Van Gogh Museum
Amsterdam, 1 november 2007
Grote overzichtstentoonstelling John Everett Millais in het
Van Gogh Museum
Van 15 februari tot en met 18 mei 2008 presenteert het Van Gogh Museum
de tentoonstelling John Everett Millais (1829-1896). Millais was de
belangrijkste schilder van het Engelse genootschap der Prerafaëlieten
en de meest succesvolle Britse kunstenaar uit de tweede helft van de
19de eeuw. Het is de eerste tentoonstelling sinds 1898 waarin alle
aspecten van zijn carrière aan bod komen en het eerste monografische
overzicht in Nederland. John Everett Millais omvat circa 100
schilderijen en werken op papier afkomstig uit vele internationale
museale en particuliere collecties. Een van de hoogtepunten in de
expositie is het schilderij Ophelia dat al bijna dertig jaar niet
tentoongesteld is op het Europese vasteland. De tentoonstelling wordt
georganiseerd in samenwerking met Tate Britain in Londen, waar John
Everett Millais tot en met 13 januari 2008 te zien is.
De expositie toont de veranderingen in Millaisâ stijl: van zijn meest
onbeschaamd âprimitieveâ en confronterende werken tijdens de
prerafaëlitische periode tot populaire nostalgische onderwerpen. Ook
worden de sfeervolle landschappen getoond die op Vincent van Gogh
grote indruk maakten.
Millais richtte eind 1848 samen met onder anderen Dante Gabriel
Rossetti en William Holman Hunt de Pre-Raphaelite Brotherhood op. Deze
groep van schilders, dichters en critici wees het academisme af dat
door de traditionele Royal Academy werd voorgeschreven. Zij
propageerden een terugkeer naar de oprechte eenvoud in de kunst (van
vóór Rafaël) die volgens hen na de Renaissance verloren was gegaan.
Schilderijen uit deze vroege, prerafaëlitische periode als Christus
in het huis van zijn ouders (âDe timmermanswerkplaatsâ) bezorgden
Millais het imago van âenfant terribleâ. Het gedetailleerde realisme
werd als afstotelijk en pervers ervaren. Millaisâ technische
vaardigheid en de enorme precisie en aandacht voor details werd
daarentegen alom geroemd, ook in zijn latere carrière.
Vanaf het midden van de jaren 1850 liet Millais zijn voorkeur voor
literaire onderwerpen varen ten gunste van een nieuwe esthetiek.
Hiermee liep hij vooruit op de Engelse stroming de Aesthetic Movement,
waarbij kunstenaars schilderden in een sensuele stijl om zo een
algemene poëtische stemming of de schoonheid van de moderne vrouw tot
uitdrukking laten komen. Net als in zijn eerdere prerafaëlitische
werken legde hij in deze voorstellingen een ongekende psychologische
diepgang.
Na 1870 greep Millais terug op de traditie van Oude Meesters als
Titiaan, Velàzquez en Rembrandt. Daarmee richtte de kunstenaar zich
op een nieuw publiek dat, naast de echte kenners, bijzonder gevoelig
was voor drama. Als gevierd Engelse schilder werd hij herhaaldelijk
gevraagd voor portretten door politici, schrijvers en mensen uit de
gegoede burgerij, zoals de dichter Alfred Tennyson en de politicus
Benjamin Disraeli. Ook schilderde hij portretten van kinderen,
waaronder zijn eigen kinderen. De intieme kinderportretten zijn vaak
voorzien van symbolen als tere bloempjes of vluchtige zeepbellen die
de vergankelijkheid van de jeugd onderstrepen.
Centraal in de presentatie staat het internationaal befaamde
schilderij Ophelia (1851-1852), geïnspireerd door Shakespeares
Hamlet, waarin Ophelia, waanzinnig geworden nadat haar geliefde Hamlet
haar vader heeft vermoord, zichzelf verdrinkt. Het schilderij is een
subtiel spel van mystiek, een uiterst verfijnde techniek en ingetogen
drama, en was van invloed op vele kunstenaars na Millais, tot op de
dag van vandaag.
John Everett Millais is samengesteld door Alison Smith, conservator
van Tate Britain, en Jason Rosenfeld, assistent professor bij het
Marymount Manhattan College, New York.
