Senternovem
17-12-2007 | Energiewinning uit overgang zout en zoet water komt naderbij
Rijkswaterstaat, ENECO Energie, kennisinstituut Wetsus en het bedrijf
REDstack hebben op 1 november een intentieverklaring getekend voor de
ontwikkeling van een nieuw type centrale in de Afsluitdijk. Deze gaat
elektriciteit produceren uit het potentiaalverschil tussen het zoete
water in het IJsselmeer en het zoute water in de Waddenzee. Het is de
bedoeling om 2008 een eerste proef te doen.
Op 1 november vond de manifestatie `De Dag van Maarssen' plaats,
georganiseerd door het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Op deze
dag sloten bedrijven, kennisinstellingen en overheden allerlei
overeenkomsten op het gebied van duurzaamheid. Eén daarvan had
betrekking op het project `Reverse Electro Dialysis:
REDstack-membranen', dat subsidie krijgt uit de EOS-regeling
Innovatiesubsidie Samenwerkingsprojecten.
Membranen
Gerard Schouten is general manager van REDstack in Sneek, een spinoff
van het onderzoeksinstituut Wetsus. "Ons project richt zich op de
winning van energie uit het potentiaalverschil tussen zout en zoet
water, met behulp van selectieve membranen. Tot voor kort werd daarbij
vooral gedacht aan omgekeerde osmose. Wij ontwikkelen nu echter
membranen voor omgekeerde elektrodialyse. In potentie zijn die
goedkoper en raken ze minder snel vervuild. In het kader van het
EOS-project werken we bovendien aan de technische ontwikkeling van de
apparatuur waarin de membranen zullen worden geplaatst."
Zoutconcentratie
Een voorwaarde voor deze manier van energiewinning, die ook wel Blauwe
Energie wordt genoemd, is dat er een duidelijke scheiding is tussen
zoet en zout water. Gerard Schouten: "Bovendien neemt het rendement
van de energiewinning toe naarmate het concentratieverschil aan zout
groter is. Aanvankelijk werd bij toepassingen vooral gedacht aan
plekken waar zoet rivierwater de zoute zee instroomt. We beginnen nu
echter met een proefproject bij de Frisia-zoutfabrieken in Harlingen,
waarvan het afvalwater een tien maal zo hoge zoutconcentratie heeft
als zeewater. Dat leent zich dus nog veel beter voor energiewinning.
In eerste instantie gaan we een stack neerzetten van 20 kW. Zodra die
goed functioneert, kunnen we het systeem desgewenst opschalen naar
enkele megawatts."
Stapsgewijs aanpakken
De volgende stap is dan het ontwikkelen van een Blauwe Energiecentrale
bij de Afsluitdijk. Daarvoor tekenden REDstack, Rijkswaterstaat, ENECO
Energie en Wetsus op 1 november een intentieverklaring. "Ook dat
project gaan we stapsgewiijs aanpakken. We zijn inmiddels al gestart
met een haalbaarheidsonderzoek. Deze wordt, naar verwachting, medio
2008 afgerond. Vervolgens gaan we een kleine stack bouwen van 10 tot
50 kW en deze onder praktijkomstandigheden testen. Deze test begint in
2008 en moet gereed zijn in 2010. Daarna willen we de installatie
uitbreiden naar een capaciteit van 1.000 kW, waarbij we direct ook het
systeem gaan optimaliseren. Na deze fase ligt een verdere vergroting,
naar uiteindelijk 200 MW, in het verschiet. Dat is voldoende voor het
complete huishoudelijke elektriciteitsgebruik van de drie noordelijke
provincies."
Artist Impression - Blauwe Energiecentrale bij de Afsluitdijk
Artist Impression Blauwe Energiecentrale bij de Afsluitdijk
(Bron: Rijkswaterstaat)
Substantiële bijdrage
Om de geschetste ontwikkelingen te kunnen realiseren, moet zowel de
prestatie van de membranen fors omhoog als de kostprijs fors omlaag.
De beste prestaties van membranen voor omgekeerde osmose die nu worden
gerapporteerd, zijn 1,25 W per vierkante meter. REDstack wil in 2010
naar een tienvoudige opbrengst: 12,5 W per vierkante meter. De prijs
moet daarbij dalen van 50 à 80 naar 5 euro per vierkante meter. Samen
zou dat een elektriciteitsprijs moeten opleveren van 8 cent per kWh,
goedkoper dan de huidige windstroom. Volgens Schouten ziet alles
ernaar uit dat dit doel wordt gehaald. En voor de jaren daarna streeft
REDstack zelfs naar een nog verdere kostprijsverlaging na. Schouten:
"Er is berekend dat in Nederland circa 3.000 MW aan potentieel voor
Blauwe Energie aanwezig is. Je ziet altijd dat dit soort potentiëlen
nooit volledig wordt gehaald. Maar al halen we maar 20 tot 30 procent,
dan is dat toch een substantiële bijdrage aan een duurzame
energievoorziening in Nederland."
Meer informatie op www.redstack.nl