Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Inhoud pagina: Toespraak staatssecretaris Bijleveld congres 'Minder regels
meer service'
28 november 2007
Voordat ik staatssecretaris was, dames en heren, was ik burgemeester.
Dat heeft het grote voordeel dat je weet dat burgers geen abstracte
categorie zijn, maar echte mensen met een naam en een gezicht en een
adres; mensen die - meestal- iets heel redelijks willen van de
overheid en dat ze het liefst snel, adequaat en met respect bediend
willen worden.
Het zijn ook mensen die vanzelfsprekende zaken vanzelfsprekend vinden
en de gegroeide overheidslogica niet vanzelfsprekend vinden.
Waar we nu mee bezig zijn is de overheid aan de burger aan te passen
in plaats van dat we burger dwingen zich naar de overheid te schikken.
Dat is dus: de burger centraal stellen.
Dat is niet hetzelfde als een onderdanige overheid, want de overheid
moet ook de moed hebben compromissen te sluiten en knopen door te
hakken bij tegenstrijdige belangen. Maar het zijn altijd de belangen
van burgers en nooit de belangen van de overheid zelf.
Dit Kabinet wil een betere dienstverlening,
we willen af van regels die niet nodig zijn;
we willen af van controles die niet nodig zijn of zelfs alleen maar
uit wantrouwen voortkomen.
We willen de dienstverlening optimaal maken door de mogelijkheden die
de elektronica biedt goed te gebruiken.
En dan willen we ook nog dat de mensen merken dat de overheid daar
hard aan werkt.
Dames en heren, het zou nog wel eens saai kunnen worden aan de
borreltafel, als de voorbeelden van overheidsbemoeizucht of
regelneverij, die nu nog gelden, verdwijnen.
Wat moeten we zonder de opwinding over de vraag of een achterlicht op
de jas of aan de bagagedrager moet?
Wat moeten we zonder het bizarre verhaal dat Staatsbosbeheer
vergunningen had ingevoerd voor door het bos hollen met meer dan tien
personen tegelijk?
Maar serieus: het was absoluut geen pretje dat - als je een
gehandicaptenparkeerkaart wilde - je ieder jaar opnieuw een medische
verklaring moest gaan halen en op sturen, alsof - om het maar eens
heel grof te zeggen - dat been er opeens weer aan zou groeien.
Het is ook niet te verklaren dat als je een paar maanden in het
buitenland hebt gestudeerd je niet in Nederland een rijbewijs kan
halen omdat je als binnenkomer een half jaar moet wachten voordat je
rijexamen mag doen.
Er zijn, kortom een heleboel wetten en regels, die zonder twijfel
allemaal logisch waren of misschien gedeeltelijk nog wel zijn, maar
waar we heel goed zonder kunnen.
Ik heb in september mijn eerste plannen voor een betere
overheidsdienstverlening met minder administratieve lasten aan de
Tweede Kamer gepresenteerd.
Die aanpak breekt op een aantal punten met de aanpak van de vorige
kabinetten.
Ik ga niet meer uit van kwantitatieve doelstellingen - van zoveel
procent minder - maar van knelpunten die door burgers zelf zijn
aangedragen zoals de wacht- en doorlooptijden of de onbegrijpelijke
formulieren
Een andere nieuwe koers is dat we het de professionals makkelijker
willen maken, zodat ze kunnen verplegen, onderwijzen en handhaven in
plaats van te moeten boekhouden.
Dat zelfde moet ook voor bestuurders en ambtenaren opgaan.
Die moeten plannen kunnen maken en uitvoeren en niet al hun tijd
besteden aan verantwoordingen, tussenevaluaties en monitors.
Een inventarisatie liet zien dat er meer dan 300 rijksbeleidmonitors
zijn, allen gericht op het functioneren van gemeenten.
Maar - dames en heren - de belangrijkste koerswijziging is de andere
verhouding tussen rijk en de medeoverheden.
De vermindering van administratieve lasten voor burgers en bedrijven
staat bij bijna alle gemeenten hoog op agenda.
In 2008 is `regeldruk en betere dienstverlening' een van de drie
speerpunten van de VNG.
Wij zijn het daar helemaal mee eens.
De gemeenten vinden ons aan hun zijde. Rijk en gemeenten gaan samen de
strijd aan tegen de onnodige bureaucratie, pakken samen de
belangrijkste knelpunten voor burgers aan en werken samen aan een
merkbaar betere dienstverlening voor burgers. Zodat we uiteindelijk
voor onze dienstverlening minstens een dikke 7 scoren.
Welke resultaten zijn er bereikt in 2007?
- De verplichte medische verklaring voor chronisch zieken en
gehandicapten bij de verlenging van de parkeervergunning is vervallen
- bij de helft van alle gemeenten kunnen burgers hun verhuisbericht
elektronisch doen
- elektronisch bezwaar en beroep kan al bij 100 gemeenten
- bij de helft van de gemeenten is de aanvraag van een elektronisch
GBA uittreksel mogelijk
- 100 gemeenten bieden aan dat bij verlenging kwijtschelding
gemeentelijke belastingen dat voortaan vanzelf gaat
- het werk van vrijwilligers wordt makkelijker door kleine
evenementenvergunning af te schaffen en subsidies meerjarig te
verstrekken.
