Taalachterstand peuters signaleren met inzet van logopedisten


WOERDEN, 20080321 -- Specialistische hulp van logopedisten moet worden ingezet bij het opsporen van taalachterstand bij peuters. Dit zegt de beroepsvereniging NVLF in een reactie op het convenant dat staatssecretaris Dijksma van Onderwijs heeft gesloten met de vier grote gemeenten. Om de taalontwikkeling bij kinderen van 0 tot 4 te stimuleren, bieden gemeenten voor- en vroegschoolse educatie, maar bij het signaleren gaat het vaak mis. "Zonder taaltoets voor die leeftijdsgroep kan er geen alerte reactie zijn bij een mogelijke achterstand in de taalontwikkeling. Logopedisten kunnen de vroege taalontwikkeling ondersteunen", aldus Marjolein Coppens, bestuurslid van de NVLF.

Preventieve logopedie is onmisbaar als stimulatie van de taalontwikkeling bij jonge kinderen. Daarom zal er een landelijk instrument moeten komen dat de taalachterstand bij allochtone én autochtone peuters in de voorschoolse leeftijd kan aantonen. "De G4 willen de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) verplicht stellen voor risicogroepen met een taalachterstand. De onderwijswethouders zien in de taalachterstand een reden om allochtone kinderen en kinderen, de zogenaamde risicogroepen, te verplichten tot voorschoolse educatie. Met dit plan willen ze de achterstand al bij aanvang van het basisonderwijs verminderen of voorkomen. Het is van belang om deze risicogroepen eerst goed in kaart te brengen", zegt Marjolein Coppens.

Investeren in de taalontwikkeling
Consultatiebureaus zijn een belangrijke schakel in het signaleren van mogelijke taalontwikkelingsproblematiek bij alle peuters. "Een geschikte taaltoets die kijkt naar de taalontwikkeling vanaf nul jaar, moet er beslist komen. Zo'n investering kost geld, maar is goed te verantwoorden wanneer we zien hoeveel geld er gestoken zal moeten worden in het extra begeleiden van kinderen met een taalachterstand. Zo zou het screenen van peuters op taalstoornissen of taalontwikkelingsachterstand ongeveer 2 miljoen kosten. De kosten om de achterstand weer te verhelpen is vele malen hoger".
De NVLF vindt dat taal- en spraakproblemen moeten worden aangepakt in de leeftijdsfase waarin ze ontstaan. Dit voorkomt dat de achterstanden structureel worden. Van structurele achterstanden blijven kinderen gedurende hun hele onderwijstraject last houden. De gevolgen zijn dat ze later belemmeringen ondervinden in hun sociaaleconomisch en sociaal-emotioneel participeren in de samenleving.

Logopedie in voor- en vroegschoolse educatie
Gemeentelijk voor- en vroegschoolse educatiebeleid (VVE) draagt bij aan een vroegtijdige ontwikkeling van kinderen. Extra ondersteuning aan kinderen met risico's op achterstanden geeft hen betere kansen op een succesvolle schoolcarrière en een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt.
Door VVE-programma's aan te vullen met logopedische kennis en deze in te zetten op peuterspeelzalen en basisscholen, pak je de ontwikkelings- en taalachterstanden van kinderen in de basis aan. Logopedisten kunnen een bijdrage leveren aan de preventie door leerkrachten voor te lichten, te coachen en te trainen in het herkennen van een niet normaal verlopende taalontwikkeling. De logopedist is daarbij deskundig op het gebied van meertalige spraak- en taalontwikkeling.

In de leeftijd 0-4 jaar vindt de sterkste ontwikkeling op het gebied van taal plaats. De beginjaren zijn cruciaal. Als het kind te weinig uitdaging en aanbod in taal krijgt, heeft het een grotere kans op taalachterstand. Deze kan later niet of nauwelijks worden ingelopen. Daarom moet er in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven meer aandacht zijn voor taal. Daar gaat een positief effect van uit voor het kind zelf, zijn omgeving, de schoolloopbaan en daarmee de toekomst. Marjolein Coppens: "Een vijfjarige heeft de belangrijkste leeftijd voor het behandelen van taalachterstanden eigenlijk al gehad. Een behandeling heeft nog wel zin, maar jonger behandelen is veel effectiever. Leeftijd is een voorspeller van succes bij taalverrijking of de behandeling en stimulering van taalachterstand. Hulp die voor het vierde levensjaar wordt ingezet, heeft een groter blijvend resultaat."

Als ouders zich zorgen maken over de taalontwikkeling van hun kind kunnen ze vanzelfsprekend ook hun huisarts om een verwijzing naar een logopedist vragen. Logopedisten in de eerstelijnszorg bieden zeer goede hulp aan hele jonge kinderen. Ouders van kinderen uit de risicogroep missen vaak het vermogen of inzicht om problemen te signaleren en die bij de huisarts te melden. Door bij alle peuters een taaltoets af te nemen én voorschoolse educatie aan te bieden, bereik je ook die peuters die anders mogelijk geen ondersteuning krijgen terwijl ze het wel hard nodig hebben.

Ondersteuning aan ouders
In de begeleiding van taalvertraagde kinderen kunnen ook de ouders betrokken worden voor een effectieve taalinterventie. Gecertificeerde logopedisten betrekken ouders bij de taalontwikkeling van hun kinderen via het Hanen-ouderprogramma. Dit is een specifieke taalinterventie voor opvoeders. Omdat zij het beste hun kinderen kunnen motiveren, zijn ouders belangrijk voor het verhelpen van taalachterstanden in de dagelijkse situatie.
Speciaal getrainde logopedisten kunnen onderdelen van het Hanen-ouderprogramma ook aanbieden aan basisscholen of peuterspeelzalen.





NVLF