Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Besluit van
tot wijziging van het
Bekostigingsbesluit WHW in
verband met enkele wijzigingen in
de berekeningswijze van de
rijksbijdrage voor universiteiten en
hogescholen
Op de voordracht van Onze minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, van ... 2007, nr.
WJZ/2007/ (4841), directie Wetgeving en Juridische Zaken, gedaan mede namens Onze minister
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit;
Gelet op artikel 2.6, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek;
De Raad van State gehoord (advies van ..., nr. ...);
Gezien het nader rapport van Onze minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, van ...
2007, nr. ...(4841), directie Wetgeving en Juridische Zaken, uitgebracht mede namens Onze
minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit;
Hebben goedgevonden en verstaan:
ARTIKEL I
Het Bekostigingsbesluit WHW wordt als volgt gewijzigd:
A
In artikel 1.2 wordt ", 2.22" vervangen door: 2.6c, vierde lid, 2.11, 2.14, vierde lid, 2.22.
B
In artikel 2.3, onderdeel b, wordt "een component dynamisering Smart Mix" vervangen door "een
component afbouw dynamisering Smart Mix".
C
In artikel 2.6c, vierde lid, wordt "50%" vervangen door: een bij ministeriële regeling vast te
stellen percentage.
3
093
OCW 1
B4841.1 1
D
Onderdeel c van artikel 2.8 komt te luiden:
c. een component afbouw dynamisering Smart Mix,
E
Artikel 2.11 komt te luiden:
Artikel 2.11 Verdeling landelijke component afbouw dynamisering Smart Mix
De verdeling van de landelijke component afbouw dynamisering Smart Mix over de universiteiten
wordt bij ministeriële regeling vastgesteld.
F
In artikel 2.14, vierde lid, wordt "15%" vervangen door: een bij ministeriële regeling vast te
stellen percentage.
G
Het tweede lid van artikel 3.9 komt te luiden:
2. De toevoeging aan de rijksbijdrage van een hogeschool vanwege het verrichten van ontwerp
en ontwikkeling geschiedt naar rato van de som van het exploitatiedeel en het huisvestingsdeel
per hogeschool.
H
Na artikel 5.5 wordt een nieuwe paragraaf ingevoegd, luidende:
§ 2. Afwijkingen bekostiging hogescholen 2007
Artikel 5.6. Verhoging exploitatiedeel hbo in 2007
Na toepassing van artikel 3.7, eerste lid, worden in het begrotingsjaar 2007 de exploitatiedelen
van de onder a tot en met u genoemde hogescholen verhoogd met de onderstaande bedragen
uitgedrukt in duizenden euro:
a. Hogeschool voor de Kunsten Utrecht 16,
b. Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) 28,
c. Hotelschool Den Haag 23,
d. Design Academy Eindhoven 13,
e. Hogeschool Helicon (Zeist) 4,
f. Codarts, Hogeschool voor de Kunsten (Rotterdam) 49,
g. Hogeschool Drenthe (Emmen) 35,
h. Hogeschool Zeeland (Vlissingen) 17,
i. Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten 56,
j. NHTV internationale hogeschool Breda 22,
k. Fontys Hogescholen Venlo 226,
l. Christelijke Hogeschool Nederland (Leeuwarden) 18,
m. Saxion Hogeschool Enschede 125,
n. Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans (Den Haag) 45,
o. Hanzehogeschool Groningen 90,
p. Hogeschool Zuyd (Heerlen) 207,
3 q. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (Arnhem) 103,
093
OCW 1
B4841.1 2
r. ArteZ hogeschool (Arnhem) 67,
s. CAH Dronten 46,
t. Internationale Agrarische Hogeschool Larenstein (Rheden) 9, en
u. Van Hall Instituut (Leeuwarden) 10.
I
Artikel 5.33b vervalt.
