Radboud Universiteit Nijmegen
Daphnicus was hier!
Op de muren van Pompeii stonden, toen de stad in 79 na Christus onder
het stof en het puin verdween, allerlei teksten en krabbels gekrast:
obsceniteiten, verwensingen, maar ook wervingsteksten van hoeren en
kreten van het type `Daphnicus was hier met Felicla'. Vincent Hunink,
onderzoeker Latijnse taal en cultuur aan de Radboud Universiteit
Nijmegen, bracht duizend graffiti bijeen in `Bedolven door de
Vesuvius, Pompeii in duizend graffiti'. Het boek verschijnt dinsdag 20
november bij uitgeverij Damon.
Voor het boek nam Hunink zo'n 10.000 beschrijvingen van opschriften
door. De originelen, die sinds de negentiende eeuw wel gedocumenteerd
zijn, zijn vaak verdwenen, hetzij door slijtage, hetzij door diefstal,
of verspreid over musea in heel de wereld.
Nooit eerder gedaan
Uit de enorme collectie tekstflarden en opschriften selecteerde Hunink
die teksten waar `iets van een mededeling, een gedachte, een persoon
in doorklinkt. Uiteraard heb ik daarbij de krenten uit de pap gehaald.
Maar alles wat me enigszins de moeite waard leek, heb ik eruit
gelicht, beschreven en vertaald'.
Dat leidde tot een bonte verzameling van obscene teksten, haastige
mededelingen aan geliefden (`dag lieve schat, ik haast me'), groeten,
verwensingen, wervingsteksten van hoeren, juichkreten, versjes,
teksten van het type `Daphnicus was hier' en verwensingen van personen
(bijvoorbeeld uit een andere stad) of plaatsen (zoals in de buurt van
het legerkamp: 'maak dat je hier wegkomt').
Gek genoeg, vindt Hunink zelf, was hij de eerste moderne latinist die
zich zo uitgebreid met deze teksten bezighield. `Als classicus ben je
gewend dat je dingen beter probeert te doen die een ander ook al eens
heeft gedaan. Maar nog nooit heeft iemand zo goed naar ál deze teksten
gekeken en nog nooit is een zo grote selectie bijeen gebracht.'
Stemmen tot leven
Hunink ordende de graffiti uit Pompeii niet thematisch, maar naar
vindplaats. `Daardoor krijg je een wat duidelijker beeld over hoe de
teksten verspreid zijn over de stad. Het is een soort reisgids in
woorden. Het mooie aan deze teksten vind ik ook dat ze totaal niet
verheven zijn, helemaal niet verliteratuurd. Er staan ook her en der
fouten in. Dichter bij alledaags taalgebruik, bij het Latijn dat
gesproken werd in Pompeii, kun je niet komen. Daardoor is het, vind
ik, alsof er stemmen tot leven komen. Je kunt je voorstellen dat je
door het Pompeii van bijna 2000 jaar geleden wandelt en links en
rechts mensen wat hoort roepen.'
Bedolven door de Vesuvius wordt op dinsdag 20 november vanaf 18.00 uur
ten doop gehouden in Boekhandel Roelants, Van Broeckhuijsenstraat 34,
Nijmegen. Zie voor het programma: www.roelants.com
Vincent Hunink (vertaling en samenstelling)
'Bedolven door de Vesuvius, Pompeii in duizend graffiti'
Budel: Damon, 2007