Gemeente Leidschendam-Voorburg


Programma Open Monumentendag 2007


In Leidschendam-Voorburg zijn diverse waardevolle monumenten, stadsgezichten en bezienswaardigheden. Zij houden de geschiedenis van de gemeente levend. Tijdens Open Monumentendag kunt u enkele bijzondere monumenten gratis bezoeken en deelnemen aan uiteenlopende activiteiten.


* Architectuur van de twintigste eeuw

* De wijk in: speciale wandel- en fietsroutes
* Geopende monumenten

* Centrale informatiepunten en presentaties
* Rondleidingen, demonstraties, tentoonstellingen, muziek
* Varen op de Vliet

Architectuur van de twintigste eeuw
Open Monumentendag 2007 heeft als thema Moderne monumenten, architectuur van de twintigste eeuw. De monumenten uit de periode 1900-1965 staan centraal. Een periode waarin er veel en op interessante wijze is gebouwd. En een tijd waarin de Nederlandse architectuur een nieuw, modern gezicht krijgt. Architecten gaan zoeken naar een nieuwe bouwkunst. Ze willen de stijlelementen uit de voorgaande eeuwen niet meer imiteren.

Rond de eeuwwisseling ontstaat de Nieuwe Kunst, ook wel Jugendstil of Art Nouveau genoemd. De natuur dient als voorbeeld en sierlijke lijnen zijn een belangrijk onderdeel. In het eerste decennium ontwikkelt zich het rationalisme. Hier wordt juist gestreefd naar een rationele vormentaal met een eerlijk gebruik van bouwmaterialen. Door materiaalschaarste als gevolg van de Eerste Wereldoorlog komt er een eind aan deze bouwstijl.

Na 1910 ontstaat er in Amsterdam een expressieve baksteenarchitectuur: het expressionisme of de Amsterdamse School. De nadruk ligt niet meer op constructie en plattegrond zoals bij het rationalisme, maar op de uiterlijke vorm. De tegenhangers van de Amsterdamse School zijn de aanhangers van het Nieuwe Bouwen, ook wel functionalisme genoemd. De toepassing van nieuwe bouwmaterialen als staal, beton en geprefabriceerde panelen zorgt voor een nieuwe vormentaal. Ruimte, licht en lucht zijn belangrijke principes. Versieringen worden afgezworen.

Tegen het functionalisme ontstaat in bepaalde kringen ook weer verzet. De voorstanders van de traditionalistische bouwstijl stellen baksteenbouw en hoogopgaande kappen centraal. Het raadhuis in Leidschendam van de architect Kropholler is hier een goed voorbeeld van. Na de Tweede Wereldoorlog loopt de woningnood hoog op. Oplossingen worden onder meer gezocht in huizen van standaardelementen en systeembouw. Het Raadhuiskwartier in Leidschendam stamt uit deze periode. Vooral in de jaren zestig verrijzen grote aantallen hoogbouwflats, zoals in de wijk Prinsenhof in Leidschendam.

Samenvattend zijn er in de twintigste eeuw eigenlijk twee hoofdstromingen te herkennen. Aan de ene kant de romantische stroming met veel decoratieve elementen. Hieronder vallen de Nieuwe Kunst, de chaletstijl, het expressionisme, de Nieuwe Haagse School en het traditionalisme. Aan de andere kant de zakelijke stroming met strakke, sobere en heldere lijnen. Hieronder vallen het rationalisme, het functionalisme en het Nieuwe Bouwen.

De wijk in: wandel- en fietsroutes
Onder het motto De wijk in! zijn er tijdens Open Monumentendag 2007 speciale wandel- en fietsroutes. De routeboekjes zijn verkrijgbaar bij de informatiepunten, bij het raadhuis in Leidschendam en bij Huygensmuseum Hofwijck. Ze bevatten uitgebreide tekst en uitleg en kosten ¤ 2,00 per stuk.

Verborgen Kwaliteit: wederopbouwarchitectuur in Leidschendam 1945 -1960 Deze wandeling start bij het raadhuis en gaat door het Raadhuiskwartier in Leidschendam. Onderweg krijgt u een goede indruk van de architectuur en stedenbouw van de na-oorlogse periode, de wederopbouw. Ook komt tijdens de wandeling het werk van A.J. Kropholler (1881-1973) aan de orde. Onderdeel van de wandeling is een kleine foto-expositie over het voormalige klooster van de Franciscanessen van Bennebroek dat was gevestigd aan de Beethovenlaan.

Hendrik van der Kloot Meijburg: architect in Voorburg Deze wandeling door Voorburg start bij Huygensmuseum Hofwijck. Hendrik Van der Kloot Meijburg (1875-1961) is een representant van de Haagse School. Deze stroming uit de jaren twintig wordt gekenmerkt door een kubistische vormgeving, sobere bakstenen muurvlakken, horizontale betonbanden, luifels en platte daken. Van der Kloot Meijburg ontwierp woningbouwcomplexen en woningen, hield zich bezig met stedenbouw, deed veel restauratiewerk en heeft bovendien diverse boeken op zijn naam staan. Hij was vooral in Voorburg werkzaam, maar verzorgde in Leidschendam onder andere een restauratie van de N.H. kerk.