J
Artikel 5.35 komt te luiden:
Artikel 5.35 Verdeling van het bedrag basisvoorziening onderwijs plus in 2007
Na toepassing van artikel 2.6c, vijfde lid, worden in het begrotingsjaar 2007 de bedragen
basisvoorziening onderwijs plus van de onder a tot en met h genoemde universiteiten verhoogd
met de onderstaande bedragen uitgedrukt in duizenden euro:
a. de openbare universiteit te Maastricht 486,
b. de openbare universiteit te Amsterdam 565,
c. de openbare universiteit te Delft 64,
d. de openbare universiteit te Enschede 42,
e. de openbare universiteit te Eindhoven 500,
f. de bijzondere universiteit te Tilburg 229,
g. de bijzondere universiteit te Nijmegen 65, en
h. de openbare universiteit te Wageningen 42.
K
In artikel 5.36, derde lid, wordt "verlaagd met 0,600 miljoen euro" gewijzigd in: verhoogd met
0,250 miljoen euro.
L
Na artikel 5.37 wordt een nieuw artikel 5.38 ingevoerd, luidende:
Artikel 5.38 Aanpassing bedragen numerus fixus geneeskunde, werkplaats
diergeneeskunde, werkplaats tandheelkunde en numerus fixus klinische technologie per
universiteit in 2008
1. Na toepassing van artikel 2.6d wordt in het begrotingsjaar 2008 het bedrag voor de
numerus fixus geneeskunde van de rijksbijdrage van de onder a tot en met h genoemde
universiteiten verhoogd met de onderstaande bedragen, uitgedrukt in miljoenen euro:
a. de openbare universiteit te Leiden 0,960,
b. de openbare universiteit te Utrecht 1,105,
c. de openbare universiteit te Groningen 2,914,
d. de openbare universiteit te Rotterdam 2,949,
e. de openbare universiteit te Maastricht 1,812,
f. de openbare universiteit te Amsterdam 1,976,
g. de bijzondere universiteit te Amsterdam 1,353, en
3 h. de bijzondere universiteit te Nijmegen 1,679.
093
OCW 1
B4841.1 3
2. Na toepassing van artikel 2.6d wordt in het begrotingsjaar 2008 het bedrag voor de
werkplaats diergeneeskunde van de rijksbijdrage van de openbare universiteit te Utrecht
verlaagd met 0,481 miljoen euro.
3. Na toepassing van artikel 2.6d wordt in het begrotingsjaar 2008 het bedrag voor de
werkplaats tandheelkunde van de rijksbijdrage van de onder a tot en met d genoemde
universiteiten verlaagd met de onderstaande bedragen, uitgedrukt in miljoenen euro:.
a. de openbare universiteit te Groningen 0,465,
b. de openbare universiteit te Amsterdam 0,096,
c. de bijzondere universiteit te Amsterdam 0,096, en
d. de bijzondere universiteit te Nijmegen 0,192.
4. Na toepassing van artikel 2.6d wordt in het begrotingsjaar 2008 het bedrag voor de
numerus fixus klinische technologie van de rijksbijdrage van de openbare universiteit te
Enschede verhoogd met 2,270 miljoen euro.
M
Bijlage 3 vervalt.
ARTIKEL II
1. Artikel I treedt, met uitzondering van de onderdelen H, J en K, in werking met ingang van 1
januari 2008.
2. Artikel I, onderdelen H, J en K treedt in werking met ingang van de dag na de datum van
uitgifte van het Staatsblad waarin het wordt geplaatst en werkt terug tot en met 1 januari 2007.
Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad
zal worden geplaatst.
De minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap,
De minister van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit,
3
093
OCW 1
B4841.1 4
NOTA VAN TOELICHTING
Algemeen
Dit besluit bevat enkele wijzigingen in de berekeningswijze van de rijksbijdrage voor
universiteiten en hogescholen. De wijzigingen betreffen het begrotingsjaar 2007 en geven
invulling aan bestuurlijke toezeggingen over de aanpassing van de rijksbijdrage van een aantal
specifieke instellingen. Daarnaast gaat het om enkele algemene wijzigingen die betrekking
hebben op het begrotingsjaar 2008 waarbij invulling wordt gegeven aan bestuurlijke afspraken
en waarbij de uitvoerbaarheid van de regelgeving wordt vergroot. Tenslotte zal de component
dynamisering Smart Mix worden afgebouwd.
