10 jaar na rapport Graça Machel
KINDEREN MEER DAN OOIT DOELWIT IN CONFLICTEN

New York/Den Haag, 17 oktober 2007 - In 1996 schreef mensenrechtenactiviste Graça Machel een VN-rapport over de gevolgen van gewapende conflicten voor kinderen. Vandaag verschijnt een nieuw rapport dat de balans opmaakt voor de afgelopen tien jaar. Het concludeert dat kinderen meer dan ooit het doelwit in conflicten zijn. Tientallen conflicten in de wereld beroven kinderen nog altijd van een onbezorgde jeugd. Het rapport is geschreven door Radhika Coomaraswamy, de Speciale Vertegenwoordiger van de VN voor kinderen in gewapende conflicten, en door Unicef, de VN-kinderrechtenorganisatie.

Het rapport legt de nadruk op de verwoestende impact van conflicten op kinderen. Het meldt dat er vorderingen zijn gemaakt in het beschermen van kinderen tegen oorlogsmisdaden zoals rekrutering en seksueel geweld, maar dat er meer moet gebeuren. De internationale gemeenschap wordt in het rapport opgeroepen concrete maatregelen te nemen om het misbruik van kinderen in gewapende conflicten te stoppen. "De internationale gemeenschap heeft hard gewerkt aan de ontwikkeling van een solide juridische structuur," zegt Radhika Coomaraswamy, "maar er moet meer worden gedaan om de naleving ervan te bewerkstellingen, straffeloosheid tegen te gaan en al het geweld tegen kinderen aan te pakken."

Sinds de laatste tien jaar hebben conflicten meer dan ooit een verwoestende invloed op de levens van kinderen. Scholen worden aangevallen en kinderen worden ontvoerd om mee te vechten als soldaat, te werken of om als seksslaaf te dienen. In tijden van oorlog zijn vooral kinderen kwetsbaar omdat hun ouders, de eerste verdedigingslinie tegen de buitenwereld, vaak zelf het slachtoffer worden van geweld.

"Kinderen worden tijdens conflicten in toenemende mate bedreigd," zegt Ann M. Veneman, directeur van Unicef Internationaal. "Ze zijn niet langer meer het slachtoffer doordat ze zich toevallig in de vuurlinies bevonden. Steeds vaker wordt er gericht geweld tegen hen gebruikt, of zijn ze het slachtoffer van misbruik en uitbuiting. Tientallen gewapende groeperingen beschouwen burgers als prooien."

Maar kinderen lijden niet alleen onder de gevolgen van geweld. Bij een oorlog spelen ook ondervoeding, ziektes, het op de vlucht zijn en armoede een rol. Het rapport roept daarom alle VN-lidstaten dringend op om hun verantwoordelijkheden ten aanzien van kinderen na te komen. Ze moeten zorgen voor basale voorzieningen als onderwijs, gezondheidszorg, goede voeding, schoon water en sanitaire voorzieningen. "De behoeften van kinderen moeten prioriteit hebben, zowel vóór, tijdens als na een conflict. Het moet om hen draaien tijdens vredesprocessen", meldt Radhika Coomaraswamy.

Diegenen die verantwoordelijk zijn voor misdaden tegen kinderen mogen dit niet straffeloos doen. Oorlogsmisdaden moeten worden vervolgd en er moet worden voldaan aan internationale regels op dit gebied, waarvan er vele sinds het rapport van Graça Machel zijn vastgesteld. Internationale tribunalen hebben inmiddels de eerste strafvervolgingen ingesteld. De VN Veiligheidsraad houdt de ontwikkelingen in de gaten en er zijn nieuwe internationale wetten aangenomen. Daarbij gaat het onder meer om een optioneel VN-protocol over de betrokkenheid van kinderen bij gewapende conflicten en om de 'Paris Principles', waarbij afspraken zijn gemaakt over het voorkomen van het rekruteren van kindsoldaten.

Traumaverwerking en de re-integratie van voormalige kindsoldaten in hun gemeenschap blijven echter een aanzienlijke uitdaging vormen. Het rapport biedt concrete aanbevelingen voor de komende tien jaar om kinderen in conflictsituaties te beschermen. Dit geldt zowel voor kinderen die in de meer dan 50 huidige conflictgebieden leven, als voor kinderen die worstelen met hun bestaan in voormalige conflictlanden.


* * *