PvdA Evert Vermeer Stichting



27 SEPTEMBER 2007
Reactie EVS op de Begroting Ontwikkelingssamenwerking

De EVS heeft met een kritische blik de OS begroting doorgenomen en steunt de algemene lijn van het voorgenomen beleid. Er zijn echter ook kanttekeningen te plaatsen bij gemaakte keuzes.

Een actieve internationale en Europese rol was de eerste pijler van het regeerakkoord en deze naar buiten gerichte oriëntatie wordt door het kabinet ook in deze Rijksbegroting voortgezet. De EVS heeft grote waardering voor deze mondiale blik over onze poldergrenzen heen.

In het beleid van de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking zitten enkele duidelijke constanten. Zo zijn de Millennium Ontwikkelingsdoelen het eerste speerpunt dat wordt genoemd. Daarbij worden expliciet vier aandachtspunten genoemd. De bevordering van vrouwenrechten is een thema dat ook door de vorige minister sterk werd ondersteund. Milieu en klimaat en energie als integraal onderdeel van ontwikkelingssamenwerking volgt uit de expliciete aandacht in het regeerakkoord voor dit dossier en wordt voornamelijk vormgegeven door de versterking van bestaande programmas.

Twee nieuwe aandachtsgebieden zijn de grotere aandacht voor fragiele staten en meer aandacht voor groei- en verdelingsvraagstukken. Beide accentverschuivingen kunnen rekenen op de steun van de EVS.

Het Kabinet wil haar inspanningen in fragiele staten onder meer richten op de hervorming van de veiligheidsector en sociaal-economische wederopbouw. Het kabinet kiest bewust voor samenwerking in een aantal landen die in een neerwaartse spiraal zijn terecht gekomen: Hier moet ontwikkeling letterlijk veilig gesteld worden. Dit gaat om risicovolle investeringen, omdat niet van te voren is te garanderen dat ontwikkeling in deze fragiele staten goed wortel kan schieten. Juist in deze gebieden heeft de bevolking onze steun het hardste nodig heeft.

Ook het belang dat de minister hecht aan economische groei voor ontwikkeling wordt door de EVS ondersteund: te lang is economische groei veronachtzaamd binnen internationale samenwerking. Volgens sociaal-democratische principes gaat aandacht voor economische groei hand in hand met aandacht voor een eerlijke verdeling van de rijkdom. Nederland wil via ontwikkelingssamenwerking de private sector als motor van ontwikkeling bevorderen. De opbrengsten van die groei moeten goed worden verdeeld, waarvoor dit kabinet de politieke dialoog met open vizier zal aangaan.

Het streven naar meer Coherentie van Beleid, al bijna tien jaar een belangrijk aandachtspunt van de EVS, wordt niet genoemd als een apart speerpunt van dit Kabinet. Dit zou het wel moeten zijn. De EVS is wel verheugd dat wordt erkend dat coherentie een zaak is van de verschillende departementen. De Minister voor
Ontwikkelingssamenwerking heeft hier duidelijk oog voor.

Er zijn echter ook kanttekeningen te plaatsen op het beleid. Met name op enkele specifieke punten die raken aan de diverse dossiers waar de EVS zich sterk voor maakt (zie ook http://www.coherentie.nl/ en http://www.eucoherence.org/).

Export Krediet Verzekeringen: Nederland hanteert een zeer strikte scheiding tussen ODA (Official Development Assistance) en non-ODA uitgaven. Dit is toe te juichen. Zorgelijk is echter de budgetvervuiling die nog steeds plaatsvindt. In 2008 gaat 301 miljoen euro (ruim zes procent van het budget) op aan de kwijtschelding van EKI schulden. De EVS vindt dat deze kosten niet ten laste mogen komen van ODA.

Wapenexport- en doorvoer: de Minister streeft naar de realisatie van een restrictief en transparant wapenexportbeleid en streeft naar een verscherpte controle op de naleving daarvan (meldingsplicht en vergunningsplicht). Dat is lovenswaardig, maar de EVS maakt zich zorgen om de doorvoer van wapens naar zogenaamde friendly nations. Nederland vertrouwt er op dat deze bevriende landen net als Nederland een restrictief en transparant wapenexportbeleid voeren, maar dit vertrouwen is niet altijd reëel. De EVS pleit ervoor dat ook de export van wapens naar bevriende landen wordt gemonitord om te voorkomen dat via deze landen wapens in conflictgebieden terecht komen.

Milieu: In de begroting wordt een grote nadruk gelegd op het internationaal milieubeleid. Een toetsingskader voor duurzaamheids criteria voor biobrandstoffen is onderdeel hiervan, maar dit is nog weinig concreet.
Daarnaast heeft de Minister van Landbouw aangegeven de haalbaarheid van een importverbod op illegaal hardhout te onderzoeken, hetgeen de EVS van harte toejuicht. Om deze doelstelling te halen is het noodzakelijk dat ook de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking zich hiervoor inzet, bijvoorbeeld door op internationale fora te pleiten voor een verbod op handel in illegaal hout.

TRIPS: De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking legt nadruk op het verbeteren van de toegang van ontwikkelingslanden tot medicijnen en hij wil dit agenderen op internationale bijeenkomsten. Dit is heel belangrijk, want politieke druk is essentieel bij dit onderwerp. Veel landen (met name de VS, maar ook enkele EU-lidstaten) verplichten ontwikkelingslanden tot extra concessies op dit terrein door zogenaamde TRIPS+ verdragen (het gaat hier om extra bepalingen op het gebied van de handel in medicijnen die doorgaans voor ontwikkelingslanden nadelig uitpakken). De Minister zou zich binnen de EU sterk moeten maken voor het tegengaan van deze TRIPS+ verdragen.

De EVS wenst de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking veel succes en inzicht bij de door hemzelf gestelde grote uitdagingen en hoopt dat hij de mondiale blik van zijn collegas in de Treveszaal in stand weet te houden.

Peter Heintze
Directeur EVS