stabiliteit savanne
Vuur vergroot stabiliteit savanne
31 aug 2007
Veel savannes in Afrika dreigen te verdwijnen doordat ze vol groeien
met bomen. Dit kan worden voorkomen door stukken grasland regelmatig
in brand te zetten. De brandhaarden houden de bomen namelijk in kleine
groepjes bij elkaar.
Zodra een savanne vol bomen staat, is het moeilijk om het ecosysteem
naar haar oorspronkelijke staat te laten terugkeren, ontdekte
ir.Thomas Groen van de Resource Ecology Group van Wageningen
Universiteit tijdens zijn promotieonderzoek. âWe moeten daarom
voorkomen dat savanne verschuift naar bos.â
Cruciaal voor het behoud van open savannes blijkt het verloop van
bepaalde ruimtelijke processen, zoals brand. Kleine brandjes die af en
toe plaatsvinden, zorgen ervoor dat bomen dichtbij elkaar groeien. Zo
beschermen ze elkaar tegen de hitte en weten de bomen het vuur te
overleven.
Tegelijkertijd zijn ze niet in staat om zich snel te verspreiden over
het gebied, als het vuur regelmatig terugkeert. Want de zaden die zich
in de tussentijd op een te grote afstand van de groep tot kleine
boompjes hebben ontwikkeld, missen de bescherming van de groep en
verbranden. âAls een savanne eens in de tien jaar in zijn geheel
afbrandt, is het risico groot dat het gebied in de jaren die volgen
vol komt te staan met bomen. Als in plaats daarvan elk jaar tien
procent van de vegetatie afbrandt, kunnen bomen minder snel gaan
domineren.â Kort gezegd: veel kleine brandjes zijn beter dan een paar
grote.
Naast brand noemt Groen begrazing als belangrijke factor die kan
bepalen hoe een landschap eruit ziet. Geiten en andere dieren die
bladeren eten versterken namelijk het effect van vuur door de
boomgroepen klein te houden. âDe vuurfrequentie beïnvloedt de afstand
tussen bomen. Bladeters zorgen vervolgens voor de variatie in de
grootte van de boomgroepen. Samen zijn het vuur en de dieren in staat
om ruimtelijke patronen te creëren en een heterogeen ecosysteem in
stand te houden.â
Thomas Groen promoveert op 5 september bij prof. Herbert Prins,
hoogleraar Resource Ecology van Wageningen Universiteit.
Laurien Holtjer
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl.