de reizigersgroei in aanbestede
gebieden ligt op gemiddeld 11,5 % met uitschieters in 2005-2006 van
43% en bij niet (nog) aanbestede gebieden dit cijfer ligt op gemiddeld
2,5 %. Voorbeelden zijn de concessies Zwolle en Twente, waar al 1 jaar
ná de start van de concessie een groei van meer dan 20% is gemeten.
Toename reizigerskilometers: Stadsdiensten (!!) Amersfoort en Zwolle
resp. 24,1% en 24% toename, Almere 8,8%
Over de jaren 2003 - 2006 is er sprake van een groei van reizigers in
de aanbestede gebieden van Connexxion:
Almere 50 %
Lelystad 43 %
Zwolle 38 %
Salland 22 %
Zaanstreek 11 %
Duinbollestreek 8 %
Rijnstreek 5 %
Voorbeelden Nederland overig:
o Concessie Amstelland-Meerlanden: leidt tot 60% méér busvervoer dan
in bestaande dienstregeling
o Concessie Noord-Holland: na aanbesteding kostendekkingsgraad van 34%
naar 42% (bron: IPO).
o Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee: 14% extra dienstuurregelingen
en verdere verhoging kostendekkingsgraad.
o Drechtsteden en Alblasserwaard en Vijheerenlanden:
dienstregelingsuren +10%, verhoging kostendekkingsgraad, 114 nieuwe
bussen
Klanttevredenheid
Het is aangetoond dat reizigers in de aanbestede gebieden het OV beter
beoordelen dan in de niet aanbestede gebieden :
o Gemiddeld totaalcijfer aanbestede gebieden : 7,3
o Gemiddeld totaalcijfer niet aanbestede gebieden : 6,8
Dit onderzoek is uitgevoerd onder 88.000 reizigers.
Het slechtst scorende busvervoer werd geboden in Amsterdam! In 2006 in
totaal 2,5 miljoen aan boetes GVB voor slechte informatievoorziening
aan passagiers, slecht op tijd rijden en het grote aantal ritten van
bus, tram en metro dat uitvalt. Overigens gaat het wél beter in
Amsterdam. 10 jaar geleden anarchistisch en onbestuurbaar bedrijf,
maar omslag kwam 3 jaar geleden onder druk van de verplichte openbare
aanbesteding! Rotterdam hetzelfde (McKinsey: Rotterdammers betaalden
in het verleden 30-60 miljoen teveel!). Verplichting openbare
aanbesteding is de hefboom om verdere verbetering te realiseren. Nu de
druk op verbetering weghalen is dramatisch!
Milieu
Als gevolg van marktwerking wordt er meer geïnvesteerd in
milieuvriendelijk vervoer. De verplichting in de Wp2000 om in de
concessie voorschriften te verbinden ten aanzien van sociale
veiligheid, toegankelijkheid en milieu heeft ertoe geleid dat
OV-autoriteiten ten aanzien van deze onderwerpen stringente eisen
stellen. Wil een bedrijf een concessie winnen, dan zal het zich dus
moeten inspannen voor schoner vervoer.
Voorbeeld:
o Ten gevolge van strengere eisen in de concessie zijn de emissies van
Connexxion voor NOx (en CO, PM, HC) met ca. 50% zijn afgenomen ten
opzichte van 2002. Inmiddels beschikt 44% van het wagenpark over een
CRT filters of een euro 4 of 5 EEV motor. Daarnaast wordt geïnvesteerd
in `Het nieuwe rijden'. Als gevolg van lichtere bussen, rijvaardigheid
opleiding en efficiëntere dienstregeling is de CO2 emissie met 17%
afgenomen ten opzichte van 2002.
o Utrecht: in 2010 83 hybride bussen (Connexxion)
Werkgelegenheid
De ervaring dat er door marktwerking bij concessies meer busuren
worden aangeboden. Hierdoor neemt de werkgelegenheid in het openbaar
vervoer toe. Daarnaast zijn chauffeurs in het openbaar vervoer de best
beschermde beroepsgroep in Nederland. De Wp2000 beschermt deze
beroepsgroep geheel. In de oorspronkelijke wet hield deze bescherming
voor ontslag nog op in 2010. Een in meerderheid door de Tweede Kamer
aangenomen amendement heeft de eindigheid van deze bescherming
gewijzigd in een bescherming zonder einddatum.
Ook in de 7 jaar marktwerking is geen enkele chauffeur ontslagen, noch
als gevolg van marktwerking, noch als gevolg van bedrijfseconomische
omstandigheden. Sterker nog de komende jaren verwacht de branche een
tekort aan chauffeurs als gevolg van vergrijzing en een uitbreiding
van het aantal busuren.
Bestuurlijke controle en veiligheid
o De vraag is wie nu wat bepaalt bij concessies. Het bestek wordt door
de opdrachtgevende overheid geschreven. De overheid bepaalt dus wat er
in de bestekken komt. Lokale overheden en regionale overheden kunnen
hierop bestuurlijk worden aangesproken. Met andere woorden er is
volledige bestuurlijke controle. De concessieverleners bepalen het
voorzieningenniveau en het tarief.
o Eisen aan veiligheid en toegankelijkheid worden juist gesteld in de
concessie. Het is dus de concessieverlener die hierop kan en moet
toezien. Daarnaast is er ook een commercieel belang om als onderneming
te willen investeren in veiligheid. Onveiligheid kost namelijk heel
veel geld (absentie, schadeclaims, hogere verzekeringspremies,
imagoverlies, sancties, zaakschade). Een goede veiligheidspraktijk is
daarom ook om commerciële redenen van essentieel belang voor een goed
bedrijfsresultaat.
Conclusie
Het gevestigde belang van enkelen en de angst voor de SP mag niet ten
koste gaan van het belang van de vele OV reizigers in de grote
steden!! De VVD roept het kabinet op de rug recht te houden, in het
belang van de reizigers in de grote steden!
Woensdag 27 juni 2007
VVD