Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten
Skelet in scheepswrak via DNA geïdentificeerd
22 augustus 2007
De Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten heeft
de identiteit laten vaststellen van een skelet dat in de jaren `70
werd gevonden tijdens de opgraving van het 19e eeuwse scheepswrak `De
Lutina' bij Swifterbant. Het Forensisch Laboratorium voor
DNA-onderzoek (FLDO) van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)
heeft enkele dagen geleden het vermoeden bevestigd dat het skelet van
schipper Kisjes is. DNA-onderzoek aan de hand van een fragment uit het
dijbeen heeft dit uitgewezen.
Op 20 november 1888 verging op de Zuiderzee tijdens een krachtige
storm het schip De Lutina, een praam van schipper Jan Kisjes. Samen
met zijn knecht, Reinder Tulp, vervoerde hij een lading schelpen en
metselstenen van Brielle naar Zwartsluis. In 1976 werd het wrak van De
Lutina nabij het huidige Swifterbant opgegraven. Naast een ruime
scheepsinventaris trof men het skelet van een bemanningslid aan. Deze
persoon lag met de onderbenen vast onder de lier en had het schip
daarom niet kunnen verlaten.
Indertijd heeft een aantal medewerkers van de IJsselacademie in Kampen
na intensief archiefonderzoek de naam van het schip en haar bemanning
kunnen achterhalen. Ook kon het tijdstip van vergaan worden
vastgesteld. Er vond zelfs een bijeenkomst plaats met de nabestaanden.
Toen ging men er vanuit dat nooit zou worden vastgesteld of het skelet
van Tulp of Kisjes was.
Bij het LUMC wordt nu promotieonderzoek gedaan naar de mogelijkheid om
DNA uit archeologisch menselijk materiaal te halen. Prof. Peter de
Knijff van het FLDO was bereid het onderzoek aan het "Lutina-skelet"
hierin mee te nemen. Uiteraard werd van de nabestaanden toestemming
gevraagd, en gekregen. Tevens verklaarde een achterkleinzoon van de
schipper zich bereid om zijn DNA af te staan. De kans op een positief
resultaat werd niet groot geacht omdat het bot uit 1888 stamt en lang
onder water heeft gelegen. Toch berichtte het FLDO op 30 juli jl. dat
een goed zogenaamd Y-chromosoom DNA-profiel was gevonden. Met een
Y-chromosoom DNA profiel is het mogelijk een familierelatie in de
directe mannelijke lijn te reconstrueren. Op 16 augustus werd gemeld
dat bij vergelijking met het Y-DNA profiel van de achterkleinzoon een
volledige match is gevonden. Dit Y-DNA profiel werd nog niet eerder in
Nederland waargenomen. Hiermee is de kans zeer groot (ca. 99.95%) dat
het skelet inderdaad van schipper Kisjes is.
De inventaris van "de Lutina" is opgenomen in het open
scheepsarcheologisch depot van de RACM in Lelystad. De familie heeft
toestemming gegeven om het skelet op te nemen in een permanente
expositie die in Lelystad wordt ingericht, zodat het publiek straks
kennis kan nemen van het dramatische verhaal van de ondergang van het
schip en van de laatste puzzelstukjes rond de identificatie van haar
bemanning.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Benno van Tilburg,
locatiemanager Lelystad , 0320-269733 of Ben de Vries, woordvoerder
RACM, 030-6983475. Voor meer informatie over het DNA onderzoek kunt u
contact opnemen met de woordvoerders van de Universiteit Leiden,
Directoraat Communicatie, 071-5268005.
Persbericht van RACM locatie Lelystad, 21 augustus 2007.