Nationale Bank van Belgie
2007-10-31
Toezicht op de procyclicaliteit veroorzaakt door de richtlijn inzake kapitaalvereisten:
preliminaire concepten voor het ontwikkelen van een kader
door Nancy Masschelein
NBB Working Paper No 120 - Document Series
Procyclicaliteit in de bancaire kredietverlening is traditioneel een bekommernis geweest van de
beleidsmakers die de macro-economische en financiële stabiliteit trachten te handhaven. Recentelijk hebben
de centrale banken hun bezorgdheid geuit omtrent de potentiële kosten van de extra procyclicaliteit die zou
kunnen veroorzaakt worden door het Bazel II-Kader, dat binnen de EU zal geïmplementeerd worden via de
Richtlijn inzake Kapitaalvereisten (Capital Requirements Directive of CRD).
De vorige kapitaalregels verplichten de banken om voor elke lening een minimumkapitaalbedrag aan te
houden, los van de risico's die verbonden zijn aan de leningen. De CRD heeft als doelstelling de
kapitaalvereisten meer risicogevoelig te maken. Per definitie zullen de kapitaalvereisten volgens de CRD dus
meer cyclisch worden dan volgens de vorige regels, hetgeen wil zeggen dat hun verloop nauwer zal
samenhangen met de conjunctuur. Banken die in een slecht economisch klimaat vaststellen dat hun kapitaal
onder het vereiste minimum is gezakt, zouden kunnen besluiten hun kredietverleningsactiviteit terug te
schroeven. Omgekeerd zou een economische opleving kunnen leiden tot een overschot aan kapitaal bij de
banken, hetgeen de banken ertoe zou kunnen bewegen hun kredietverlening op te drijven. De toepassing
van risicogevoelige kapitaalvereisten zou bijgevolg kunnen resulteren in een meer procyclisch
kredietverleningsgedrag, dat de conjunctuurcyclus zou kunnen versterken. Om hierop nauwlettend toe te
zien, heeft artikel 156 van de CRD de Europese Commissie en de Europese Central Bank opgedragen de
weerslag van de CRD op de conjunctuurcyclus te onderzoeken.
Deze paper biedt een overzicht van de vragen die moeten beantwoord worden om te bepalen of de
toegenomen cyclicaliteit van de kapitaalvereisten de procyclicaliteit van het financiële stelsel zal versterken.
Ten eerste kan procyclicaliteit verschillende oorzaken hebben. Een analyse die beoogt te bepalen in welke
mate het cyclische kredietverleningsgedrag afhankelijk is van de kapitaalvereisten, vergt een goed inzicht in
de verschillende andere mogelijke oorzaken van procyclicaliteit evenals in de ontwikkelingen in de financiële
sector die het belang van deze oorzaken in de loop van de tijd beïnvloeden. Ten tweede, doet het ertoe of
de reglementaire kapitaalvereisten meer schommelen dan voordien, als het (kredietverlenings)gedrag van
de banken wordt ingegeven door andere kapitaaloverwegingen? Als de reglementaire kapitaalvereisten niet
de bindende restrictie zijn, dan zal elke actie om het samenhangende verloop van de CRD-vereisten met de
conjunctuurcyclus te verminderen, geen invloed hebben op het kredietverleningsgedrag van de banken. Ten
derde, als de reglementaire kapitaalvereisten wel degelijk een bindende restrictie vormen, wat zijn dan de
gevolgen voor de conjunctuurcyclus?
Communicatie de Berlaimontlaan 14 tel. + 32 2 221 46 28 BTW BE 0203.201.340
Nationale Bank van België n.v. BE-1000 BRUSSEL www.nbb.be RPR Brussel
---- --