De Nederlandse Bank


DNB publiceert Statistisch Bulletin september 2007

Persbericht

Datum 26 september 2007

Ongewoon grote toename van buitenlandse belangen in Nederlandse bedrijven

Na een periode van weinig activiteit besteedden buitenlandse bedrijven in het tweede kwartaal aanzienlijk hogere bedragen aan nieuwe of uitbreiding van bestaande kapitaaldeelnemingen; niet eerder investeerde het buitenland in één kwartaal zoveel: EUR 18 miljard. De hoge kapitaaldeelnemingen weerspiegelen een aantal grote fusie- en overnametransacties die in het afgelopen kwartaal werden afgerond, zoals de fusie tussen Euronext en New York Stock Exchange en de overname van Rodamco Europe door haar Franse branchegenoot Unibail. Eerder dit jaar zijn ook verschillende andere grote overnames van Nederlandse bedrijven aangekondigd, wat erop zou kunnen wijzen dat de investeringen in deelnemingen nog enige tijd hoog kunnen blijven. De totale buitenlandse directe investeringen in Nederland handhaafden zich in het tweede kwartaal niettemin nog op EUR 6 miljard. Dat kwam doordat tegenover de hoge kapitaaldeelnemingen ook ongewoon hoge aflossingen stonden van concernleningen die buitenlandse moeders eerder aan hun in Nederland gevestigde dochters hadden verstrekt.

Toegenomen voorkeur van huishoudens en bedrijven om geld langer vast te zetten

Het spaargeld dat huishoudens vastzetten, en in samenhang daarmee het aantal spaarrekeningen bij Nederlandse banken, is vanaf dit voorjaar versneld toegenomen. De stand van deposito's met een vaste looptijd tot en met 2 jaar is tussen januari 2006 en juni 2007 verviervoudigd tot EUR 24 miljard. Een vijfde van het spaargeld van gezinnen stond medio 2007 voor langere tijd vast. Doordat spaargeld nu wat vaker lang wordt vastgezet, is de beschikbaarheid ervan voor Nederlandse huishoudens afgenomen. Ook bedrijven zetten steeds meer middelen voor een bepaalde periode vast, getuige een verdubbeling hiervan in een jaar tijd. Deze tendens wordt mede gevoed door de stijgende rente en de goede bedrijfsresultaten.

De kredietverlening aan bedrijven heeft zich in de eerste helft van dit jaar krachtig ontwikkeld. Mede door een verhoogde fusie- en overnameactiviteit werd in juni zelfs EUR 14 miljard aan nieuw krediet verstrekt, het hoogste bedrag in anderhalf jaar. De totale uitstaande bedrijfskredieten kwamen daarmee op een 7½ % hoger niveau dan eind 2006. Dit gebeurde bij toegenomen kosten: voor de meest gangbare bedrijfsleningen met een omvang van meer dan EUR 1 miljoen en een rentevaste periode tot één jaar bedroeg de rentestijging de afgelopen anderhalf jaar gemiddeld bijna 1½ procentpunt.

Handel in kredietrisico's tussen banken steeds belangrijker

Op financiële markten neemt de handel in derivaten, onder andere om risico´s af te dekken, nog steeds sterk toe. De derivaten die Nederlandse banken aanhouden, betreffen voornamelijk renterisico´s, maar inmiddels neemt in Nederland en andere landen ook het belang van kredietderivaten versneld toe. Op de onderhandse markt, waar grote binnen- en buitenlandse banken vooral met elkaar zaken doen, bedroegen ultimo 2006 volgens de Bank for International Settlements (BIS) de onderliggende kredieten wereldwijd zo'n USD 30.000 miljard. Nederland had daarin een aandeel van ruim USD 2.000 miljard. De door Nederlandse banken aangehouden derivaten zelf waren op dat moment zo'n EUR 375 miljard waard (bruto, de som van de winsten en verliezen die ze vertegenwoordigden; netto ging het om ruim vijf miljard). Vooral ook het herverzekeren van kredietrisico's met derivaten wordt steeds belangrijker.

Het toenemende belang van actuele informatie over de financiële positie van pensioenfondsen
De laatste jaren zijn voor zowel pensioenfondsen als hun deelnemers actuele ontwikkelingen steeds belangrijker geworden. Fondsen baseren de voorzieningen voor toekomstige pensioenen niet langer op de aanname van een vaste rekenrente, maar dienen nu te rekenen met actuele rentes. Verder is het door de overgang van eindloon- op middelloonregelingen voor deelnemers van groter belang geworden hoe de (nu) voorwaardelijke toeslagverlening in verband met loon- en prijsstijgingen zich verhoudt tot de feitelijke ontwikkelingen. Nieuwe tabellen in het Statistisch Bulletin bieden inzicht in de ontwikkeling van de dekkingsgraad en daarmee de financiële gezondheid van de pensioensector. Daarnaast bevatten ze informatie over de beleggingsmix van de pensioensector en daarmee in grote lijnen de beleggingsrisico's die de sector loopt. Tenslotte tonen ze de mate waarin pensioenen voor inflatie worden gecompenseerd.
De overstap op actuele rentes is ook op de dekkingsgraad van invloed. In het eerste kwartaal lag die voor de pensioensector als geheel op 141 procent, dat wil zeggen dat het vermogen ruim voldoende boven het wettelijke niveau lag, dat voor een gemiddeld pensioenfonds met een dekkingspercentage van 130 procent correspondeert. In het tweede kwartaal is de dekkingsgraad verder gestegen tot 152 procent.

Hoge bijdrage Nederland aan geldhoeveelheid eurogebied

De groei van de geldhoeveelheid in het eurogebied speelt een belangrijke rol in het monetaire beleid van de ECB. De laatste drie jaren is die groei versneld, tot inmiddels boven de 10 procent (jaar-op-jaar mutatie). Het Nederlandse deel van de geldhoeveelheid steeg van tijd tot tijd nog iets harder, in maart van dit jaar zelfs met 14 procent. Dat kwam vooral door de relatief sterke groei van deposito's die bij Nederlandse banken worden aangehouden door zogeheten overige financiële instellingen. Daartoe behoren onder andere instellingen die Nederlandse banken speciaal hebben opgericht om er bepaalde activa of de bijbehorende risico's naar over te dragen. Deze instellingen, zelf geen bank, houden in verband met die risico's deposito's als waarborg aan. Het zijn vooral deze deposito's die hebben bijdragen aan de extra forse groei van de geldhoeveelheid. Ze zijn echter vanwege hun onderpandkarakter qua besteedbaarheid niet vergelijkbaar met die van bijvoorbeeld huishoudens.

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Tobias Oudejans (tel. 020-5243100, 0652496961) en Herman Lutke Schipholt (020-5242712, 0652496900).