De nota van toelichting onderteken ik mede namens de minister van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit.
Gevoerd overleg
Een voorontwerp van dit besluit is aan VSNU en HBO-raad voorgelegd met het verzoek om een
bestuurlijk oordeel. De maatregelen die betrekking hebben op hogescholen zijn op verzoek en in
overleg met de HBO-raad totstandgekomen. De berekeningswijze voor de numerus fixus- en
werkplaatsbedragen is in overleg met de VSNU vastgesteld. De VSNU heeft aanvankelijk
bezwaar gemaakt tegen de overheveling van onderzoeksmiddelen naar NWO. Naar aanleiding
daarvan heb ik in overleg met VSNU besloten die overheveling in vier tranches, te faseren. Over
dit bestuurlijk akkoord is de Tweede Kamer geinformeerd bij brief van 20 september 2007 met
kenmerk HO/CBV/2007/37102. De VSNU heeft geen commentaar gegeven op de overige
maatregelen in dit besluit.
Uitvoeringstoets
Een voorontwerp van dit besluit is aan CFI, de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, voor de uitvoeringstoets voorgelegd. CFI heeft aangegeven
het besluit te kunnen uitvoeren. Voor de IB-Groep hebben deze wijzigingen geen gevolgen.
Financiële gevolgen
Om de verhoging van de rijksbijdrage in verband met het vervallen van de Raulinvergoeding
mogelijk te maken wordt in 2007 2 miljoen, in 2008 4 miljoen en vanaf 2009 5,5 miljoen euro
van het budget voor studiefinanciering overgeheveld naar het ho-budget. De 0,4 miljoen euro
voor de verhoging van het werkplaatsbedrag tandheelkunde van de RuG wordt gefinancierd uit
de Enveloppemiddelen zorgopleidingen hoger onderwijs. De andere wijzigingen hebben geen
eigenstandige gevolgen voor de wo- en hbo-begrotingen, ze leiden slechts tot een herverdeling.
Er zal ten laste van het onderzoeksbudget van de universiteiten (de component dynamisering
Smart Mix; eerste geldstroom) gefaseerd een bedrag worden overgeheveld naar NWO (tweede
geldstroom), waar het op basis van kwaliteit en excellentie in competitie zal worden ingezet via
de Vernieuwingsimpuls. Het totale budget van NWO voor de Vernieuwingsimpuls bedraagt in
2008 75 miljoen euro en in de jaren daarna 150 miljoen euro. In 2008 wordt 12 miljoen euro
overgeheveld van het onderzoeksdeel van de universiteiten naar NWO. Daarnaast wordt in 2008
een bedrag van 13 miljoen euro uit de enveloppegelden bestemd voor de Vernieuwingsimpuls.
Voor de jaren 2009 tot en met 2011 zijn volgende tranches afgesproken met de VSNU. Ook in die
jaren wordt een (oplopend) bedrag aan onderzoeksmiddelen overgeheveld en tot en met 2010
een deel van de enveloppemiddelen ingezet. Laatstgenoemde middelen zijn gereserveerd op de
begroting van het ministerie van Financiën.
3
093
OCW 1
B4841.1 5
Voorhang ontwerpbesluit
Overeenkomstig artikel 2.6, zesde lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek is het ontwerpbesluit voorafgaand aan de advisering door de Raad van State aan de
Tweede Kamer der Staten-Generaal voorgelegd (brief van 31 augustus 2007; Kamerstukken II
2006-2007, 30 800 VIII, nr. 177). Tevens is het ontwerpbesluit ter kennisgeving aan de Eerste
Kamer der Staten-Generaal gezonden.
