Alleen nog vrouwelijke kuikens
6 sep 2007
De Animal Sciences Group van Wageningen UR denkt dat het mogelijk is
om leghennen uitsluitend of grotendeels eieren met vrouwelijke
embryoâs te laten leggen. Op die manier kan mogelijk worden voorkomen
dat in Nederland jaarlijks tientallen miljoenen eendagshaantjes moeten
worden gedood.
Het seksen en doden van eendagskuikens roept veel maatschappelijke
weerstand op, en daarom ging ASG in opdracht van landbouwminister
Verburg op zoek naar andere oplossingen. âDe meest elegante oplossing
is natuurlijk als er bij de leghenopfok alleen nog vrouwelijke
embryoâs ontstaanâ, zegt dr. Henri Woelders, eerste auteur van het
onderzoeksrapport Alternatieven voor doding van eendagskuikens.
Die oplossing is volgens Woelders niet alleen theoretisch, want er
zijn aanwijzingen dat hennen onder bepaalde omstandigheden meer
eicellen kunnen aanmaken met een geslachtschromosoom van het type W.
Dan ontstaan er veel minder vaak mannelijke embryoâs. Bij vogels zijn
de mannen namelijk homogameet (ZZ) en de vrouwen heterogameet (ZW),
precies omgekeerd als bij zoogdieren.
Hoe hennen de geslachtsontwikkeling van hun nakomelingen aansturen is
nog niet precies bekend, maar Woelders denkt dat inzicht in de
achterliggende mechanismen verschuivingen in de geslachtsverhouding
van gelegde eieren mogelijk maken. Hiervoor is wel fundamenteel
onderzoek nodig dat meerdere jaren zal vergen.
Een andere oplossing is volgens Woelders geslachtsbepaling door
metingen aan bijvoorbeeld geslachtshormonen, direct nadat een bevrucht
ei is gelegd. Nu kan dit pas vanaf dag dertien. âAls je dat kan
terugbrengen naar dag nul, kan je mannelijke eieren gewoon verwerken
in eiproductenâ, aldus Woelders.
Een derde alternatief dat in het rapport wordt besproken is
sekseomkering. Dit zou kunnen door natuurlijke sekseomkeringsmutanten
op te sporen waarbij de âmannelijkeâ ZZ-embryoâs zich in het ei tot
vrouwelijke kuikens ontwikkelen. Zulke âhennenâ kunnen waarschijnlijk
ook eieren leggen. Vooralsnog is dit wel vooral een theoretische
oplossing. Spontane genetische sekseomkering is nog niet bij vogels
beschreven en gezien de ingewikkelde geslachtsontwikkeling lijkt de
kans hierop ook klein.
Minister Verburg heeft ASG en het Rathenau Instituut nu gevraagd de
verschillende alternatieven maatschappelijk en ethisch te toetsen.
Gert van Maanen
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl.Â