Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Inhoud pagina: Toespraak staatssecretaris Bijleveld bij ontvangst advies
inrichten verkiezingsproces
27 september 2007
Mijnheer Korthals Altes, leden van de commissie, dank voor het
rapport. Er is naar uitgekeken. Zeker door mij, als voormalig lid van
de commissie. De methoden van stemmen zijn de laatste tijd onderwerp
geweest van hoogoplopende discussies. Ik heb dan ook met grote
belangstelling naar de inleiding van de heer Korthals Altes
geluisterd.
Staatssecretaris Bijleveld neemt het advies van de heer Korthals Altes
in ontvangst (49 Kb)
Eerder keek de commissie-Hermans terug naar wat er in het verleden is
gebeurd. U bent dan ook om meer gevraagd dan alleen een oordeel over
de stemmachines. We wilden dat het hele proces, dat immers de basis is
van onze democratie, grondig zou worden bekeken. Om dit voor de
toekomst bestendig te maken. En dat heeft u gedaan.
We hebben hier een evenwichtige en zorgvuldige analyse van het hele
verkiezingsproces. Op basis van veel informatie en gesprekken met
belanghebbende partijen. Natuurlijk ga ik met dit rapport aan de
slag. Dat betekent dat ik goed zal kijken naar de inhoud, met oog voor
de financiële en organisatorische aspecten. Uiteindelijk zal dat
leiden tot een standpunt van de regering. Maar een aantal conclusies
dringt zich nu reeds op.
Daarover dus een paar opmerkingen. Op hoofdlijnen uiteraard. De
commissie geeft een lijst met waarborgen waaraan verkiezingen moeten
voldoen. Transparantie, controleerbaarheid, integriteit,
kiesgerechtigheid, stemvrijheid, stemgeheim, uniciteit en
toegankelijkheid. Al die waarborgen gelden als we het vertrouwen in
het verkiezingsproces willen behouden.
De eerste consequentie van die lijst is dat het stemmen in een
stemlokaal, in alle openbaarheid en onder toezicht van het stembureau,
de hoofdvorm moet blijven. Daar ben ik het mee eens.
Dan wil ik hier ook iets zeggen over de stemmachines. De huidige
generatie stemcomputers voldoet niet aan de waarborgen van het
verkiezingsproces, zoals u die heeft omschreven in uw analyse. Een
analyse die ik op dit punt onderschrijf.
Zoals bekend werk ik op dit moment aan een aanpassing van de Regeling
voorwaarden en goedkeuring stemmachines. Na gesprekken met
specialisten blijkt dat je zulke grote aanpassingen aan de regeling
moet doen dat je eigenlijk nieuwe stemmachines moet ontwikkelen willen
die aan de nieuwe eisen kunnen voldoen. Dat lijkt mij ook in het licht
van dit advies geen begaanbare weg. Ik overweeg dus niet verder te
gaan met het aanpassen van de regeling. Verder zal ik de bestaande
regeling intrekken. Dat betekent concreet dat bij verkiezingen op
korte termijn niet met de huidige stemmachines kan worden gestemd. In
ieder geval zijn dat de verkiezingen voor het Europees Parlement in
2009. We moeten er ernstig rekening mee houden dat we dan met het rode
potlood stemmen. Ik sprak daar al eerder over met de Tweede Kamer. En
ik zal daar ook nog over spreken met de gemeenten.
De vraag is vervolgens wat daarna komt. Op basis van de waarborgen en
met name vanwege de behoefte aan een papieren bewijs komt de commissie
Korthals Altes met de volgende punten:
* Stemmen in het stemlokaal;
* Papieren bewijs uit een stemprinter;
* Om snel te tellen, en fouten te voorkomen een elektronische
stemmenteller.
Dat kan ik op zich goed volgen. Het is transparant en controleerbaar.
Dat is belangrijk voor het vertrouwen in verkiezingen. Over deze
nieuwe wijze van stemmen hebben we zojuist een animatiefilmpje kunnen
zien. Ik heb daar met meer dan gewone belangstelling naar gekeken.
De commissie doet nog andere voorstellen zoals de invoering van een
identificatieplicht in het stemlokaal. Naar mijn mening een uitstekend
middel om misbruik van stempassen en kiezerspassen te voorkomen.
Het stemmen in een willekeurig stemlokaal binnen de eigen gemeente
komt - naar mijn mening - tegemoet aan de wensen van de gemeenten om
kiezers meer flexibiliteit te bieden. Mijn ministerie heeft hiermee
bij een aantal verkiezingen succesvolle experimenten gehouden. Alle
reden dus om dat in te voeren in alle gemeenten, zoals de commissie
voorstelt.
Dames en heren,
Voor het vertrouwen in de democratie is het van belang dat
verkiezingen voldoen aan de waarborgen zoals die door de commissie zo
duidelijk naar voren zijn gebracht. De titel van het advies `Stemmen
met vertrouwen' verwijst daar ook naar.
Afsluitend: grote dank aan en waardering voor het werk van de heer
Korthals Altes en zijn commissie. Het werd een richtinggevend rapport.
Ik ga er hard mee aan de slag. Dan kan er over twee maanden een
standpunt van het kabinet liggen om, in de woorden van de voorzitter,
het publieke vertrouwen in het stemproces te herbevestigen.
(NB: alleen het gesproken woord geldt)
Zie ook
* Persbericht: Rapport van de Adviescommissie inrichting
verkiezingsproces
---
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties