Kamervragen over het preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij
03 juli 2007 - kamerstuk
Kamerbrief met antwoorden op kamervragen waarin de minister meldt dat zij het niet wenselijk vindt als antibiotica preventief worden gebruikt bij niet-zieke dieren. Ze noemt dit 'oneigelijk gebruik'.
Meer informatie
* Kamervragen over het preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij
Kamerstuk | 03-07-2007 | PDF-Document, 62 kB
Voor downloaden van PDF-bestanden:
Zie het origineel
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
onderwerp bijlagen
D i rectie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over preventief gebruik van
antibiotica in de veehouderij.
1
Kent u het bericht 'Te veel antibiotica maakt het vlees ongezond'? 1
Ja.
2
Kunt u bevestigen dat de afgelopen jaren het preventief gebruik van antibiotica in de
veehouderij is toegenomen en dat in 2006 circa 500 ton antibiotica preventief zijn
toegediend aan landbouwhuisdieren? Zo neen, kunt u aangeven hoeveel antibiotica in
2006 preventief zijn toegediend aan landbouwhuisdieren?
De verkoopgegevens van de Nederlandse Farmaceutische Industrie van therapeutisch
geregistreerde antibiotica in 2005 was 508 ton. Een deel ervan wordt preventief gebruikt
en een ander deel curatief (dus bij zieke dieren). Er wordt niet geregistreerd welk deel
preventief of curatief wordt ingezet. In de intensieve veehouderij worden dieren frequent
als koppel behandeld, omdat er dieren uit dat koppel ziek zijn. Dieren uit dat koppel die
nog geen symptomen hebben, worden dan ook behandeld om te voorkomen dat deze
ziek worden. Gegevens over aantallen dieren die behandeld worden nadat de ziekte is
geconstateerd, aantallen dieren die behandeld worden als er dieren in hun koppel ziek
zijn (koppelbehandeling) of koppels die behandeld worden zonder dat er een ziekte
geconstateerd is, zijn niet bekend.
1 RTL Nieuws, uitzending 28 mei 2007, 19.30
(http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/)/components/actueel/rtlnieuws/2007/05_mei/28/binnenland/0528_1930_antibiotica_vee_toedienen.xml)
Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit
Directie Voedselkwaliteit
en Diergezondheid
Bezuidenhoutseweg 73
Postadres: Postbus 20401
2500 EK 's-Gravenhage
Telefoon: 070 - 3786868
Fax: 070 - 3786100
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
31 mei 2007 2060716600 VD. 2007/1389 3 juli 2007
Kamervragen over het preventief
gebruik van antibiotica in de
veehouderij
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 juli 2007 VD. 2007/1389 2
3
Deelt u de mening van het Centraal Instituut voor Dierziektencontrole (CIDC) dat toezicht
op het preventief gebruik van antibiotica ontbreekt? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen
om het toezicht te verbeteren en binnen welke termijn? Zo neen, waar baseert u uw
mening op en waarom verschilt deze van het CIDC?
Nederland kent een monitoringssysteem voor het gebruik van antibiotica dat geen
onderscheid maakt tussen preventief en curatief gebruik (zie ook de vraag hierboven).
Ook toezicht van diergeneesmiddelen vindt niet op deze manier plaats. Een groot deel
van het preventief gebruik vindt plaats in het kader van koppelmedicatie (zie antwoord 2).
Naar aanleiding van de MRSA-problematiek (zie ook Kamerstuk II, 2006-2007, 29 683,
nr. 11) en de groeiende bewustwording dat het antibioticumgebruik in de dierhouderij
meer verantwoord moet plaatsvinden, is het ministerie samen met de sector in overleg om
effectieve maatregelen te nemen. Deze maatregelen zullen deels door de sector genomen
worden, deels door de overheid en deels in gezamenlijke afstemming.
4
Deelt u de mening dat betere hygiëne en minder gesleep met dieren een effectievere
preventie zijn ter voorkoming van dierziekten, dan het preventief gebruik van antibiotica?
Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen om deze maatregelen te stimuleren en binnen
welke termijn? Zo neen, hoe verhoudt zich uw mening tot die van het CIDC?
Voorkomen is altijd beter dan genezen, dus ik deel zeker de mening dat preventieve
maatregelen een zeer belangrijke rol spelen in de bevordering van een maximale
diergezondheid. Dierziekten kunnen het beste voorkomen en beheerst worden door
optimaal management, goede huisvesting, een goed klimaat, een goede kwaliteit voer en
indien mogelijk door inzet van vaccinatie. Daarnaast kunnen diergeneesmiddelen worden
ingezet; de juiste antibiotica (na isolatie van de ziektekiem en een gevoeligheidsbepaling)
in de juiste dosering voor de juiste indicatie (is verantwoord gebruik). De Nederlandse
dierenartsen, verenigd in de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde
(KNMvD), hebben op basis hiervan ook een antibioticumbeleid gebaseerd (formularia).
Eén van de instrumenten die ik in zal zetten in de strijd tegen de antibioticumresistentie is
het bevorderen van het gebruik van deze formularia.
5
Deelt u de mening dat het preventief toedienen van antibiotica aan landbouwhuisdieren
gewenst en noodzakelijk is? Zo ja, kunt u uw mening toelichten en hoe verhoudt zich uw
mening tot de uitspraken van het CIDC, dat aangeeft dat preventief vaccineren grote
risico's teweeg brengt? Zo neen, welke stappen gaat u ondernemen om het preventief
gebruik van antibioticum in de veehouderij uit te bannen en binnen welke termijn?
