Turken en Koerden in gesprek over nieuwe grondwet
Nieuwe Turkse grondwet 6 maart 2008
De nieuwe Turkse grondwet moet de diversiteit van het land uitdrukken en
niet de indruk wekken er alleen te zijn voor 'Turkse Turken'. Dat is volgens
europarlementariër Joost Lagendijk (GroenLinks) de belangrijkste conclusie
van een conferentie die op 3 en 4 maart in Brussel plaatsvond.
Samen met zijn Britse liberale collega Andrew Duff en Jan Marinus
Wiersma (PvdA), ontving Lagendijk Koerden en Turken om te praten over
een nieuwe grondwet voor Turkije. De oude grondwet, die na een
militaire coup in 1982 was ingevoerd, voldoet niet meer, omdat het de
rechten en vrijheden van de burgers beknot. "De oude grondwet was
bedoeld om de staat tegen de burgers te beschermen, de nieuwe is
bedoeld om de burgers tegen de staat te beschermen," zei professor
Serap Yazici, die in Turkije betrokken was bij het opstellen van een
ontwerpconstitutie.
Koerdisch vraagstuk
Het 'Koerdische vraagstuk' is een complex probleem waar Turkije al
sinds haar oprichting mee worstelt. Uit angst voor separatisme zijn de
rechten van de Koerdische minderheid om hun eigen taal te gebruiken en
hun eigen cultuur te beleven beperkt. De EU heeft een positieve
invloed op de ontwikkeling van minderheidsrechten in Turkije, al
blijven er grote problemen. De organisatoren meenden dat een nieuwe
grondwet zou een bijdrage kunnen leveren aan een oplossing en wilden
de ideeën van de aanwezigen hierover horen.
Liever het strijdperk
Het was de bedoeling vertegenwoordigers van alle grote Turkse partijen
in gesprek te brengen met vertegenwoordigers van de Koerden. Helaas
zegden de Turkse politici op het laatste moment hun deelname af.
Vanwege de uitgebreide militaire operaties die vorige week
plaatsvonden, durfden zij hun aandacht niet van het strijdperk naar de
conferentietafel te verleggen. "Kennelijk was het onderwerp te
gevoelig om hun vingers aan te branden," meende Lagendijk. "Maar de
Turkse politici moeten beseffen dat je het probleem niet verdwijnt als
je de dialoog uit de weg gaat." De conferentie bracht wel voor het
eerst Koerdische politici van verschillend pluimage bijeen, die
normaal gesproken niet met elkaar overleggen. Namens de EU was
eurocommissaris Olli Rehn aanwezig, die verantwoordelijk is voor
uitbreiding van de Unie.
conferentie-turkije-koerden-constitutie-1
Eurocommissaris Olli Rehn (Uitbreiding) opent de conferentie
conferentie-turkije-koerden-constitutie-3
De organisatoren: Joost Lagendijk (GroenLinks), Jan Marinus Wiersma
(PvdA), Andrew Duff (Britse liberaal) verwelkomen spreker Hannes
Svoboda (Oostenrijkse sociaal-democraat)
Diversiteit en decentralisatie
Hoewel de meningen uiteenliepen, konden er toch enkele breed gedragen
conclusies worden getrokken. Ten eerste moet de diversiteit in de
bevolking in de constitutie benoemd worden. In werkelijkheid is
Turkije niet eenvormig in religie, taal en cultuur en dit zou de
constitutie moeten bevestigen. De meeste Koerdische politici vonden
het overigens niet noodzakelijk dat hun volk expliciet in de grondwet
genoemd werd. Ten tweede moet de staat een zekere decentralisatie
doorvoeren. Veel deelnemers aan de conferentie pleitten voor een
federaal systeem, maar er werd ook opgemerkt dat dat in Turkije
momenteel niet bespreekbaar is. Verschillende systemen binnen de EU
werden daarbij als mogelijke inspiratiebron genoemd.
Kritisch voorstander
Duff, Wiersma en Lagendijk zijn voorstanders van het EU-lidmaatschap
van Turkije, maar benadrukken dat het oplossen van het 'Koerdische
vraagstuk' tot de voorwaarden voor toetreding behoort. Ze beloofden de
deelnemers de conclusies van de conferentie bij Turkse
gesprekspartners onder de aandacht te brengen. Ook zullen ze zich
inzetten voor een vervolgbijeenkomst in Ankara.
conferentie-turkije-koerden-constitutie-2
Discussie met Eurocommissaris Rehn
conferentie-turkije-koerden-constitutie-4
Blik op de zaal
Zie ook:
* speech Olli Rehn
* dossier Turkije en EU-lidmaatschap
GroenLinks