Geschiedenis provincie in ander daglicht
28-9-2007
Archeologische vondsten in de duinen bij Bloemendaal bewijzen dat
tussen 400 en 600 na Chr. mensen in dit gebied hebben gewoond.
Bovendien blijkt dat er in die tijd al levendig werd gehandeld met het
Duitse Rijnland.
De opgravingen zijn in opdracht van de Provincie Noord-Holland gedaan
in het Nationaal park Zuid-Kennemerland bij Bloemendaal. Ze werpen
nieuw licht op de geschiedenis van Noord-Holland.
Tot nu toe was niet bekend wat de exacte verblijfplaats was van de
inwoners van onze provincie (de Friezen) tussen 400 en 600 na Chr. De
opgraving bij Bloemendaal wijst uit dat zij in die periode in de
duinen hebben geleefd. Voor het eerst is een vindplaats aangetroffen
uit de periode 450-550, de tijd van de volksverhuizingen.
Afvalkuil
In een grote afvalkuil zijn fragmenten gevonden van meer dan 50
potten, waaronder drinkkannen en schalen. Het overgrote deel blijkt
geïmporteerd uit het Duitse Rijnland, dat toen deel uitmaakte van het
Frankische rijk. Deze aardewerkfragmenten wijzen erop dat er al vanaf
de 5e eeuw handel werd gevoerd. Tot nu toe werd gedacht dat deze
handel pas vanaf de 8ste of 9e eeuw opbloeide. Dit betekent dat de
Friese nederzetting niet op zichzelf stond maar deel uitmaakte van een
wijdverbreid netwerk.
Vervolgonderzoek
In 2006 heeft de provincie voor het eerst opgravingen laten doen in de
duinen bij Bloemendaal. Nu vindt er een vervolgonderzoek plaats. Dat
is nodig omdat de vindplaatsen op korte termijn dreigen te verdwijnen
door de winderosie.
Tijdens de opgravingen van vorig jaar en dit jaar zijn nederzettingen
aangetroffen uit de periode 450-550, 550-700 en 700-850. Deze liggen
verspreid over een terrein van 13 hectare. Daartussen liggen mogelijk
nog meer nederzettingen en zeker ook delen met oud akkerland.
Door dit tweede onderzoek kunnen restanten van nederzettingen in een
ruimer landschappelijk kader worden geplaatst en kunnen eventueel
nieuwe vindplaatsen worden opgegraven.
Rijk bodemarchief
Het duingebied heeft een bijzonder rijk bodemarchief, omdat oude
landschappen en nederzettingen bedolven liggen onder meters dikke
pakketten stuifzand dat er in de late Middeleeuwen (1000-1200)
overheen is gewaaid. Hierdoor treffen de archeologen feitelijk een
restant aan van een 1000 jaar oud landschap.
Soms vinden zij nog huisplaatsen, met restanten van paalkuilen,
waterputten en greppels. Daaromheen liggen de resten van het
akkerland, met ploegsporen en zogenaamde trappelzones met afdrukken
van koeienpoten.
Er wordt niet vaak in de duinen gegraven, omdat het grotendeels
natuurgebied is, maar als dat wel gebeurt, levert dit steeds sporen
van bewoning op. Dit geldt bijvoorbeeld voor opgravingen bij de
Hoogovens in de jaren zestig van de vorige eeuw en bij Castricum in
2000.
Schatten onder je voeten
Vanaf 2 februari 2008 is in Bezoekerscentrum De Zandwaaier te
Bloemendaal de tentoonstelling Schatten onder je voeten te zien. Ook
de opgravingen in Bloemendaal krijgen in deze tentoonstelling een
plek.
Provincie Noord-Holland