- bewoners kunnen bij vele gemeenten weer bankjes en bloembakken
voor hun huizen plaatsen zonder vergunning
- melden van schade aan de directe woonomgeving kan bij de helft
van de gemeenten digitaal
- en ja: je kunt weer met zijn tienen hollen door het bos zonder
een vergunning aan te vragen
Maar we gaan verder:
-Gemeenten maken vanaf september 2008 alleen nog maar begrijpelijke
formulieren. Het rijk zorgt voor een gezamenlijke norm en een
helpdesk.
- de gemeenten gaan het Digitaal Klant Dossier invoeren.
- de gemeenten gaan wacht- en doorlooptijden inzichtelijk maken door
bijvoorbeeld een klantvolgsysteem in te voeren.
Een belangrijk knelpunt is de tijd die burgers in bezwaar en beroep
tegen de overheid steken. Dat kost niet alleen burgers, maar ook de
overheid, veel tijd en energie.
Daarom vind ik het leuk dat ik u kan melden dat de gastgemeente van
vandaag, de gemeente Rotterdam, officieel van start gaat met toepassen
van mediation bij de overheid. Een van de top10 punten in mijn aanpak.
En de opmars van dit innovatieve instrument is niet meer te stoppen.
Er is een gemeentelijk netwerk mediators opgericht; er starten zes
pilots.
Interessant hierbij is ook dat het niet alleen gaat om een betere
conflictoplossing maar dat er ook gekeken wordt naar het voorkomen van
conflicten; het uitleggen van lastige besluiten aan de betrokkenen.
Maar er gebeurt nog veel meer.
De VNG kamt de modelverordeningen door.
Straks hoort u van Jacques Wallage alles over de Interbestuurlijke
Taskforce Regeldruk en de honderd pioniergemeenten.
En om de gemeenten te helpen hun eigen regels te door nemen stel ik
vouchers ter beschikking waarmee ze deskundigen de regeldruk in kaart
kunnen laten brengen.
Dames en heren, als het begrip "Beweging" al niet een paar keer in
politieke kringen was opgeëist dan zou je dat woord goed kunnen
gebruiken voor wat er allemaal op gang komt.
De gemeenten staan daarbij aan het front. Dat is ook logisch want zij
kennen en spreken de burgers dagelijks.
Ik speel mijn rol door zoveel mogelijk mee te denken en instrumenten
aan te reiken.
En soms veroorloof ik mij een verbaasde vraag.
Waarom doet u niet net als Heerenveen?
Daar vertrouwt de gemeente erop dat de aanvrager van een
bouwvergunning zelf zorgt dat het bouwplan voldoet aan de eisen uit
het bouwbesluit voor gezondheid, bruikbaarheid en energiezuinigheid.
De gemeente controleert het bouwplan op de aspecten bestemmingsplan,
brandveiligheid en constructieve veiligheid. Alleen hierover moeten
gegevens worden aangeleverd.
Burgers krijgen bij het Heerenveens model 10% korting op de leges.
Of kijk naar Tilburg dat bij het geven van bijzondere bijstand van
vertrouwen uitgaat. Wanneer je daar aan het loket komt voor een
bijstandsuitkering dan krijg je die binnen drie dagen. Pas later wordt
nagegaan of iemand er wel recht op had. Zo voorkom je dat de
uitkeringsgerechtigde een maand zonder geld zit en schulden maakt.
Een ander voorbeeld is een ruimhartige toekenning van bijzondere
bijstand. Mensen die vanuit de bijstand weer aan het werk gaan, worden
in de beginfase ondersteund vanuit de gemeente. Indien blijkt dat een
ex-bijstandsmoeder met een wasmachine werk en kinderen beter kan
combineren, dan krijgt ze die.
We moeten - en dat is eigenlijk het hele eieren eten - onze eigen
positie als overheid heroverwegen.
Wij staan niet langer in het midden van de cirkel. Daar staat de
burger, en die vraagt vertrouwen, een zo goed mogelijke
dienstverlening en zo weinig mogelijk gezeur.
En daar moeten wij voor zorgen en dan moeten wij niet aarzelen om
heilige huisjes omver te halen. Ook al stonden die er al zo lang en
ook al waren wij er zo aan gehecht.
Wat is het beste en het meest passend voor de burger die ons benadert?
Wat is de geest van een wet en niet wat is de letter?
Moeten we alles controleren of durven we te vertrouwen?
Voor ik afsluit; ik ben niet naïef.
Er zijn regels nodig, er is behoefte aan rechtsgelijkheid en er zijn
oplichters en fraudeurs. Daarvoor moeten we niet de ogen sluiten en
als er gehandhaafd moet worden, moet dat ook doortastend gebeuren.
Maar de fraudeurs zijn niet het misantrope uitgangspunt van ons
beleid. Al het voorgaande blijft overeind. We moeten onze burgers
leren vertrouwen. Ze verdienen respect en een optimale
dienstverlening.
Dat is de taak van de overheid. Voor de rest hebben ze ons niet
nodig.
Naar boven
---
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties