SGP


27 - 03 - 08 | Problemen bij Belastingdienst funest voor belastingmoraal

B.J. van der Vlies
Belastingdienst
27 februari 2008

De problemen bij en met de Belastingdienst hebben een slechte invloed op de toch al niet bijster goede belastingmoraal van de burgers. Dat is de stelling die SGP-kamerlid Van der Vlies naar voren bracht in het debat met staatssecretaris De Jager van Financien. De problemen bij de Belastingdienst stapelen zich op. Het meest recent is de misser met ruim 700 duizend reeds ingediende belastingformulieren. Daarnaast blijkt dat de klantvriendelijkheid van de belastingdienst afneemt en dat bijvoorbeeld ondernemers veel meer tijd kwijt zijn aan administratieve lasten in verband met de aangiftes. Het lijkt erop dat de dienst niet helemaal bij de ICT-tijd is, aldus Van der Vlies. Daardoor krijgt de overheid het imago onbetrouwbaar en dictatoriaal te zijn. Dat is volgens de SGP funest voor de belastingmoraal van de burgers.

Voorzitter, in de afgelopen tijd hebben we te maken gehad met een groot aantal problemen bij de Belastingdienst. Onvrede van het personeel over een fundamentele reorganisatie, grote ICT problemen, ongeoorloofde aanbesteding van grote projecten, fouten bij het betalen van toeslagen aan burgers en bij het innen van premies van bedrijven. Het houdt allemaal maar niet op! En helaas bleek vandaag uit de brief van de staatssecretaris ook nog eens dat 730.000 digitale aangiften opnieuw verstuurd moeten worden naar de Belastingdienst!

Voorzitter, de overheid verwacht van alle burgers en bedrijven dat zij de communicatie richting de Belastingdienst goed op orde hebben. En terecht! Maar in ruil daarvoor moeten en mogen burgers en bedrijven er dan wel van op aan kunnen dat het daarmee écht klaar is.

Aangiften
Voorzitter, wat betreft vastgestelde fout in de aangiftesoftware zijn er nog een aantal onduidelijkheden voor mijn fractie. Kan de staatssecretaris aangeven hoe het kwam dat bepaalde velden in de aangiften onbruikbaar zijn geraakt? Daarnaast verbaast het de SGP-fractie dat de fout pas februari aan het licht kwam bij een ketentest. Het is toch evident dat de hele softwareketen goed wordt getest vóórdat die in gebruik genomen wordt? âHistorisch gegroeideâ gewoonten zijn geen excuus, staatssecretaris! We hebben al jaren niet meer alléén te maken met de papieren aangifte! Graag reactie.

Wat de SGP ook verbaasde, was de zin dat de ontvangen aangiften voortaan in een âapart archiefbestand worden opgeslagen voordat er een bewerking met de gegevens plaatsvindtâ. Het toch al sinds ICT-heugenis gebruikelijk dat er zeer regelmatig back-ups, oftewel reservekopieën worden gemaakt van alle belangrijke gegevens? Als dit nog niet tot de Belastingdienst is doorgedrongen, dan is er meer mis dan we tot nu toe al te dachten.

Voorzitter, de voorgestelde maatregelen om soortgelijke problemen voortaan te voorkomen, zijn een aantal stappen in de goede richting. Toch zijn wij nog niet gerustgesteld. Niet alleen raken aangiften soms zoek, maar het probleem zit volgens experts ook in de automatisering van de Belastingdienst zelf. Wij hebben vernomen van een systeemontwikkelaar van de Belastingdienst dat de loonaangifte die binnenkomt in de huidige programmaformaten (html en xml) vervolgens 37 keer (!) geconverteerd moet worden, omdat er nog systemen onder DOS (een sterk verouderd systeem) actief zijn bij de aanslagverwerking! Bij de 37e verwerking komt men er dan vervolgens achter dat alle informatie weggeconverteerd is. Waren de conversieproblemen ook dit keer de oorzaak van het verdwijnen van de gegevens? Dit probleem is al maanden bekend bij de Belastingdienst. Graag een reactie. Een herhaling van de door de Algemene Rekenkamer beschreven problemen met de complexiteit van het ICT project rond de huur- en zorgtoeslag ligt namelijk gemakkelijk op de loer.

Klantvriendelijk
Voorzitter, de klantvriendelijkheid van de Belastingdienst laat in toenemende mate te wensen over. Hiervoor zijn een aantal oorzaken aan te geven. In de eerste plaats de niet aflatende wetswijzigingen, bewerkelijke uitvoering en dingen waar de wetgever totaal niet aan gedacht heeft. Hier weten de belastingmedewerkers ook geen raad mee. (Ook de Algemene Rekenkamer geeft dit aan.) Daarnaast het automatiseringsprobleem. De implementatie van alle regelingen vergt het uiterste van programmeurs en computers. Veel informatie is daardoor niet reproduceerbaar op verzoek. Het kennisniveau van de Belastingmedewerkers en met name callcenters/belastingtelefoon laat steeds verder te wensen over. Gevolg is onbegrijpelijke en onjuiste informatie. Het inschakelen van onvoldoende geschoolde medewerkers leidt er bovendien toe dat veel foutieve aanslagen worden opgelegd.

Hoe kan de staatssecretaris - gezien deze problemen vanuit de praktijk
- volhouden dat dit op korte termijn opgelost is, daar de problematiek structureel oogt en veranderingen in de oorzaken maanden/jaren tijd vergen? Graag zijn concrete en gemotiveerde plannen om de genoemde problemen op te lossen, inclusief het bijbehorende tijdspad.

Belastingmoraal
Voorzitter, de voorgaande problemen vergen in toenemende mate het uiterste van alle betrokkenen. Er is een schrikbarende tendens zichtbaar dat de overheid als partijdig, dictatoriaal en onbetrouwbaar wordt ervaren. Eén en ander uit zich in free-rider gedrag, dalende belastingmoraal en opkomende burgerlijke ongehoorzaamheid. Dit is een feitelijke constatering! Als hier politiek op korte termijn niets mee gedaan wordt, zijn de gevolgen niet te overzien. Deze tendensen baren de SGP-fractie ernstige zorgen. Daarom vragen wij de staatssecretaris wat denk hij te gaan doen aan de verbetering van de relatie met de belastingplichtige? Hoe denkt hij het imago en betrouwbaarheid van de wetgever te verbeteren?

Lastendruk
Het is de laatste 2 jaar regelmatig voorgekomen dat fouten in de aangifteverwerking afgewenteld werden op de belastingplichtige. Vorig jaar werd aan duizenden ondernemers gevraagd de loongegevens over 2006 opnieuw aan te leveren. Er werd geen kostenvergoeding tegenover gesteld, maar wel gedreigd met boeten en andere maatregelen indien de hernieuwde inlevering niet binnen korte tijd zou geschieden. De belastingdienst echter kent zich alle tijd toe in de afwerking van aanslagen. Wat bijvoorbeeld te denken van de teruggaven van teveel ingehouden bijdragen ZVW, terwijl de ondernemer soms met termijnen te maken kreeg van maximaal 10 werkdagen voor het opnieuw aanleveren van de gegevens? Voorzitter, de SGP vindt het onacceptabel dat het aangifteproces sinds de invoering qua uitvoeringskosten voor de ondernemer meer dan verdubbeld is! Hoe denkt de staatssecretaris concreet de uitvoeringskosten voor ondernemers te verminderen? Problemen bij Belastingdienst funest voor belastingmoraal