Ervan uitgaande dat u met "preventief vaccineren" "preventief antibioticagebruik"
bedoelt, beantwoord ik uw vraag. Het CIDC heeft zich namelijk in deze uitzending niet
uitgesproken over "preventief vaccineren" en dit betreft ook een ander onderwerp.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 juli 2007 VD. 2007/1389 3
Op bedrijven met grote aantallen dieren is het onvermijdelijk dat er koppelgewijs
behandeld wordt bij opgetreden infectieziekten in een koppel. Dat moet gebeuren op een
moment dat de ziekte zich aankondigt en leidt automatisch tot preventief gebruik bij de
dieren die nog niet ziek zijn. Het alleen individueel behandelen van zieke dieren is niet
altijd mogelijk (bijvoorbeeld kippen). Echter, het streven is te komen tot strategieën voor
het optimaliseren van de koppeltherapie met zo min mogelijk kans op resistentieselectie.
Gebruik van antibiotica bij koppels om andere redenen dan ziektecontrole, is in mijn ogen
niet wenselijk.
6
Bent u voornemens een verbod op het preventief gebruik van antibiotica in te voeren?
Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Een verbod op preventief gebruik van antibiotica zou neerkomen op het verbod van het
gebruik van antibiotica in koppels. Zo'n verbod kent echter meer nadelen dan voordelen
en is daarom niet wenselijk. Zie hiervoor ook de beantwoording van vraag 5 waar ik de
noodzaak van "koppelmedicatie" uitleg. Het streven is te komen tot strategieën voor het
optimaliseren van de koppeltherapie met zo min mogelijk kans op resistentieselectie en er
zijn geen plannen om een verbod op preventief gebruik in te voeren.
7
Kunt u aangeven welke risico's er voor de volksgezondheid kunnen optreden als gevolg
van het preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij? Acht u deze risico's hoog en
waar blijkt dat uit? Zo ja, op welke wijze wilt u de volksgezondheidsrisico's als gevolg van
het preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij verminderen en binnen welke
termijn? Zo neen, hoe verhoudt uw mening zich tot de uitspraken van het CIDC, dat
preventief gebruik van antibiotica kunnen leiden tot grote risico's voor de volksgezondheid?
Intensieve dierhouderij in combinatie met overmatig antibioticumgebruik kan een milieu
creëren waarin resistentie zich snel kan ontwikkelen. De huidige diergebonden MRSA is
daar een voorbeeld van. In zo'n milieu kunnen ook andere (nieuwe) resistente organismen
een risico gaan vormen, zeker als deze makkelijk van een dierpopulatie naar een menspopulatie
kunnen overspringen. Mijn collega van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(VWS) en ik achten dit een zorgelijke ontwikkeling. Dit was dan ook aanleiding voor ons
om vanaf 2006 extra onderzoek in gang te zetten naar het voorkomen van resistente
ziekteverwekkers bij dieren en op dierlijke producten en de overdracht van deze resistente
ziekteverwekkers van dieren naar mensen. Hierover heb ik u geïnformeerd met
Kamerstuk II, 2006-2007, 29 683, nr. 11. Daarnaast heb ik in deze brief aangegeven dat ik
een aantal maatregelen heb getroffen en nog zal treffen om het antibioticagebruik in de
sector verder terug te dringen. Naast repressieve maatregelen, zoals bijvoorbeeld
versterking van het toezicht op het oneigenlijk gebruik van antibiotica, vind ik het
belangrijk dat de sector zich bewust is van de risico's van het oneigenlijk gebruik van
antibiotica en verantwoordelijkheid neemt voor vermindering hiervan.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 juli 2007 VD. 2007/1389 4
Hierin moet ook aandacht besteed worden aan alternatieven voor diergeneesmiddelengebruik
(zoals management, huisvesting, quarantaine of isolatie etc.). Er hebben daarom
in de afgelopen maanden diverse overleggen plaatsgevonden tussen mijn ministerie en de
sector. Hierbij is gevraagd om een plan van aanpak om het gebruik binnen de sector terug
te dringen.
Om introductie van MRSA in de ziekenhuizen te voorkomen en te voorkomen dat juist de
meest kwetsbare groepen aan risico's worden blootgesteld, wordt er een stringent MRSAbeleid
gevoerd in de ziekenhuizen. Voor een toelichting hierop verwijs ik u naar het
antwoord op vraag 2 op uw vragen van 15 mei 2007 (DBO-K-U-2771711) aan mijn collega
van VWS over de overdraagbaarheid van de MRSA-bacterie.
In de tweede helft van 2007 zal ik, naast de al ingezette activiteiten (zie Kamerstuk II,
2006-2007, 29 683, nr. 11) in overleg met externe stakeholders bezien in hoeverre de
huidige maatregelen effectief zijn of dat aanvullende maatregelen gewenst zijn.
Afhankelijk hiervan zal ik mijn beleid bijstellen. In de tussenliggende tijd blijf ik
onverminderd actief om de sector te stimuleren te komen tot een meer verantwoord
antibioticumgebruik.
8
Deelt u de mening dat antibiotica alleen aan zieke dieren toegediend zouden moeten
worden? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn wilt u het preventief gebruik van
antibiotica stopzetten? Zo neen, op welke wijze wilt u resistentie en de gevaren van
resistentie voor de volksgezondheid voorkomen?
Zie de antwoorden op de vragen 5, 6 en 7.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit