K.V Archivarissen
Nieuwe alg. rijksarchivaris is geen archivaris
Branchevereniging laakt aanstellingsbesluit minister van OCW
Branchevereniging Archiefinstellingen in Nederland
PERSBERICHT 4 september 2007
NIeuwe algemene rijksarchivaris is geen archivaris
Branchevereniging laakt aanstellingsbesluit minister van OCW
De benoeming van Martin Berendse tot directeur Nationaal Archief stuit
op bezwaren bij de Branchevereniging Archiefinstellingen in Nederland
(BRAIN). Berendse is momenteel directeur Kunsten bij het ministerie
van OCW en heeft een verleden als manager in de theaterwereld.
De directeur Nationaal Archief is tevens Algemene Rijksarchivaris en
in die hoedanigheid de belangrijkste adviseur van de minister van OCW
op het gebied van archieven. Binnen en buiten Nederland is deze
functionaris het boegbeeld van de archiefbranche. Dat uitgerekend op
deze positie een niet-archivaris is benoemd, vindt BRAIN daarom
onbegrijpelijk en onverstandig. Daarbij constateert BRAIN dat de
nieuwe directeur niet voldoet aan het door het ministerie van OCW zelf
opgestelde functieprofiel. Het ministerie zocht een autoriteit op het
gebied van geschiedenis en cultureel erfgoed.
Archiefbeleid hard nodig
De digitalisering van de archiefvorming, de dienstverlening en de
informatievoorziening bij de overheid heeft het archiefvak de
afgelopen jaren sterk veranderd. De risicos van digitalisering zijn
groot, omdat digitale informatie vluchtig is. De Erfgoedinspectie
waarschuwt jaar na jaar voor het spookbeeld van een dementerende
overheid; een interdepartementale ambtelijke commissie houdt zich
bezig met de preventie van digitale verlamming, die kan optreden als
de digitale informatiehuishouding van de overheid plat gaat door
wanbeheer of terroristische acties. Parlementaire enquêtes en
onderzoeken hebben al meermalen aan het licht gebracht hoe slecht
archiefbeheer bij de overheid de democratische rechtsorde en de
rechten van burgers kan aantasten.
Juist vanwege die nijpende en complexe digitaliseringsproblematiek
acht de branchevereniging een sterk en doordacht archiefbeleid
geboden. De Algemene Rijksarchivaris dient daarin het voortouw te
nemen. De Archiefwet schrijft voor dat deze functionaris een
gediplomeerd archivaris moet zijn en onderstreept daarmee het belang
van een ter zake deskundige functionaris die de minister van OCW van
advies kan dienen.
Eenzijdig profiel
Vanuit de archiefbranche werd eerder al kritiek geuit op de
profielschets die bij de werving van de nieuwe Algemene
Rijksarchivaris werd gebruikt. Hierin lag de nadruk geheel op de
culturele taken van de rijksarchivaris op het gebied van geschiedenis
en erfgoed. Overheidsarchieven dienen echter niet alleen een cultureel
belang. Ze zijn onmisbaar voor de democratische controle en kunnen van
doorslaggevend belang zijn voor burgers die hun recht zoeken. De
samenleving eist van de overheid snelle, betrouwbare, beschikbare en
vindbare overheidsinformatie en stelt daaraan steeds hogere eisen. Ook
aan de vormgeving van de informatiehuishouding van de overheid vanuit
dit perspectief dient de Algemene Rijksarchivaris vanuit zijn gezag en
deskundigheid leiding en sturing te geven.
Tijdelijke oplossing
Om binnen de grenzen van de wet te blijven wordt de nieuwe directeur
Nationaal Archief nog niet formeel benoemd tot Algemene
Rijksarchivaris. Hij heeft anderhalf jaar de tijd om een
archivistiekopleiding af te ronden. In de tussentijd treedt Paul
Brood, die werkzaam is bij het Nationaal Archief en wel in het bezit
is van het vereiste diploma, als Algemene Rijksarchivaris op. De
branchevereniging is van mening dat daardoor het gezag van zowel de
nieuwe directeur als van de tijdelijke rijksarchivaris van meet af aan
wordt ondermijnd.
Herbezinning noodzakelijk
BRAIN pleit ervoor dat OCW zich in samenspraak met de branche gaat
buigen over de rol en de positie van de Algemene Rijksarchivaris. De
Raad voor Cultuur adviseerde de minister al meermalen om de functie
van directeur Nationaal Archief te scheiden van die van Algemene
Rijksarchivaris.