Vooral vriendelijke jongeren drinken onder druk
22 juni 2007
Mannen, extraverte personen en mensen met positieve verwachtingen over
alcoholgebruik drinken meer dan anderen. Dit blijkt uit onderzoek van
psycholoog Sander Bot. Jongeren laten zich in grote mate beïnvloeden
door hoeveel anderen in de groep drinken. Vooral vriendelijke
jongeren, mensen die hoog scoren op de persoonlijkheidsdimensie
vriendelijkheid, zijn gevoelig voor de invloed van anderen op hun
alcoholgebruik. Bot promoveert op 29 juni aan de Radboud Universiteit
Nijmegen.
Naast genetische aanleg, zijn cultuur, opvoeding en de directe sociale
omgeving van invloed op het drinkgedrag. Alcoholgebruik is bij
jongeren een vorm van sociaal gedrag. Ze drinken in groepen: in de
drankkeet, op feesten, in clubhuizen of disco's. Het sociale
alcoholgebruik is sterk afhankelijk van gedrag en invloed van anderen.
Dat geldt vooral voor mannen. Op jonge leeftijd is alcoholverslaving
vaak nog niet aan de orde, maar overmatig alcoholgebruik hangt wel
direct samen met bijvoorbeeld agressie, vandalisme en
verkeersongevallen. Daarom is het belangrijk inzicht te krijgen in de
processen die bepalen hoeveel iemand drinkt in de aanwezigheid van
leeftijdgenoten.
Voorbeeldgedrag vader
Het onderzoek is gedaan onder jongvolwassen van 18 tot en met 25 jaar,
die over het algemeen niet meer thuis wonen. Toch speelt de opvoeding
en de rol van ouders een kleine rol in de hoeveelheid die gedronken
wordt. Zo blijkt een hogere mate van ouderlijke ondersteuning, over
het algemeen geassocieerd met minder antisociaal gedrag, samen te
hangen met minder alcoholconsumptie in het gezelschap van
leeftijdsgenoten. Het drinkgedrag van de vader is van invloed op dat
van de jongeren: drinkt hij geregeld, dan nemen kinderen dat makkelijk
over. Is hij daarentegen terughoudend, dan zie je die reactie ook bij
het kind. Overigens is niet duidelijk of dit komt door erfelijkheid of
gevolg is van imitatie.
Groepsrollen en vriendschappen spelen geen rol binnen een drinksituatie
Tijdens deze studie werd gevonden dat 12 tot 14-jarigen over de tijd
het meest in hun drinkgedrag beïnvloed worden door klasgenoten met een
hogere status en diegenen met wie ze bevriend zouden willen zijn. Deze
verschillen in invloed waren echter niet te zien in de observaties bij
jongvolwassenen. Hier werd wel een grote mate van imitatie gevonden,
maar geen onderscheid in invloed wanneer gekeken werd naar beste
vrienden of naar deelnemers met hoge status, de zogenaamde
leidersfiguren. Mogelijk spelen deze factoren wel een rol bij het
besluit om wel of niet uit te gaan, of juist te vertrekken uit de
drinksituatie, maar binnen de situatie maakt het geen enkel verschil.
Mannen bepalen het drinkgedrag
Kroegspelletjes
In eerder onderzoek was vastgesteld dat mensen minder drinken wanneer
zij actief bezig zijn met bijvoorbeeld biljarten, darten of een
kaartspel. Uit dit onderzoek blijkt echter dat de achterstand direct
wordt ingehaald wanneer het spel over is. Dit betekent dat het totale
alcoholgebruik niet beïnvloed wordt door de activiteit van mensen
tijdens het uitgaan.
Sander Bot observeerde als een van de eersten het drinkgedrag in
groepen jongvolwassenen van 18 tot en met 25 jaar in combinatie met
vragenlijstgegevens over de individuele groepsleden. Zijn onderzoek is
begeleid vanuit het Behavioural Science Institute.
..............................
Noot voor de pers,
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek