Space Research Organization Netherlands (SRON)
____________
Space electronics pass Mars test
17 Mar 2008
Nederlandse ruimte-elektronica doorstaat Marstest
Speciale microchips, ontwikkeld door SRON voor een missie naar Mars,
hebben een nagebootste reis naar de rode planeet met succes doorstaan.
`De stralingsniveaus die voor normale elektronica vernietigend zouden
zijn, hebben onze chips nauwelijks aangetast', aldus projectleider
Martijn Smit, die verwacht later dit jaar een volledig functionele
chip voor de nieuwe Europese Marsmissie ExoMars op tafel te kunnen
leggen. Op 19 en 20 maart vindt in Veldhoven een symposium plaats waar
wetenschappers deze en andere Nederlandse bijdragen aan
planeetonderzoek bespreken.
Martijn Smit: We zitten heel goed op de rit richting Mars. (beeld:
SRON / Ivar Pel)
Martijn Smit: We zitten heel goed op de rit richting Mars. (beeld:
SRON / Ivar Pel)
Het kan rommelen op Mars. De lawines die de NASA-ruimtesonde Mars
Reconnaissance Orbiter onlangs fotografeerde hadden waarschijnlijk een
Marsbeving of een meteorietinslag als oorzaak. Maar echt gemeten zijn
deze trillingen in het Marsoppervlak nog nooit. Toch kunnen dit soort
metingen ons veel leren over het inwendige van Mars en daarmee over de
ontstaansgeschiedenis van de planeet. `In tegenstelling tot de aarde
heeft Mars nauwelijks een atmosfeer en veroorzaakt de kern geen
magneetveld', vertelt Smit. `Seismische metingen kunnen meer inzicht
geven in de samenstelling van de kern van Mars. Mogelijk geven ze een
antwoord op de vraag waarom Mars geen magneetveld heeft en of er een
relatie is met het ontbreken van een atmosfeer die leven aan het
Marsoppervlak mogelijk maakt.'
Daarom wordt de toekomstige Marsmissie ExoMars van de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA volgens de huidige plannen uitgerust met
een seismometer, een instrument dat trillingen in het Marsoppervlak
kan meten. En de eisen die wetenschappers aan het instrument stellen
liegen er niet om. `De seismometer op ExoMars moet grote en kleine,
sterke en zwakke, en snelle en langzame veranderingen in het
Marsoppervlak kunnen meten, en dan ook graag met de grootst mogelijke
precisie', zegt Martijn Smit. De chips die SRON ontwikkelt moeten deze
signalen van de seismometer zonder enig verlies aan informatie
omzetten in digitale signalen, die uiteindelijk naar de aarde gezonden
worden.
De lawines die de NASA-ruimtesonde Mars Reconnaissance Orbiter onlangs
fotografeerde hadden waarschijnlijk een Marsbeving of een
meteorietinslag als oorzaak. (beeld: NASA)
De lawines die de NASA-ruimtesonde Mars Reconnaissance Orbiter onlangs
fotografeerde hadden waarschijnlijk een Marsbeving of een
meteorietinslag als oorzaak. (beeld: NASA)
Hoewel chips voor allerlei toepassingen ook commercieel verkrijgbaar
zijn, komt er bij de chips voor een interplanetaire ruimtemissie als
ExoMars meer kijken. Smit: `De chips die wij ontwerpen moeten extreem
nauwkeurige metingen kunnen verwerken. Dat maak je alleen maar mee in
het ruimteonderzoek. Daarbij moet de elektronica ook nog eens de reis
naar Mars kunnen overleven en op Mars kunnen werken.'
Space Qualified
Het is vooral de agressieve kosmische straling waar de apparatuur
onderweg aan bloot staat die een bedreiging vormt voor
ruimte-elektronica. Op aarde worden we beschermd tegen deze straling
door de atmosfeer en door het magneetveld van de aarde. In de
interplanetaire ruimte zou de straling die vrijkomt bij bijvoorbeeld
een uitbarsting op de zon funest zijn voor normale aardse elektronica.
ESA accepteert alleen apparatuur die honderd procent space qualified
is.
De gevolgen van geologische activiteit zijn duidelijk zichtbaar in het
landschap van Mars. De enorme scheur in het Marsoppervlak, duidelijk
zichtbaar in het midden van deze foto, is waarschijnlijk ontstaan door
platentektoniek. (beeld: NASA)
De gevolgen van geologische activiteit zijn duidelijk zichtbaar in het
landschap van Mars. De enorme scheur in het Marsoppervlak, duidelijk
zichtbaar in het midden van deze foto, is waarschijnlijk ontstaan door
platentektoniek. (beeld: NASA)
Dus stelden Martijn Smit en elektronisch ingenieur Rob Wolfs de
SRON-chip in de stralingskamer bloot aan een stralingsdosis gelijk aan
wat hij op zou doen na een ruimtereis van 9 maanden en een werkzame
periode op Mars van 5 jaar. De chips van SRON hielden het uitstekend.
`Dat betekent dat we gewoon heel goed op de rit zitten richting Mars',
aldus Martijn Smit. `We ontwikkelen de chip nu verder en hopen hem in
september precies zo te hebben zoals hij op ExoMars zou kunnen.'
Bij de ontwikkeling van de Mars-chips zijn ook de bedrijven Xensor
Integration en Axiom IC betrokken. Tot nu toe heeft SRON dit werk uit
eigen middelen gefinancierd, aangevuld met subsidies vanuit het
Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart (NIVR).
SRON verwacht de verdere ontwikkeling en productie te kunnen
realiseren met financiële ondersteuning van de overheid.
De ESA missie ExoMars zal vermoedelijk over zes jaar landen op Mars
(beeld: ESA)
De ESA missie ExoMars zal vermoedelijk over zes jaar landen op Mars
(beeld: ESA)
Het symposium "Planetary Exploration and Extraterrestrial Habitats of
Life" vindt op 19 en 20 maart plaats in het Congrescentrum Koningshof
te Veldhoven. Het wordt georganiseerd door het Nationaal Platform
Planeetonderzoek, in 2004 opgericht door SRON en het NIVR. Het
symposium is ook toegankelijk voor vertegenwoordigers van de media na
aanmelding bij Jasper Wamsteker, This email address is being protected
from spam bots, you need Javascript enabled to view it , 030 2538593.
Meer informatie is te vinden op www.planeetonderzoek.nl.