Ingezonden persbericht NKI-AVL
ONDER EMBARGO TOT MAANDAG 2 JULI 2007, 17:00 UUR
NIEUW MUISMODEL VOOR ANALYSE VAN CHEMOTHERAPIE RESISTENTIE IN BORSTKANKER
AMSTERDAM, 2 JULI 2007 - Onderzoekers van het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) hebben een nieuw tumormodel ontwikkeld in de muis dat het mogelijk maakt om te bepalen hoe een erfelijke vorm van borstkanker ongevoelig wordt voor veel gebruikte antikanker middelen. Een pomp in het celmembraan van de kankercellen pompt de medicijnen de cel uit. De vondst van dr. Sven Rottenberg, dr. Jos Jonkers en prof. dr. Piet Borst staat op 2 juli in een vervroegde online-publicatie van de Proceedings of the National Academy of Sciences.
Cellulaire pomp
Kanker die aanvankelijk bijna verdwenen is door chemotherapie steekt vaak de kop weer op en blijkt dan ongevoelig voor verdere therapie. Dat kan veroorzaakt worden door een pomp in het celmembraan van kankercellen die toegediende medicijnen uit de cel kan pompen. Dat is ontdekt in gekweekte kankercellen, maar hoe belangrijk dit mechanisme is in echte tumoren, bleef tot nu toe onduidelijk. Gebruikmakend van een nieuw tumormodel in de muis dat sterk lijkt op erfelijke borstkanker bij de mens hebben Rottenberg en medewerkers nu laten zien dat pompen ook in echte tumoren geneesmiddelen ongevoeligheid kunnen veroorzaken, met name voor Adriamycine (doxorubicine) en Taxotere (docetaxel).
Onderzoeksmodel
Tot nu toe ontbraken goede proefdiermodellen die het mogelijk maakten om te onderzoeken hoe tumoren ongevoelig worden voor chemotherapie in een op de kankerpatiënt lijkende situatie. In de afgelopen jaren heeft het NKI-AVL echter nieuwe muismodellen ontwikkeld voor borstkanker, longkanker en mesothelioom. Door toepassing van genetische trucs ontstaan bij de muizen spontaan tumoren die lijken op kanker bij de mens. Wetenschappelijk directeur van het NKI-AVL Anton Berns is 15 jaar geleden begonnen om deze tumormodellen te ontwikkelen. Dankzij deze diepte-investering heeft het NKI-AVL nu nieuwe mogelijkheden om het ontstaan van geneesmiddelen resistentie te onderzoeken.
Resistentie
Resistentie tegen chemotherapie is een groot probleem in de bestrijding van borstkanker. Zolang tumoren op één plaats zitten, zijn ze vaak goed te bestrijden met chirurgie, chemotherapie of radiotherapie. Het zijn de uitgezaaide borstkankercellen die een levensbedreiging vormen. Het probleem ontstaat wanneer kanker die aanvankelijk bijna verdwenen is door chemotherapie de kop weer opsteekt en ongevoelig blijkt voor verdere therapie.
Fundamenteel inzicht
De ontrafeling van het mechanisme van de resistentie tegen doxorubicine en docetaxel is een eerste stap op een lange weg. Niet in alle borsttumoren, die in dit muismodel ontstaan, is de resistentie aan pompen te wijten en de onderzoekers zijn bezig om uit te vissen waarom deze tumoren resistent worden. Muizen zijn ook geen mensen en de vertaling van fundamentele inzichten, verkregen bij muizen naar mensen, is een proces van lange adem.
Piet Borst: "Deze onderzoeksmodellen stellen ons in staat om in een meer op de mens lijkende situatie basaal onderzoek te doen naar de mechanismen van medicijnresistentie. Wij hopen dat we daardoor in staat zullen zijn om betere methoden te ontwikkelen om resistentie vroegtijdig te herkennen, waar mogelijk deze resistentie te omzeilen, en om beter nieuwe medicijnen of combinaties van bestaande medicijnen te testen."