Nieuws
Als het ijs smelt: Expositie Museum Volkenkunde Leiden
Dinsdag lezing over Buys Ballot in Arctisch Centrum Groningen*
15 oktober 2007 - In het kader van het Internationaal Pooljaar
2007/2008 is in het Museum Volkenkunde in Leiden de tentoonstelling
"Als het ijs smelt" te zien. De expositie gaat over de gevolgen van
het smelten van het ijs voor de bewoners van de Noordpool.
Als het ijs smelt
Als het ijs smelt
"Allereerst sta ik 's ochtends vroeg op, check de wind en de condities
in de lucht, kijk of het bewolkt is en ook of het warm of koud is, hoe
het weer aanvoelt (de gevoelstemperatuur); Vroeger gingen wij altijd
naar beneden, naar de rand van de zee, om het ijs en de weercondities
op zeeniveau te checken, hoeveel stroming er is en hoe het getij is.
Praat altijd met andere mensen over het weer en de ijscondities,
luister naar het oordeel van anderen om te zien of het goed is erop
uit te gaan voor de jacht; Check elke verandering in wind en
weersomstandigheden: ons werd gezegd om het weer altijd en voortdurend
in de gaten te houden, of wij nu op het ijs zijn of op zee, elke
minuut, of luister naar andere boten wat zij zeggen......."
Deel uit het boek "Watching Ice and Weather Our Way"
"Het resultaat van vier jaar samenwerking met Yu'pikjagers uit Alaska,
vertelt Chester Noongwook over de regels die hij hanteert bij het
observeren van het weer." Het citaat is te lezen in het boek "Als het
ijs smelt" van Cunera Buijs van het Museum Volkenkunde in Leiden. Het
boek gaat over de gevolgen van de klimaatverandering voor de bewoners
van de Noordpool. De Arctische volken hebben hun culturen gebaseerd op
de secifieke omstandigheden die bepaald worden door de noordelijke
ligging, de lage stand en in de winter zelfs afwezigheid van de zon,
de kou, het ijs en de flora en fauna die het noordpoolgebied te bieden
hebben. Aanpassing is er allang schering en inslag. De modernisering
deed haar intrede met nieuwe technieken en vervoermiddelen. Maar nu
groeit de kloof tussen jongeren en hun nog in leven zijnde voorouders
exponentieel.
Cunera Buijs geeft in haar boek een historisch overzicht van
eeuwenoude tradities van de poolbewoners. Ook de poolvolkeren hebben
inmiddels aansluiting gevonden bij de moderne tijd van het internet en
GPS. Toch blijven de sterrenhemel en de atmosfeer van deze van oudsher
jagende en rendierhoudende volken nog altijd erg belangrijk voor de
dagelijkse activiteiten.
Dankzij dit boek gaat er, als je nog weinig weet van de tradities en
levensopvattingen van de poolbevolking, een wereld voor je open.
Hoogst interessant is ook de bijzondere taal en de betekenis die de
bevolking door de eeuwen heen heeft toegekend aan bepaalde
hemelverschijnselen, zoals het poollicht en de regenboog.
Nergens in de wereld worden de klimaatveranderingen en opwarming van
de aarde zo sterk gevoeld als in de Arctische gebieden. De
temperatuurstijging aan de Noordpool gaat drie keer zo snel als in de
rest van de wereld. Zeer verontrustend zeker als je bedenkt dat veel
woningen zijn gebouw op permafrost die nu aan het smelten is.
Expositie als het ijs smelt
Het boek is gekoppeld aan de expositie met de gelijknamige titel die
tot 24 augustus 2008 is te zien in het Volkenkundig Museum in Leiden.
Een prachtige, sfeervolle een zeer leerzame expositie over de
geschiedenis van sneeuw en ijs. Ook het Nederlandse ijs en de rol van
sneeuw en ijs in onze cultuur (Elfstedentocht) ontbreekt niet. Boek en
expositie vinden plaats in het kader van International Polar Year,
waaraan ook het KNMI deelneemt.
Meer info
Boek: Cunera Buijs. Als het ijs smelt. ISBN 978.90.5730.5269 (te koop,
Euro 29,90, in de Museumwinkel van het Museum Volkenkunde in Leiden)
Expositie "Als het ijs smelt" tot en met 24 augustus 2008 in Museum
Volkenkunde in Leiden, Telefoon 071 5168 800. Voor openingstijden en
meer informatie zie de website van het Museum in onze rubriek Verder
lezen.
*Lezing over Buys Ballot als motor van het eerste Internationale
Pooljaar 1882/1883
In het kader van het vierde Internationale Pooljaar 2007-2008 houdt
oud-KNMI-meteoroloog Kees Dekker dinsdag een publiekslezing in het
Arctisch Centrum in Groningen.
Kees Dekker is 35 jaar werkzaam geweest bij het KNMI. Als hoofd van de
Maritieme Meteorologische dienst was hij verantwoordelijk voor het
functioneren van de wind- en stormwaarschuwingsdienst, een instelling
die was opgericht door de bekende natuurkundige Buys Ballot. In zijn
lezing gaat hij als filatelist ook nader in op een doos met brieven en
briefkaarten van Buys Ballot waar het KNMI in De Bilt over
beschikt. Onder het materiaal bevindt zich veel informatie over de
geldinzameling van 1882-1883 om de Nederlandse deelname aan het Eerste
Internationale Pooljaar mogelijk te kunnen maken. Deze bronnen
leverden een uniek beeld op van de persoon Buys Ballot en de
Nederlandse deelname aan het Eerste Pooljaar.
Hoe is deze expeditie verlopen? Hoe werd er in Nederland gereageerd op
de Nederlandse poolinspanningen?
Op de vraag hoe belangrijk Buys Ballot is geweest voor de
totstandkoming van internationaal poolonderzoek durft Kees Dekker de
stelling aan dat zonder de inspanningen van Buys Ballot er zelfs geen
eerste Internationale Pooljaar zou zijn geweest...
Arctisch Centrum Groningen
A-weg 30 (ingang hoek H. Colleniusstraat) Groningen
Aanvang 19.30 uur
Entree: EUR 2,- p.p. incl. hapje en drankje
Eerste uitgave: 15-10-07
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut