`Zorg voor gezondheid vergt meer dan gezondheidszorg'
14 november 2007: G-lezing 2007 door prof. dr. David J. Hunter
WOERDEN, 20071113 -- Volksgezondheid staat hoog op de politieke agenda. Maar het debat gaat vooral over gezondheidszorg, of beter: `de ziekenzorg'. De politiek spreekt over zorgbeleid, niet over gezondheidsbeleid. Volgens de Engelse hoogleraar Public Health David J. Hunter gaan we te veel uit van gezondheidsproblemen en tekortkomingen van individuele burgers. We kunnen beter inzetten op de mogelijkheden waarover burgers en gemeenschappen beschikken om zélf hun gezondheid te bevorderen. De samenleving moet kiezen voor een nieuw paradigma.
In de G-lezing 2007, uit te spreken op 14 november 2007 in de Janskerk te Utrecht, constateert prof. dr. David Hunter dat `diseases of comfort' de belangrijkste doodsoorzaak van deze eeuw zijn. Het huidige gezondheidsbeleid is daar niet op toegerust, omdat het uitgaat van gezondheidsproblemen en tekortkomingen (`deficits') van individuele burgers, en inzet op het - met hulp van professionals - repareren van schade en veranderen van individueel gedrag. Hunter analyseert de oorzaken van deze tekortschietende benadering. Hij noemt de onjuiste veronderstelling dat meer geld voor zorg ook meer gezondheid oplevert. Of de druk op politici om vooral voldoende zorgvoorzieningen te garanderen. Ook wijst hij op de ondermijnende effecten van de vrije markt en het gebrek aan werkelijk commitment van de politiek met de volksgezondheid. Voor een duurzame en gezonde samenleving moeten we ons onttrekken aan de dominantie van het biomedische paradigma en ruimte creëren voor een meer sociaal-ecologisch concept.
Hunter wijst op `asset'-modellen, die zich richten op de mogelijkheden waarover burgers en gemeenschappen beschikken om zelf hun gezondheid te bevorderen, en zich te beschermen tegen negatieve invloeden. De rol die de overheid hierbij - met en via de burgers - op zich neemt, is volgens hem van cruciaal belang. Coproducties met andere sectoren zijn essentieel. Hunter staat verder onder meer stil bij het vermogen van `tipping points' (`sociale epidemieën' die een omslag forceren) en de kracht van `intelligente actie' om de gewenste veranderingen te bewerkstelligen. Belangrijkste doel: de voorwaarden creëren voor een gezonde samenleving, en mensen weer in verbinding brengen met hun gezondheid.
Hunter sluit zijn bevlogen betoog af met enkele kanttekeningen over het spanningsveld tussen idealisme en pessimisme - of is het realisme? In Nederland lijkt in elk geval voedingsbodem te zijn voor een radicale paradigmaverschuiving. Zo heeft minister Klink van Volksgezondheid in zijn recente `kaderbrief' over preventie aan de Kamer geschreven dat het denken over gezondheid en preventie in een nieuwe fase gekomen is. Hij roept op tot een wezenlijke wending in het gezondheids(zorg)beleid, onder verwijzing naar `de forse opgave om Nederland vitaal en gezond te houden.'
Onder leiding van Paul Schnabel (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau) discussiëren Klasien Horstman (Socrates leerstoel, Technische Universiteit Eindhoven), Diana Monissen (Agis Zorgverzekeringen), Han Noten (Eerste Kamer) en Godelieve van Heteren (arts, curatorium Public Health Forum) over de consequenties van wat Hunter in zijn G-lezing naar voren brengt. Consequenties voor de samenleving, de volksgezondheid, de zorgsector, de zorgverzekeraars, de overheid. En voor ons als burger. Aansluitend bespreekt Schnabel de bevindingen met Hunter.
De G-lezing 2007 wordt op 14 november 2007 gehouden van 17.15 tot 21.30u in de Janskerk te Utrecht. De lezing is een initiatief van de samenwerkende organisaties GGD Nederland, het NIGZ en de Nederlandse Public Health Federatie (NPHF). Hans Achterhuis tekende voor de eerste G-lezing: `De Gezondheidsutopie'. Kees Schuyt hield de tweede G-lezing: `Zorgzaamheid en zorgvuldigheid'.
G, vakblad over gezondheid en maatschappij, schrijft over de zorg voor de gezondheid van de samenleving, die zich vaak afspeelt achter de schermen, in de schaduw van de cure en de care. G: voor een gezonde gemeenschap en een sluitende zorg. Kijk ook op www.g-online.nl.