Nederlandse plaatjes gaan vroege universum onderzoeken
Micronit en cosine ontwikkelen silicium platen voor volgende generatie ESA-telescoop
ENSCHEDE / LEIDEN, 20071217 -- Cosine Research (Leiden) en Micronit Microfluidics (Enschede) hebben een contract gesloten voor de ontwikkeling van silicium platen ten behoeve van een groot project voor de European Space Agency (ESA). Dit project betreft de verdere ontwikkeling van een nieuw type lens waarmee je röntgenstraling uit het heelal kunt waarnemen. cosine heeft de leiding over het internationale consortium van grote en kleine bedrijven en kennisinstituten dat deze opdracht gaat uitvoeren. Behalve cosine en Micronit neemt ook de Stichting RuimteOnderzoek Nederland (SRON) deel aan het consortium.
De door cosine ontwikkelde lens is veel lichter dan vergelijkbare lenzen en kan dus veel beter op een satelliet gebruikt worden. Dat is nodig omdat röntgenstraling uit het heelal niet door de dampkring komt. De röntgenlens is gemaakt van de siliciumplaten ('wafers') die in de electronicaindustrie gebruikt worden om elektronische chips op te maken. Er is veel oppervlak nodig om een lens voor röntgenstralen te maken. Een stapel op de juiste manier bewerkte plaatjes kan echter hetzelfde effect hebben als één groot oppervlak, maar is veel gemakkelijker te lanceren in de ruimte. Het assembleren van zo'n stapel plaatjes is een ingewikkelde klus die een precisie van een tienduizendste millimeter vergt. Micronit bewerkt de 'wafers' tot de gewenste plaatjes, door speciale structuren aan te brengen. Daarna buigt cosine de plaatjes in hun stofvrije laboratorium zorgvuldig in exact de juiste vorm en stapelt ze nauwkeurig, zodat er een lichte, nauwkeurige en stevige lens voor röntgenstraling ontstaat.
ESA heeft deze opdracht verstrekt om de technologie te ontwikkelen voor de toekomstige satelliet XEUS. XEUS is onlangs geselecteerd als een van de kandidaten voor het Cosmic Vision programma, het plan voor de wetenschappelijke satellieten die ESA tussen 2015 en 2025 gaat lanceren. XEUS is een volgende generatie telescoop die de fundamentele wetten van het heelal en het ontstaan van het universum gaat onderzoeken. Het ontstaan van zwarte gaten, de evolutie van sterrenstelsels, de ontwikkeling van structuren op kosmische schaal en extreme zwaartekracht onder extreme condities: het zijn slechts een paar voorbeelden van datgene wat met XEUS onderzocht kan worden. De selectie voor het Cosmic Vision programma vergroot de kans aanzienlijk dat de door cosine en Micronit ontwikkelde röntgenlens ook daadwerkelijk gebruikt gaat worden bij toekomstige missies.
Ronny van 't Oever, medeoprichter en CTO van Micronit: "Het is essentieel voor de silicium platen dat ze met een zeer hoge precisie bewerkt worden. Wij zijn er trots op dat onze bewerkingstechnieken door cosine zijn gekozen als beste alternatief voor het project. Omdat beide bedrijven zich richten op het ontwikkelen van oplossingen voor hoogwetenschappelijke problemen, zijn wij blij om cosine als partner te hebben."
Voor Marco Beijersbergen, oprichter en directeur van cosine, is dit contract een belangrijke stap. Hij heeft in de begintijd van zijn bedrijf gewerkt bij ESTEC, het technologiecentrum van ESA in Noordwijk. Hij stond indertijd aan de wieg van het ontwerp van de XEUS-telescoop en heeft mede de technologie hiervoor bedacht. "De eerste opdracht die we met cosine wonnen was het ontwikkelen van de technologie die we met ESTEC bedacht hadden voor XEUS. Inmiddels doet cosine veel meer, maar het ontwerp van XEUS en de ontwikkeling van deze technologie is nog steeds een belangrijke activiteit. Het toekennen van deze belangrijke opdracht en de selectie voor het Cosmic Vision programma vormen de kroon op vele jaren onderzoek. De samenwerking tussen cosine en Micronit stamt al uit de beginperiode van deze ontwikkeling in 2001. De samenwerking wordt nu aanzienlijk versterkt met deze opdracht."
Micronit Microfluidics