Universiteit Utrecht

Gezamenlijk persbericht Universiteit Utrecht en Diabetes Fonds

Faculteit Sociale Wetenschappen

18 oktober 2007

Zelfzorgcursus bevordert gezondheid diabetespatiënt

Patiënten met diabetes type 2 hebben kort na hun diagnose veel baat bij een proactieve zelfzorgcursus. Dit concludeert Bart Thoolen in zijn promotieonderzoek. Om de ziekte onder controle te krijgen, moet een patiënt bepaalde leefregels volgen, bijvoorbeeld goed op hun voeding letten en regelmatig bewegen. De controle over de ziekte is nodig om mogelijke gevolgen van diabetes op de lange termijn te voorkomen. Voor veel nieuwe patiënten blijkt het moeilijk om deze zelfzorg onder de knie te krijgen, vooral omdat zij meestal weinig merken van hun ziekte. Thoolen promoveert op 24 oktober aan de Universiteit Utrecht.

Bart Thoolen onderzocht of de cursus de zelfzorg van patiënten bevordert en hun gezondheid kan verbeteren, met als uiteindelijk doel het voorkomen van langetermijncomplicaties. Hij richtte zich op 180 patiënten met diabetes type 2 die recentelijk zijn gediagnosticeerd via een grootschalig bevolkingsonderzoek. De cursus blijkt zeer effectief te zijn. In vergelijking met de controlegroep, bleken de cursisten meer te bewegen, een gezonder dieet te volgen en in het algemeen meer vertrouwen in hun zelfzorg te hebben. Bovendien leidde de cursus tot daling in gewicht en bloeddruk. De patiënten wisten deze verbeteringen ook langdurig vol te houden, tot tenminste 9 maanden na de cursus. Het is bijzonder dat zo'n korte cursus zo'n langdurig effect heeft, want meestal weten mensen verbeteringen in hun gezondheid zelden vol te houden als ze niet voortdurend begeleiding krijgen.

Motivatie of onvermogen

Het onderzoek van Bart Thoolen laat zien dat het goed kunnen volhouden van zelfzorg niet alleen een kwestie van motivatie of wilskracht is. Veel mensen willen wel veranderen maar slagen er vaak niet in, ondanks een behoorlijk doorzettingsvermogen. Slimme proactieve strategieën kunnen patiënten met diabetes hierbij helpen. In de cursus leren patiënten op eenvoudige wijze deze strategieën zich eigen te maken en toe te passen. Het onderzoek van Thoolen biedt zowel hulpverleners als patiënten aangrijpingspunten om de diabeteszelfzorg te verbeteren.

Proactief

De zelfzorgcursus is 'proactief' omdat patiënten stap voor stap leren vooruit te denken hoe zij hun ziekte het hoofd kunnen bieden met zelfzorg. Speciaal getrainde verpleegkundigen geven de cursus die uit een combinatie van individuele en groepsbijeenkomsten bestaat. Tijdens zes bijeenkomsten, verspreid over drie maanden, worden de hoofdthema's van een goede zelfzorg behandeld. Deelnemers leren waarom de leefregels zo belangrijk zijn, hoe ze die kunnen inpassen in hun dagelijks leven, en hoe ze die kunnen volhouden. Via een vijfstappenplan leren patiënten hun goede voornemens te vertalen in concrete en haalbare doelen en plannen die rekening houden met hun specifieke mogelijkheden en beperkingen. Moeilijke momenten die de zelfzorg onderuit kunnen halen, worden van tevoren gesignaleerd en de deelnemers bedenken gezamenlijk allerlei praktische manieren om deze situaties het hoofd te kunnen bieden.

Diabetes type 2

Diabetes type 2 is een vorm van diabetes die meestal geleidelijk ontstaat, maar op de lange termijn tot ernstige complicaties kan leiden in onder andere hart en vaten, ogen, voeten en nieren. Medisch gezien hebben patiënten veel baat bij een vroege diagnose en een intensieve behandeling. Er is tot op heden echter weinig bekend over hoe patiënten omgaan met een dergelijke diagnose.

Promotie

Bart Thoolen (Sociale Wetenschappen) promoveert op 24 oktober 2007 om 14:30 uur in het Academiegebouw, Domplein 29 te Utrecht. Proefschrift: 'Beyond Good Intentions: The effectiveness of a proactive self-management intervention in patients with screen-detected type 2 diabetes'.

Het promotieonderzoek van Bart Thoolen is mede gefinancierd door Diabetes Fonds.

Meer informatie

Peter van der Wilt, persvoorlichter Universiteit Utrecht, (030) 253 3705, p.m.vanderwilt@uu.nl.

Sandra van Hunnik, communicatieadviseur Diabetes Fonds, (033) 422 6525, s.vanhunnik@diabetesfonds.nl.