Centrum voor Wiskunde en Informatica - Amsterdam
PERSBERICHT
16 augustus 2007/10
Woestijnvorming voor wiskundeleraren
Hoe ontwikkelt vegetatie zich in een woestijn? Dit is een van de vele
voorbeelden van dynamische systemen - het onderwerp van de
Vakantiecursus voor Wiskundeleraren 2007. De cursus vindt plaats op 24
en 25 augustus in Eindhoven en op 31 augustus en 1 september in
Amsterdam. Hij wordt georganiseerd door het Centrum voor Wiskunde en
Informatica (CWI) in Amsterdam en de Nederlandse Vereniging van
Wiskundeleraren. Speciale aandacht is er dit jaar voor mogelijke
invulling van de vrije ruimte in het nieuwe vak wiskunde D.
Wiskunde en woestijnen
Begroeiing in een woestijnachtig gebied vormt vaak spontaan patronen.
Hoe en waarom ontwikkelen deze vegetatiepatronen zich? Begrip van deze
patroonvorming is van groot belang, zeker nu de regenval op veel
plaatsen op aarde af lijkt te nemen. In de wiskunde kunnen natuurlijke
processen goed gemodelleerd worden met differentiaalvergelijkingen.
Arjen Doelman, clusterleider bij het CWI en hoogleraar aan de
Universiteit van Amsterdam, legt uit: "De overgang van een
labyrintachtige begroeiing naar een woestijn is zeer plotseling. Bij
afnemende regenval of toenemende begrazing neemt de begroeiing eerst
langzaam af maar opeens is er een catastrofale overgang. Het labyrint
verdort en het gebied verandert in een woestijn. Het proces is
onomkeerbaar; de begroeiing keert niet zomaar uit zichzelf terug als er
bijvoorbeeld meer regen valt."
Tijdens de vakantiecursus bespreekt Doelman wiskundige modellen.
"Hieraan kun je zien wanneer de vegetatiepatronen instabiel worden en
woestijnvorming onvermijdelijk is. Ook zie je waarom er geen
geleidelijke overgang is tussen begroeiing en de woestijn. Sommige
vegetatiepatronen blijken robuuster te zijn dan andere; zij kunnen het
langer volhouden zonder regen", aldus Doelman. "Realistischer modellen
kunnen wellicht nuttig zijn bij het schatten van de kans dat een gegeven
gebied woestijn wordt."
Enthousiasmeren
Andere onderwerpen van de Vakantiecursus 2007 zijn biologische
netwerken, complexe getallen, de 'Hollandsche differentiaalvergelijking'
van Van der Pol, hartritmes, wiskunde en planeetbanen, dubbelplaneten,
donder en bliksem en complexe dynamica. De vakantiecursus wordt
gesponsord door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek (NWO). Het doel van de cursus is om docenten en via docenten
ook scholieren voor de wiskunde te enthousiasmeren.
---
Centrum voor Wiskunde en Informatica