G.J.P. Klumper: dorpsarchitect in Leidschendam en Voorburg Deze fietsroute door Voorburg en Leidschendam start bij Huize Swaensteyn. G.J.P. Klumper (1868-1951) heeft meer dan honderd bouwwerken op zijn naam staan, zowel in Voorburg, Leidschendam als Stompwijk. Zijn werk is aanvankelijk rijk en uitbundig, maar wordt langzaam maar zeker soberder. Decoratieve elementen blijft hij echter altijd gebruiken. De voormalige kerk aan de Damlaan in Leidschendam, nu Theater Camuz, is een opvallend voorbeeld van zijn hand.

Van der Kloot Meijburg en Klumper waren tijd- en dorpsgenoot van elkaar, maar geen vrienden. Uit verslagen van de toenmalige 'schoonheidscommissie' blijkt dat Van der Kloot Meijburg geen lid wilde worden van deze commissie zolang Klumper er zitting in had. Van der Kloot Meijburg keurt het werk van Klumper af, en andersom. De bouwideeën van de architecten verschillen van elkaar, maar zijn naar huidige maatstaven traditioneel te noemen. De stedenbouwkundige ideeën over de 'tuinstad' van Van der Kloot Meijburg zijn voor zijn tijd wel modern.

Geopende monumenten
De volgende monumenten zijn op zaterdag 8 september 2007 tussen 11.00 uur en 17.00 uur gratis te bezichtigen. Let op: de volgorde is alfabetisch op straatnaam.

Leidschendam
Burgemeester Sweenslaan 7, Tso'ar (voormalige Opifexkerk) Damlaan 35a, Informatiewinkel Leidschendam Centrum. Let op: van 10.00 tot 12.00 uur Damlaan 44, Theater Camuz (voormalige gereformeerde kerk) Delftsekade 7, N. H. Kerk, bekend als de Peperbus
Delftsekade 31, kantoorruimte en woning (voormalig kaaspakhuis) De Wiek 19 - 21, Molen de Salamander
Raadhuisplein 1, gemeentehuis

Voorburg
Essepad 3, Molen de Vlieger
Essepad 8, kinderboerderij Essensteyn. Let op: vanaf 12.00 uur Herenstraat 101, Museum Swaensteyn
Herenstraat 72 - 74, Huize Swaensteyn
Herenstraat 77, Oude Kerk
Herenstraat 92, kunstuitleen
Herenstraat 167, kinderboekenwinkel In de Wolken (Jugendstil winkelpui en neobarok plafond) Oosteinde 114, Eemwijk (landhuis uit 1918, tegenwoordig kantoor van de Besturenraad) Van Alphenstraat 101, museumdrukkerij Die Haghe
Westeinde 2a, Huygensmuseum Hofwijck. Let op: vanaf 13.00 uur. Westeinde 43, 't Kruispunt
Westvlietweg 115, Huize Dorrepaal (villa en landgoed)

Speciale vermelding verdient de voormalige Opifexkerk in Leidschendam. Deze kerk is in de periode 1957-1961 ontworpen door Hendrik van der Leur (1898-1994). De niet-traditionele ronde vorm van het gebouw valt op tussen de rechthoekige flats in de omgeving. Van der Leur was bij het ontwerpen van de kerk voor het eerst sinds lange tijd niet aan de materiële en financiële beperkingen van de wederopbouw gebonden. Van 1963 tot begin 2007 was het gebouw in gebruik als katholieke parochiekerk. Onlangs heeft de Voorburgse architect Charles van Marrelo het interieur volledig herzien voor een nieuwe functie van het gebouw: een centrum voor inspiratie en inzet.

Centrale informatiepunten en presentaties


* Voorburg: Informatiekraam naast Herenstraat 76 (Huize Swaensteyn)
* Leidschendam: Informatiekraam bij Sluiskant 23 (Let op: vanaf 13.00 uur)

Hier vindt u de programmakrant, (thema)boekjes, routes, folders en tijdschriften, en natuurlijk actuele informatie over activiteiten en aanvangstijden.

Presentaties van cultuurhistorische instellingen
Rond de Oude Kerk, Herenstraat 77, in Voorburg staan informatiestands van


* Stichting Molen de Vlieger

* Historische Vereniging Voorburg

* Historisch Genootschap de Blauwe Tram

* Stichting Mooi Voorburg

Rondleidingen, demonstraties, tentoonstellingen, muziek In Huygensmuseum Hofwijck is een kleine presentatie over de restauratie van Hofwijck door de Voorburgse architect Herman van der Kloot Meijburg. Om 15.30 uur verzorgt mevrouw I. Verbeek een toelichting over deze architect. Zie ook www.hofwijck.nl. Let op: geopend vanaf 13.00 uur.

