Brussel, 12 december 2007
Handvest van de grondrechten ondertekend en plechtig afgekondigd door de
voorzitters van de Europese Commissie, het Parlement en de Raad
Vandaag hebben de voorzitters van de Europese Commissie, het Parlement en de
Raad in Straatsburg het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
ondertekend en plechtig afgekondigd. Nu staat niets de ondertekening van het
Verdrag van Lissabon, morgen, meer in de weg. Voor de Europese burgers
betekent dit, dat de rechten die in het Handvest zijn verankerd voortaan bij
de uitvoering van het recht van de Unie juridisch bindend zijn voor de
instellingen en organen van de Unie. Dat is een belangrijke stap in de
Europese integratie.
Bij de ondertekening van het Handvest heeft de voorzitter van de
Europese Commissie, José Manuel Barroso, verklaard: "Met de
ondertekening en afkondiging van het Handvest laten de voorzitters van
het Europees Parlement, de Raad en de Commissie publiekelijk zien dat
zij vastbesloten zijn het Handvest juridisch bindend te maken voor de
instellingen van de Unie. Cruciale rechten van de Europese burgers op
punten zoals de menselijke waardigheid, de fundamentele vrijheden,
gelijkheid, solidariteit, burgerschap en justitie krijgen hierdoor
meer gewicht." Hij voegde eraan toe: "Met de verwijzing naar het
Handvest in het Verdrag dat morgen in Lissabon wordt ondertekend, zet
de Unie een nieuwe belangrijke stap op de weg van de Europese
integratie."
Het Handvest is een aanvulling op andere internationale instrumenten,
zoals het Europees Verdrag voor de mensenrechten, waar de Unie zich
waarschijnlijk ook bij zal aansluiten.
Achtergrond
Het Handvest van de grondrechten is al eerder plechtig afgekondigd
door de voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de
Commissie, namelijk op 7 december 2000, toen de Europese Raad van Nice
werd gehouden. Toen ging het echter alleen om een politieke
verbintenis, die geen juridische verplichtingen inhield. Tijdens de
Europese Conventie en de Intergouvernementele Conferentie van
2003-2004 is het Handvest, en met name de algemene bepalingen,
aangepast om het Handvest juridisch bindend te maken. Deze aanpak werd
ook gekozen op de Europese Raad van juni 2007 bij de onderhandelingen
over het mandaat voor de Intergouvernementele Conferentie en tijdens
de Conferentie zelf.
Artikel 1, punt 8, van het Verdrag van Lissabon bepaalt dat artikel 6,
lid 1, van het Verdrag betreffende de Europese Unie wordt vervangen
door:
"De Unie erkent de rechten, vrijheden en beginselen die zijn
vastgesteld in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
van 7 december 2000, als aangepast op 12 december 2007 te Straatsburg,
dat dezelfde rechtskracht als de Verdragen heeft.
De bepalingen van het Handvest houden geenszins een verruiming in van
de bevoegdheden van de Unie zoals bepaald bij de Verdragen.
De rechten, vrijheden en beginselen van het Handvest worden uitgelegd
overeenkomstig de algemene bepalingen van titel VII van het Handvest
betreffende de uitlegging en toepassing ervan, waarbij de in het
Handvest bedoelde toelichtingen, waarin de bronnen van deze bepalingen
vermeld zijn, terdege in acht genomen worden."
Het Handvest zal in de versie van 2007 samen met de bijgewerkte
"toelichtingen" worden gepubliceerd in het Publicatieblad van de
Europese Unie.
Artikel 51 van het Handvest stelt: "De bepalingen van dit handvest
zijn gericht tot de instellingen en organen van de Unie met
inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel en tot de lidstaten,
uitsluitend wanneer zij het recht van de Unie ten uitvoer brengen."
Er zijn nog drie andere teksten van de Intergouvernementele
Conferentie van 2007 die betrekking hebben op het Handvest: Protocol
nr. 7 over de toepassing van het Handvest op Polen en het Verenigd
Koninkrijk, verklaring nr. 51 van Polen over het Handvest en
verklaring nr. 53 van Polen over het protocol betreffende de
toepassing van het Handvest op Polen en het Verenigd Koninkrijk.
Dankzij de speciale regeling met het Verenigd Koninkrijk en Polen is
het Handvest juridisch bindend en kan het volledig worden toegepast in
de overige 25 lidstaten.
European Union