De Nederlandse Bank
De Nederlandsche Bank publiceert het OFS maart 2008
Persbericht
Datum 5 maart 2008
* Financiële markten aanhoudend gespannen
* Autoriteiten nemen initiatieven om de financiële turbulentie te
beperken
* Kwetsbaarheden originate-to-distribute-model blootgelegd
* Invloed op de economie onzeker
Deze en andere onderwerpen zijn te lezen in de nieuwe editie van het
ieder halfjaar verschijnende Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS) in
Nederland. Doelstelling van deze publicatie van de Nederlandsche Bank
is het bevorderen van de financiële stabiliteit in Nederland, door
monitoring en identificatie van de risico's voor het financiële
systeem.
Financiële markten aanhoudend gespannen
Het afgelopen halfjaar zijn de mondiale condities voor financiële
stabiliteit niet verbeterd. In het OFS van september 2007 werd reeds
geconstateerd dat het gevaar voor een abrupte correctie op de
financiële markten was toegenomen, wat tot uiting kwam in het opdrogen
van de liquiditeit op diverse kredietmarkten. De problemen in het
subprime-segment van de Amerikaanse hypotheekmarkt zijn verder
uitgewaaierd over het financiële stelsel. Daarbij is onzekerheid
ontstaan over de waardering van gestructureerde kredietproducten en
zijn zelfs traditioneel veilige geachte instrumenten geraakt. Begin
dit jaar vonden bovendien forse koerscorrecties plaats op de
aandelenmarkten. De marktonrust werd versterkt door problemen bij
obligatieverzekeraars (`monoliners') en verslechterende economische
vooruitzichten in met name de VS.
De geschatte verliezen op subprime-gerelateerde beleggingen zijn
steeds opwaarts bijgesteld en bedragen wereldwijd inmiddels enkele
honderden miljarden dollars. Ook de afwaarderingen van Nederlandse
financiële instellingen zijn opgelopen. Bij de gerapporteerde
afboekingen moet worden bedacht dat dit momentopnamen zijn, waarbij
bovendien sprake is van onzekerheid ten aanzien van de waarderingen.
Nieuwe marktontwikkelingen kunnen zich gemakkelijk vertalen in
aanpassingen van geschatte verliezen. Stress-testen, gebaseerd op een
hypothetisch scenario van aanhoudende marktonrust en een forse
economische inzinking, laten zien dat de gevolgen voor Nederlandse
banken substantieel kunnen zijn, maar tevens dat zij een goede
uitgangspositie hebben om deze op te vangen.
Autoriteiten nemen initiatieven om de financiële turbulentie te beperken
Om de turbulentie op de financiële markten te beheersen hebben
centrale banken, waaronder het Eurosysteem, de afgelopen maanden
actief geïntervenieerd op de geldmarkt. Door tijdelijke
liquiditeitsinjecties en enkele aanpassingen in het geldmarktbeleid
konden de meest acute spanningen in de aanloop naar het jaareinde
worden beheerst. De komende tijd moet blijken in hoeverre het
onderlinge vertrouwen van marktpartijen verder verbetert en de markt
zelfstandig weer goed gaat functioneren.
Vanzelfsprekend krijgen de marktonrust en de implicaties voor het
financiële stelsel uitgebreid aandacht van beleidsmakers. Reeds vanaf
een vroeg stadium heeft DNB de ontwikkelingen rond de
liquiditeitspositie en de waarderingsproblematiek bij banken intensief
gemonitord. Gezien het grensoverschrijdende karakter van de
problematiek is bovendien internationale samenwerking cruciaal. Het
Financial Stability Forum (FSF) speelt daarbij een belangrijke
coördinerende rol. Een speciale werkgroep van het FSF, waarin ook Dr
Wellink is vertegenwoordigd, brengt op verzoek van de G7 de
belangrijkste oorzaken van de kredietcrisis in kaart en komt in april
van dit jaar met beleidsaanbevelingen. In een interim-rapport zijn
reeds enkele belangrijke aandachtsgebieden geïdentificeerd, die onder
meer betrekking hebben op toezicht, het gebruik van credit ratings,
markttransparantie en crisismanagement.
Kwetsbaarheden originate-to-distribute-model blootgelegd
In vorige edities van het OFS is reeds gewezen op de sterk toegenomen
afhankelijkheid van banken van goed functionerende kredietmarkten. Dit
hangt samen met de opkomst van het zogenoemde
`originate-to-distribute'- (OTD-) model, waarbij banken verstrekte
leningen van hun balans halen en doorverkopen aan beleggers. Dit model
heeft belangrijke voordelen, waaronder een efficiëntere financiële
intermediatie, maar de recente ontwikkelingen laten zien dat de
fundamenten van het OTD-model moeten worden verstevigd. Een
tekortkoming is dat het doorverkopen van leningen de prikkel
vermindert om kredietrisico's adequaat te blijven monitoren. Bovendien
is het model gevoelig voor een verslechtering van marktomstandigheden.
Deze kwetsbaarheid is de afgelopen maanden duidelijk aan de
oppervlakte gekomen, doordat banken minder goed in staat waren om
kredieten door te verkopen waardoor liquiditeitsproblemen kunnen
ontstaan. De uitdaging is om de voordelen van het OTD-model te blijven
benutten en tegelijkertijd de tekortkomingen te adresseren. Eén van de
manieren hiertoe is grotere transparantie van de kredietverstrekker
over de kwaliteit van - en hun betrokkenheid bij - de betreffende
kredieten.
Invloed op de economie onzeker
Het IMF voorspelt voor dit jaar een afzwakking van de mondiale groei,
vooral als gevolg van een groeivertraging in de Verenigde Staten en
het Eurogebied. Ook de Nederlandse economie zal hiervan invloed
ondervinden. De uitgangspositie van onze economie is gunstig, getuige
de hoge groeicijfers over 2007 en het feit dat het bedrijfsleven er
financieel goed voor staat. Kanalen waarlangs de economie niettemin
kan worden geraakt zijn bijvoorbeeld een verminderend vertrouwen bij
bedrijven en huishoudens, negatieve vermogenseffecten en afnemende
handel met de rest van de wereld.
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Tobias Oudejans
(tel. 020-5243100, 0652496961) en Herman Lutke Schipholt (020-5242712,
0652496900).