In de Oude Kerk is tussen 11.00 en 12.00 de toren te bezichtigen. 's Middags treedt er twee keer een koor op en er zijn orgelconcerten.

In Museum Swaensteyn zijn om 11.00, 13.00 en 15.00 uur rondleidingen over de tentoonstelling De Nieuwe Ploeg, met aansluitend een historische wandeling langs de beelden van de Nieuwe Ploeg. Zie ook www.swaensteyn.nl.

In Huize Swaensteyn verzorgt de heer B. Dijkman, oud-medewerker Oud-Archief, doorlopend rondleidingen. Let op: tussen 11.30 en 13.00 uur zijn er géén rondleidingen i.v.m. huwelijksvoltrekkingen.

Bij de Oude Begraafplaats, Parkweg 105, Voorburg, zijn om 12.00 en om 14.00 uur rondleidingen. Let op: verzamelen bij de voordeur van de Oude Kerk in Voorburg.

Bij Huize Dorrepaal zijn de villa en het landgoed te bezichtigen. Er is koffie verkrijgbaar voor bezoekers. De bediening wordt verzorgd door de cliënten van Dorrepaal en ook op het landgoed zijn cliënten aan het werk.

In het raadhuis in Leidschendam verzorgt de heer A. Zandbergen, medewerker Oud-Archief, doorlopend rondleidingen. Let op: tussen 13.30 en 15.15 uur zijn er géén rondleidingen i.v.m. huwelijksvoltrekkingen.

In het atrium van woon- en zorgcentrum Mariënpark, Mariënpark 1 in Leidschendam, is een kleine fotopresentatie over het voormalige klooster van de Franciscanessen van Bennebroek. Dit klooster is gebouwd in 1956-1957 en maakt binnenkort plaats voor nieuwbouw van het zorgcentrum. De presentatie maakt deel uit van de wandeling door het Raadhuiskwartier.

In Tso'ar zijn om 13.00 uur en 14.30 uur concerten met twintigste-eeuwse muziek door Wim Loef (orgel) en Elise Sluiman (hobo). Ook is er een tentoonstelling met (beeldhouw)werk van Imke Beek, Mieke van den Hoeven, Riki Mijling, Louis Niënhuis en Adriaan Seelen. Zie ook www.tsoar.nl.

In Houtzaagmolen De Salamander zijn doorlopend zaagdemonstraties. Het recent verschenen boek De wind in de zeilen: de bewogen geschiedenis van houtzaagmolen de Salamander is er te koop.

In het voormalige kaaspakhuis aan de Delftsekade 31 is een kleine presentatie met blauwdrukken van ontwerptekeningen van de Leidschendamse architect J. van Vliet (1900 -1992) (onder voorbehoud).

Varen op de Vliet (pendeldienst Voorburg-Leidschendam v.v.) Boottocht met Westlander platbodems langs woonhuizen, buitenplaatsen, bruggen en parken tussen Hoekenburg bij de Trekvliet in Voorburg en de sluis in Leidschendam. De afvaarten zijn steeds op vaste tijden. Meevaren is gratis. U dient na een enkele reis uit te stappen om plaats te maken voor nieuwe bezoekers. Als er plaatsen overblijven, dan kunt u opnieuw instappen voor de terugvaart.

Vaarschema Open Monumentendag 2007

Bootnr. Naam Sluis Hofwijck Hoekenburg Hofwijck 2 Vriendenzorg - - 10.45 uur 11.00 uur
3 Eenvoud - 10.55 uur 11.15 uur 11.30 uur

1 Boswachter 11.00 uur 11.25 uur 11.45 uur 12.00 uur
2 Vriendenzorg 11.30 uur 11.55 uur 12.15 uur 12.30 uur
3 Eenvoud 12.00 uur 12.25 uur 12.45 uur 13.00 uur
1 Boswachter 12.30 uur 12.55 uur 13.15 uur 13.30 uur
2 Vriendenzorg 13.00 uur 13.25 uur 13.45 uur 14.00 uur
3 Eenvoud 13.30 uur 13.55 uur 14.15 uur 14.30 uur
1 Boswachter 14.00 uur 14.25 uur 14.45 uur 15.00 uur
2 Vriendenzorg 14.30 uur 14.55 uur 15.15 uur 15.30 uur
3 Eenvoud 15.00 uur 15.25 uur 15.45 uur 16.00 uur
1 Boswachter 15.30 uur 15.55 uur 16.15 uur 16.30 uur
2 Vriendenzorg 16.00 uur 16.25 uur 16.45 uur 17.00 uur
3 Eenvoud 16.30 uur 16.55 uur 17.15 uur 17.30 uur
1 Boswachter 17.00 uur 17.25 uur 17.45 uur -
2 Vriendenzorg 17.30 uur 17.55 uur - -