Presentatie Me, Ophelia
Naast de tentoonstelling John Everett Millais is een selectie
hedendaagse fotoâs te zien die opmerkelijke parallellen vertonen met
het werk van Millais. Deze fotoâs, van onder anderen Rineke Dijkstra,
Hellen van Meene en Inez van Lamsweerde & Vinoodh Matadin, zijn door
de meeste fotografen zelf uitgekozen. Het is fascinerend te zien hoe
de bijna uitdrukkingsloze gezichten en de verstilde composities in een
vervreemdende omgeving, in zowel de schilderkunst als de fotografie,
sterk overeenkomen.
Vrijdagavond performance Olivier Provily
Tijdens de vaste vrijdagavondopenstelling is gedurende de
tentoonstellingsperiode een wekelijks terugkerende performance te zien
van theatermaker Olivier Provily (onder andere bekend van de
Toneelschuur, Toneelgroep Amsterdam en Het Zuidelijk Toneel) waarin
hij speelt met de meerdere betekenislagen in Millaisâ werk. Cruciale
motieven in het werk van Provily zijn het verlangen naar liefde en
intimiteit.
Podcast, audiotour, rondleidingen, workshops en lesprogramma
Bezoekers kunnen met hun mp3-speler op de tentoonstelling John Everett
Millais een sfeervolle poëzieroute lopen met teksten en gedichten van
onder anderen Shakespeare en Tennyson. Deze zijn als podcast gratis te
downloaden op www.vangoghmuseum.nl/millais gedurende de
tentoonstelling. Tevens is een aparte audiotour verkrijgbaar in het
Nederlands en Engels. Prijs: ⬠4,-. Ook worden gratis rondleidingen
georganiseerd over de tentoonstelling en kunnen kinderen meedoen aan
speciale workshops. Voor het voortgezet onderwijs is een lesprogramma
beschikbaar. Vanaf half januari 2008 is de gratis docentenhandleiding
te downloaden vanaf www.vangoghmuseum.nl.
Publicaties
Bij de tentoonstelling verschijnt John Everett Millais, Jason
Rosenfeld, Alison Smith, met medewerking van Irene Smets, Van Gogh
Museum in samenwerking met Tate Publishing, 112 paginaâs, 100
illustraties, in het Nederlands en het Engels. Prijs:
⬠19,95 (paperback). Tevens is verkrijgbaar: Millais, Jason
Rosenfeld, Alison Smith, Tate Publishing, 272 paginaâs, 250
illustraties, in het Engels. Prijs: ⬠39,80 (paperback), ⬠58,-
(hardcover) en Ik, Ophelia, Katja Rodenburg, uitgeverij dâjonge Hond,
80 paginaâs, 40 illustraties. Prijs: ⬠19,95 (paperback).
Tentoonstelling Vluchten in schoonheid in Museum Mesdag
Gelijktijdig met John Everett Millais is in Museum Mesdag in Den Haag
Vluchten in schoonheid te zien. Hierin wordt voor het eerst uitvoerig
ingegaan op de invloed van de Prerafaëlieten en de Aesthetic Movement
op Nederlandse kunstenaars in de tweede helft van de 19de eeuw. In de
expositie is werk te zien van onder anderen Matthijs Maris, Richard
Roland Holst, Jan Toorop, Antoon Derkinderen en Antoon van Welie. Bij
deze tentoonstelling verschijnt Vluchten in schoonheid, onder redactie
van Maartje de Haan en Chris Stolwijk, Museum Mesdag/dâjonge Hond, 144
paginaâs.
Prijs: ⬠22,50 (paperback). Voor meer informatie zie
www.museummesdag.nl.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling
Voorlichting van het Van Gogh Museum: T +31 (0)20 570 52 92 of
e-mailen naar pressoffice@vangoghmuseum.nl.
www.vangoghmuseum.nl/millais
---
Hoofdsponsor Trimp & van Tartwijk Property Performance
Trimp & van Tartwijk Property Performance is een onafhankelijke
vastgoedonderneming, met activiteiten gericht op projectontwikkeling,
consultancy en investment management.
Trimp & van Tartwijk Property Performance