Artikelsgewijs
Artikel I
Onderdelen A, C, F en L
De bedragen numerus fixus geneeskunde en klinische technologie en de bedragen werkplaats
tandheelkunde en diergeneeskunde worden aangepast aan de verhoging van de numerus fixus
van deze opleidingen in de jaren 2000 tot en met 2004. Bij de berekening van deze bedragen is
verondersteld dat een kwart van de studenten afstudeert in de nominale cursusduur en
driekwart in de cursusduur plus één jaar. Dit heeft tot gevolg dat volgens het rekenmodel
een kwart van de extra instroom in het jaar 2000 van de zesjarige opleidingen (geneeskunde en
diergeneeskunde), een kwart van de extra instroom in 2001 in de (vijfjarige)
tandheelkundeopleidingen en driekwart van de extra instroom in 2000 van de
tandheelkundeopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) in 2006 is afgestudeerd en in
het begrotingsjaar 2008 tot extra bekostiging in de componenten getuigschriften (onderwijs) en
basisvoorziening onderzoek leidt. De bedragen werkplaats tandheelkunde en diergeneeskunde
worden daarom in 2008 verlaagd. De verlaging van het bedrag werkplaats tandheelkunde van de
RuG in 2007 wordt deels ongedaan gemaakt (zie de toelichting bij onderdeel K). Bij de overige
opleidingen hebben in latere jaren nog instroomverhogingen plaats gevonden. De bedragen
numerus fixus nemen daarom nog toe.
De meeropbrengst in de component getuigschriften als gevolg van de numerus fixusverhogingen
bedraagt in 2008 ongeveer 1,9 miljoen euro, de meeropbrengst van de component
basisvoorziening onderzoek ongeveer 0,9 miljoen. Deze verhogingen van de
getuigschriftcomponenten mogen geen invloed hebben op de hoogte van de compensatie voor de
invoering van de bachelor-masterstructuur, zoals die geregeld is in het vierde lid van artikel 2.6c
en het vierde lid van artikel 2.14. In die artikelleden is bepaald dat de compensatiebedragen voor
onderwijs en onderzoek worden berekend als verschil van de component getuigschriften,
respectievelijk basisvoorziening onderzoek, en een vast deel van het onderwijs- en het
onderzoekdeel (50% respectievelijk 15%). Bij stijging van de getuigschriftcomponenten zou dus
ook het compensatiedeel stijgen. Om dit te voorkomen, worden de vaste percentages in de
genoemde artikelleden flexibel gemaakt. Ze worden voortaan jaarlijks, in overleg met de VSNU,
bij ministeriële regeling vastgesteld.
Onderdelen A, B, D, E en I
De onderzoekbekostiging is gedynamiseerd via de bepaling `dynamisering Smart Mix', waarbij
een deel van de onderzoeksmiddelen wordt herverdeeld op basis van financiële middelen die
universiteiten uit de tweede geldstroom (NWO) en derde geldstroom (subsidies en EU
programma's) ontvangen. Deze vorm van onderzoeksbekostiging vervalt mede gelet op de
desbetreffende afspraken in het Coalitieakkoord. Na afschaffing dynamisering Smart Mix zullen
die middelen rechtstreeks bij het meest excellente onderzoek belanden doordat het via NWO, in
competitie en zonder matchingverplichtingen, direct aan de meest excellente onderzoekers
3 wordt verstrekt: daarmee is sprake van directe in plaats van indirecte prestatiebekostiging.
093
OCW 1
B4841.1 6
Gegeven het bestuurlijke akkoord met VSNU over de gefaseerde overheveling van middelen zal
in het jaar 2008 geen 100 miljoen euro, maar een lager bedrag aan het onderzoeksbudget van de
instellingen worden onttrokken. Met VSNU is de afspraak gemaakt dat de verdeling van het
bedrag dat als gevolg van de fasering nog niet is overgeheveld, zal geschieden overeenkomstig de
wijze waarop de verdeling van de landelijke component Smart Mix in het begrotingsjaar 2007
heeft plaatsgevonden. Hiervoor wordt de component afbouw dynamysering Smart Mix
geïntroduceerd. Eén en ander zal in een ministeriële regeling worden vormgegeven waar overleg
over plaats vindt met VSNU.
