Kamerbrief inzake situatie in Tibet
17-03-2008 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Graag wil ik u mede namens de minister van Buitenlandse Zaken
informeren over de verontrustende ontwikkelingen in Tibet en de
stappen die Nederland en de Europese Unie dezer dagen ondernomen
hebben, alsmede de reactie die de Chinese autoriteiten hebben gegeven.
Ook wil ik u informeren over de situatie van de Nederlanders in Tibet.
Situatie in Tibet
De ongeregeldheden die zich in Tibet hebben voorgedaan, dienen te
worden gezien tegen de achtergrond van de vlucht van de Dalai Lama 49
jaar geleden naar India. Op basis van de mij beschikbare informatie
ontstaat het volgende beeld. Van zondag 9 tot donderdag 13 maart, rond
de datum waarop veel Tibetanen het vertrek van de Dalai Lama
herdenken, kwam het op verschillende momenten tot beperkte
schermutselingen tussen monniken en politie in Lhasa. Op 14 maart zijn
naar schatting 600 monniken die aan een demonstratiemars deelnamen
opgepakt. Kennelijk is het vervolgens tot een handgemeen gekomen
tussen een andere, beperkte groep monniken en Chinese politieagenten
op de centrale markt van Lhasa. Dit was aanleiding voor een grote
groep Tibetanen (geen monniken) om op grote schaal Han-Chinezen
(burgers en autoriteiten) aan te vallen. Tevens werden op grote schaal
Chinese bezittingen vernield en in brand gestoken.
Daarop zijn op 14 maart verschillende charges uitgevoerd door politie
en legeronderdelen. Daarbij is volgens ooggetuigen veelvuldig met
scherpe munitie geschoten en zijn traangasgranaten afgevuurd. In de
avond van 14 maart leek de situatie rustiger te worden. Toen zijn ook
grote aantallen gewapende militairen in Lhasa aangekomen. Tanks sloten
tegelijkertijd de strategische aanvoerwegen naar het centrum af. Op
vrijdagnacht hebben de Chinese veiligheidstroepen het centrum van
Lhasa volledig omsingeld en afgesloten. De berichten over aantallen
slachtoffers en gewonden lopen sterk uiteen. De Chinese overheid houdt
het op 10 slachtoffers. Andere bronnen spreken van 30 tot 80 doden, en
meer.
De autoriteiten hebben vervolgens een ultimatum gesteld aan
demonstranten. Deze dienden zich voor maandag middernacht te melden
bij de politie; alsdan zouden zij licht gestraft worden. Op zondag en
maandag gingen veiligheidstroepen van huis tot huis om arrestaties te
verrichten.
Stappen van Nederland en de EU
Op 15 maart heeft de trojka van EU-ambassadeurs in Peking tijdens een
briefing van de Chinese assistent-minister van Buitenlandse Zaken
zorgen uitgesproken over de situatie in Tibet. De trojka heeft daarbij
aangedrongen op transparantie van Chinese zijde.
Ik heb vandaag de Chinese ambassadeur Xue ontboden om aan haar de
ernstige bezorgdheid van Nederland over te brengen met betrekking tot
de situatie in Tibet. Ik heb gezegd dat Nederland met de EU en de rest
van de internationale gemeenschap op één lijn zit wat betreft deze
zorgen. Tegelijkertijd heb ik het verlies van mensenlevens betreurd.
Ik heb benadrukt dat Nederland een vreedzame oplossing wil, met
respect voor mensenrechten en de rechtstatelijkheid, waarbij rekening
wordt gehouden met de positie van alle bevolkingsgroepen. Met
verwijzing naar de zorgen over het geweld heb ik de hoop uitgesproken
dat de Chinese autoriteiten zich terughoudend zouden opstellen. Ik heb
voorts aangegeven te begrijpen dat China bezorgd is over de
internationale beeldvorming. Juist daarom zou het goed zijn als China
internationale media tot Tibet zou toelaten, zodat deze zelf kunnen
zien wat de situatie is; eventueel kunnen ook andere internationale
experts worden toegelaten. Ik heb in dit kader aangegeven dat
mediapluriformiteit de beste garantie is om verkeerde beeldvorming te
voorkomen. Bovendien is openheid een teken van sterkte en
zelfvertrouwen.
