Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten
Rijk en provincies bundelen krachten Nieuwe Hollandse Waterlinie
Persbericht
11 februari 2008
Bewindslieden en gedeputeerden hebben tijdens een werkbezoek op 11
februari een akkoord bereikt om de uitvoering in het Nationaal
Landschap de Nieuwe Hollandse Waterlinie de komende vier jaar een
krachtige impuls te geven. Dit akkoord werd bekrachtigd door
ondertekening van het Pact van Rijnauwen. Gemeenten, waterschappen en
terreineigenaren hebben onder leiding van de provincies hiervoor zo'n
150 projecten voorgedragen. Deze projecten worden de komende jaren
uitgevoerd. De betrokkenen willen ervoor zorgen dat dit unieke
onderdeel van de Nederlandse cultuurgeschiedenis voor toekomstige
generaties herkenbaar en beleefbaar wordt en nieuwe maatschappelijke
functies krijgt.
Ambitieus en uitvoerbaar
"Het is zowel een ambitieus, als een realistisch en uitvoerbaar plan",
stellen de bestuurders vandaag vast samen met vertegenwoordigers van
gemeenten. Coördinerend minister Verburg van LNV sprak haar waardering
uit voor de resultaten van de samenwerking tot nu toe. "We moeten nu
vaart in de uitvoering houden. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit
een bijzonder landschap blijft. Een plek waar we graag werken en wonen
én waar we ook de vrije tijd willen doorbrengen".
Ook het wettelijke instrumentarium wordt op een innovatieve manier
ingezet. "Zo zal de integrale bescherming van de Waterlinie worden
versterkt door een aanvullende geclusterde aanwijzing van militaire
bouwwerken als rijksmonument'", liet minister Plasterk (OCW) weten. De
provincies staan aan de lat voor de uitvoering waarbij zij zich
gesteund weten door gemeenten, waterschappen en tal van particuliere
initiatiefnemers.
Kansrijke ontwikkelingen
Het Pact van Rijnauwen met de bijbehorende uitvoeringsafspraken moet
leiden tot een revitalisering van deze 19de eeuwse verdedigingslinie.
Na de Tweede Wereldoorlog raakte de Nieuwe Hollandse Waterlinie
langzaam in verval. Vanaf de jaren '90 van de vorige eeuw werd de
waarde van deze stelling als cultuurhistorisch fenomeen onderkend. Nu
behoort het gebied tot één van de 20 Nationale Landschappen. "Ik denk
dat het mogelijk is dat de Waterlinie in aanmerking komt voor een deel
van de 1 miljard euro die in de Nota Ruimte is gereserveerd", aldus
directeur-generaal Ruimte Kuijpers (VROM). "Dit geld is immers bedoeld
om te investeren in gebieden waar zich kansrijke ruimtelijke
gebiedsontwikkelingen voordoen. Een groot pluspunt voor de Waterlinie
is daarbij de uitvoerbaarheid van de projecten."
Tijdens het werkbezoek op Fort bij Rijnauwen werden de vlaggen van
deze zes gebiedsontwikkelingsprojecten letterlijk geplaatst op een
grote luchtfoto van het gehele gebied van de NHW. In het Pact van
Rijnauwen, genoemd naar het grootste fort van de Nieuwe Hollandse
Waterlinie, benadrukken de partijen dat zij het omvangrijke programma
van de NHW gezamenlijk tot een goed einde willen brengen. De partijen
zijn de Ministeries van LNV, VROM, OCW, VenW, Defensie en de
provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en
Noord-Brabant. van het gehele gebied van de NHW.
Pact van Rijnauwen
In het Pact van Rijnauwen (pdf 157 kB) zijn afspraken gemaakt over het
programma en prioritering, inzet van de instrumenten, bestuurlijke
samenwerking en de uitvoeringsorganisatie. Daarmee vormen de 150
projecten een realistisch en uitvoerbaar programma (2008-2011). Met
dit programma is zo'n 150 miljoen euro gemoeid en de partijen denken
het benodigde geld voor deze projecten bij elkaar te kunnen brengen.
Onderdeel van dit uitvoeringsprogramma zijn zes
gebiedsontwikkelingsprojecten die de hoogste prioriteit hebben. Dit
zijn Vechtstreek-Noord , Rijnauwen-Vechten, Linieland, Lingekwartier/
Diefdijk, Munnikenland en Land van Heusden en Altena. Hiermee zijn
deze prioritaire projecten in gezamenlijkheid vastgesteld, tezamen met
drie cruciale fysieke verbindingen in het routenetwerk van de NHW;
twee fietsbruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal en een veerverbinding
tussen de forten Honswijk en Everdingen aan de Lek.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een verdedigingslinie die is
aangelegd tussen 1815 en 1940 en die loopt van Muiden tot aan de
Biesbosch. De Linie bestaat uit 46 forten en vijf vestingsteden en
wordt verbonden door in totaal 1000 elementen (o.a. vele kazematten,
sluizen en groepsschuilplaatsen). In 1999 werd het gebied aangewezen
als Nationaal Project in de Nota Belvedere, een nota die gaat over de
relatie tussen cultuurhistorie en de ruimtelijke inrichting van
Nederland. Door intensieve samenwerking tussen diverse publieke
partijen is gewerkt aan de totstandkoming van een ruimtelijke visie op
de toekomst. In het Linieperspectief Panorama Krayenhoff is deze visie
voor het hele gebied beschreven. Het Nationaal Project stelt zich ten
doel de Nieuwe Hollandse Waterlinie als onderdeel van het Nederlands
cultureel en landschappelijk erfgoed tot een herkenbare ruimtelijke
eenheid te maken en deze duurzaam in stand te houden. Hiertoe zullen
eigentijdse functies (zoals recreatie, waterbeheer, landbouw, natuur,
verkeer en vervoer) aan de Linie worden toegevoegd, met als
uitgangspunt behoud door ontwikkeling.