Om ervoor te zorgen dat de verlaging van het onderzoekdeel vanwege de bovengenoemde
aanpassing van de rijksbegroting geen invloed heeft op het verloop van de compensatie voor de
invoering van de bachelor-masterstructuur, moet het compensatiedeel onderzoek constant
blijven. Het percentage van het onderzoekdeel dat wordt gebruikt om het compensatiedeel te
berekenen, moet daarom worden verhoogd van 15 naar ruim 16. De wijziging in onderdeel F van
dit besluit maakt het mogelijk dit percentage aan te passen.
Onderdelen G en M
Deze onderdelen voorzien in een wijziging van de vaststelling van de rijksbijdrage aan
hogescholen vanwege ontwerp en ontwikkeling en toegepast onderzoek in het hbo. De bepaling
over de verdeling van het deel ontwerp en ontwikkeling hbo is zodanig aangepast dat dit bedrag
wordt verdeeld naar rato van de verdeling van het onderwijsdeel hbo in plaats van naar rato van
periodiek vast te stellen percentages per instelling. Verdeling naar rato van periodiek vast te
stellen percentages blijkt tot onevenwichtige uitkomsten te leiden. Het onderwijsdeel hbo wordt
berekend op basis van het exploitatiedeel hbo en het huisvestingsdeel hbo. In verband met het
voorgaande kan bijlage 3, waarin de percentages per instelling zijn opgesomd, vervallen.
Onderdelen H en J
In de Wet van 24 mei 2007 tot wijziging van de Wet studiefinanciering 2000 in verband met
uitbreiding van de mogelijkheid met studiefinanciering in het buitenland te studeren (Stb. 200) is
voorzien in de invoering van het zogenaamde collegegeldkrediet per 1 september 2007. De
invoering van het collegegeldkrediet heeft mede tot gevolg dat de tegemoetkoming in de kosten
van de toegang tot het hoger onderwijs, die studenten uit andere EER-landen en Zwitserland in
Nederland ontvangen (de zogeheten Raulin-vergoeding) vervalt. In verband hiermee is de
universiteiten en hogescholen toegezegd, dat zij vanaf het begrotingsjaar 2007 een budget
ontvangen waarmee zij maatregelen kunnen nemen om buitenlandse studenten voldoende in
Nederland te blijven interesseren (Kamerstukken II 2006-2007, 30 387, nr. 84). De onderdelen E
en F geven voor 2007 invulling aan die toezegging door bedragen toe te voegen aan de
basisvoorziening onderwijs (wo) en het exploitatiedeel hbo. De toevoeging van de bedragen in
2008 en later wordt in een volgende wijziging van het Bekostigingsbesluit WHW geregeld.
Onderdeel K
In het vigerende bekostigingsbesluit was verondersteld dat de extra instroom in de opleiding
tandheelkunde van de Rijksuniversiteit Groningen in het studiejaar 2000/2001 in het studiejaar
2004/2005 tot extra getuigschriften zou leiden. Om die reden was het werkplaatsbedrag voor die
universiteit in 2007 verlaagd met 0,6 miljoen euro. In de praktijk doen de studenten langer over
hun studie. Daarom is besloten, de verlaging van het werkplaatsbedrag voor een kwart in het
begrotingsjaar 2007 en voor driekwart in 2008 te laten plaatsvinden. De verlaging met 0,6
miljoen euro in 2007 wordt dus teruggebracht tot 0,15 miljoen euro.
3
093
OCW 1
B4841.1 7
Aan dezelfde universiteit is toegezegd dat het bedrag voor de werkplaats tandheelkunde in 2007
wordt gecorrigeerd en dat in verband met de achterstand ten opzichte van de andere
universiteiten die een tandheelkundeopleiding verzorgen structureel 0,4 miljoen euro zal worden
toegevoegd aan het bedrag voor de werkplaats tandheelkunde. Netto wordt het bedrag voor de
werkplaats tandheelkunde dus met 0,25 miljoen euro verhoogd.
Artikel II, tweede lid
De inwerkingtreding met terugwerkende kracht leidt niet tot negatieve financiële gevolgen voor
de betrokken instellingen.
De minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap,
(Ronald H.A. Plasterk)
3
093
OCW 1
B4841.1 8