Ambassadeur Xue stelde dat het internationale beeld rond Tibet erg
vertekend was. Volgens het hoofd van de lokale autoriteiten in Tibet
was een kleine groep mensen in Lhasa gewelddadig geworden. Zij wees
erop dat meer dan 30 gebouwen en 100 huizen in brand waren gestoken,
10 onschuldige mensen waren gedood en 12 politieagenten ernstig gewond
waren. Zij stelde dat de relschoppers niet hadden deelgenomen aan een
vreedzame demonstratie. De Tibetaanse autoriteiten hadden nu met steun
van de lokale bevolking wettige maatregelen genomen om de situatie
weer onder controle te brengen en waren daarbij zeer terughoudend
opgetreden. Speculatie over een keiharde repressie was onverantwoord.
China zou een vreedzame oplossing vinden en de mensenrechten
respecteren. Alles wees erop dat de separatistische groep van de Dalai
Lama tot de gewelddadigheden (mishandeling, plundering, vernieling,
brandstichting) aangezet had en deze ook had voorbereid, aldus
ambassadeur Xue. Hun doelstelling was de Olympische Spelen te
frustreren en de politieke stabiliteit in China te ondermijnen. De
Dalai Lama wist dat de Chinese deur open stond voor dialoog.
In het gesprek met ambassadeur Xue is ook de demonstratie bij de
Chinese ambassade in Den Haag aan de orde gekomen. Ik heb namens de
regering excuses aangeboden voor het incident van gisteren, waarbij
het toegangshek tot de Chinese kanselarij werd vernield en een
demonstrant het ambassadeterrein betrad en de Chinese vlag vernielde.
Ik heb toegezegd dat Nederland de schade zal vergoeden en bevestigd
dat Nederland, op grond van internationale verdragsverplichtingen, er
verantwoordelijk voor is dat de ambassade normaal en veilig kan
functioneren. Ambassadeur Xue heeft deze excuses aanvaard.
Eerder vandaag zijn de ambassadeurs van de EU-trojka samen met Duitse,
Belgische en Nederlandse collegae ontvangen op het Chinese ministerie
van Buitenlandse Zaken. De laatste drie werden ontboden vanwege
vernielingen aan Chinese eigendommen in deze drie landen. Het
EU-voorzitterschap drong aan op transparantie ten aanzien van de
situatie in Tibet en toegang voor journalisten. De Chinese
Assistent-Minister Wu Hongbo gaf daarbij de Chinese visie op de
gebeurtenissen, overeenkomstig hetgeen de Chinese ambassadeur mij zei.
Vandaag heeft de Europese Unie ook een verklaring uitgegeven naar
aanleiding van de gebeurtenissen in Tibet. In deze verklaring wordt
opheldering gevraagd over de situatie en worden beide zijden
opgeroepen tot terughoudendheid. Verder wordt de nadruk gelegd op de
vrijheid van meningsuiting en het recht vreedzaam te protesteren. De
EU vraagt China op het protest te reageren in overeenstemming met
internationaal erkende democratische beginselen. De EU moedigt voorts
beide zijden aan tot een inhoudelijke en constructieve dialoog om te
komen tot een duurzame oplossing die recht doet aan de Tibetaanse
cultuur, religie en identiteit.
In aanvulling hierop zal op Nederlands aandringen de trojka van
EU-ambassadeurs in Peking een demarche uitvoeren bij de Chinese
autoriteiten in Peking, langs de lijnen van de EU-verklaring, en zal
de Chinese ambassadeur in Ljubljana door het EU-voorzitterschap worden
ontboden.
Reisadvies en situatie van Nederlanders in Tibet
Vrijdag 14 maart is het reisadvies voor China vanwege de situatie in
Tibet aangescherpt. Sindsdien worden alle reizen naar Lhasa, de
hoofdstad van Tibet, ontraden en wordt reizigers in Tibet geadviseerd
waakzaamheid te betrachten.
Vandaag is het reisadvies wederom aangescherpt en worden alle reizen
naar geheel Tibet ontraden. Nederlandse reizigers die zich thans in
Tibet bevinden wordt verzocht contact op te nemen met de Nederlandse
ambassade in Peking.
In Tibet bevinden zich momenteel nog ongeveer 8 Nederlanders. Vijf
daarvan zullen naar verwachting het gebied binnen zeer afzienbare tijd
verlaten. Drie Nederlanders werken in Lhasa en hebben aangegeven daar
vooralsnog te zullen blijven. Er is intensief contact tussen de
ambassade in Peking en de Nederlanders, alsmede met het ministerie van
Buitenlandse Zaken en met de familie van betrokkenen in Nederland.
De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Frans Timmermans
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken