Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Idealen in het werk

24 september 2007

Onlangs is de bundel 'Werkzame idealen - Ethische reflecties op professionaliteit' verschenen. In het boek worden dertien uiteenlopende professionele beroepspraktijken en hun werkzame idealen geportretteerd; van militairen tot dominees en van huisartsen tot atleten. Auteurs beantwoorden vragen als: Wat zijn idealen precies en welke zouden de professies na moeten streven? Hoe verhouden die idealen zich tot de plichten en gedragsregels in ethische codes die professies en beroepsorganisaties hanteren?

Professionals zijn van levensbelang voor onze samenleving. Sinds een aantal decennia zijn er echter geregeld alarmerende berichten te horen in de media en wetenschappelijke literatuur: professionaliteit zou in crisis verkeren, onder druk staan van doorgeschoten bureaucratie, marktwerking en professionals zouden meer bezig zijn met hun eigen belang. Managers, mondige burgers en de overheid vragen steeds meer om verantwoording, transparantie en controle. Dat bedreigt de zelfstandigheid van professionals, ondermijnt hun motivatie en knaagt aan de zin en betekenis die ze in hun werk beleven. Burn-out en frustratie liggen op de loer. Hoe worden professionals weer zichzelf, of: hoe blijven ze zichzelf temidden van al die veranderingen?

Eén antwoord zou kunnen zijn dat ze zich (blijven) oriënteren op hun idealen. Aandacht voor de idealen van de eigen beroepsgroep zou professionalisering een positieve impuls kunnen geven. Maar wat zijn idealen precies en welke zouden de professies na moeten streven? Hoe verhouden die idealen zich tot de plichten en gedragsregels in ethische codes die professies en beroepsorganisaties hanteren? Dergelijke vragen staan centraal in dit boek. Auteurs uit de beroepsethiek en het werkveld portretteren dertien uiteenlopende professionele beroepspraktijken en hun werkzame idealen; van militairen tot dominees, van huisartsen tot atleten. De uitkomst is dat idealen een niet te miskennen inspiratiebron voor professionals kunnen zijn en een essentiële aanwinst voor de professie-ethiek.

Werkzame idealen is van belang voor professionals die zich willen bezinnen op hun werk. Maar ook voor studenten in wetenschappelijke- en beroepsopleidingen die ethiekonderwijs volgen, voor beleidsmakers die met professionals werken, voor ethici die zich met professionaliteit bezighouden en voor een ieder die professionaliteit in de Nederlandse samenleving een warm hart toedraagt.

Jos Kole en Doret de Ruyter stelden het boek samen en redigeerden het. Ze zijn respectievelijk onderzoeker en hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Deze uitgave komt voort uit onderzoek naar professie-ethiek dat zij verrichten in het kader van het project The Good Professional, onderdeel van het NWO-onderzoeksprogramma Ethiek, Onderzoek & Beleid.

..............................

Noot voor de redactie,