De Nederlandse Bank


DNB publiceert Statistisch Bulletin maart 2008

Persbericht

26 maart 2008

In dit nummer: - Baten banken lager, afschrijvingen hoger, - 2007 een minder goed jaar voor beleggingsfondsen, - Inhaalindexatie van pensioenrechten in 2008, - Buitenlandse investeringen in Nederland pieken in vierde kwartaal, -Afnemend belang rente- en provisiebaten voor het Nederlandse bankwezen? Baten banken lager, afschrijvingen hoger

De financiële ontwikkelingen in het vierde kwartaal 2007 stonden in het teken van de toegenomen onrust op de financiële markten door de Amerikaanse kredietcrisis. Zo daalden de totale netto baten van het Nederlandse bankwezen van EUR 14 naar EUR 10 miljard, vooral door een slechter beursklimaat en daardoor lagere inkomsten uit provisies. De afschrijvingen door banken via de resultatenrekening bedroegen in het vierde kwartaal EUR 2 miljard, bijna evenveel als het totale bedrag in de drie kwartalen ervoor. Banken boekten voorts EUR 3 miljard van het eigen vermogen af, waardoor de totale afschrijvingen in 2007 uitkwamen op EUR 6,4 miljard. Het resultaat van het bankwezen was in het vierde kwartaal met EUR 9 miljard hoger dan in het zelfde kwartaal van 2006 (EUR 3½ miljard), maar dat was te danken aan incidentele baten van EUR 8 miljard. De kredietverlening bleef op peil evenals de inleg op spaardeposito's. Banken rapporteerden een toegenomen inleg van spaargelden op deposito's met een vaste, langere looptijd. Deze laatste groeiden met EUR 15 miljard (tot EUR 65 miljard). Voor een deel onttrokken huishoudens daarvoor overigens gelden aan snel opneembare deposito's met een variabele rente (zoals internetrekeningen); deze daalden met EUR 11 miljard (tot EUR 187 miljard). In het bijzonder ook de deposito's van olie-exporterende landen bij Nederlandse banken gaven een toename te zien, van EUR 18 tot EUR 22 miljard, in lijn met de hogere olieprijs. 2007 een minder goed jaar voor beleggingsfondsen

Voor Nederlandse beleggingsfondsen was 2007 een minder goed jaar. Er werd ruim EUR 4 miljard aan de fondsen onttrokken, vooral door Nederlandse particulieren. De turbulentie op de financiële markten en de vrees voor rentestijging droeg bij aan een forse uitstroom uit zowel aandelen- als obligatiefondsen. Dat betekende een voortzetting van de al langer bestaande neerwaartse trend in de netto inleg. Van 2006 op 2007 daalde ook het door de fondsen behaalde rendement van 11 naar 7 procent, tot net onder het gemiddelde over de periode 1997-2006. Ook de beurskoersen van de fondsen daalden. Relatief groot (25 procent) was de terugval bij de Nederlandse vastgoedfondsen. De koersen daarvan kwamen daardoor wel weer in lijn met de waarde van vastgoed in de boeken van de vastgoedfondsen zelf, waar ze tijdelijk zo'n 40 procent boven hadden gelegen. Inhaalindexatie van pensioenrechten in 2008

Het vermogen van pensioenfondsen is de afgelopen jaren door goede beleggingsresultaten sterk toegenomen, mede dankzij de stijgende rente. Eind 2007 was ondanks koersverliezen op aandelen de dekkingsgraad over het algemeen voldoende om volledige indexatie van pensioenaanspraken en -uitkeringen toe te kennen. Voor 2008 hebben sommige fondsen bovendien tot inhaalindexatie besloten. Gemiddeld worden de pensioenaanspraken en -uitkeringen in het lopende jaar met 2,8 procent verhoogd, waardoor eerder opgelopen achterstand/schade aan pensioenrechten van actieven en gepensioneerden gedeeltelijk wordt ingelopen. De pensioenpremies die werkgevers en werknemers afdragen, dalen in 2008 licht tot zo'n 15 procent van het salaris. Buitenlandse investeringen in Nederland pieken in vierde kwartaal

Het vierde kwartaal van 2007 was een bijzonder kwartaal: buitenlandse ondernemingen investeerden een recordbedrag van EUR 64 miljard in Nederland. Hiermee kwamen de totale inwaartse directe investeringen in 2007 uit op EUR 72 miljard, ongeveer evenveel als opgeteld in de vier jaren daarvóór. Omgekeerd trokken Nederlandse ondernemingen in het vierde kwartaal per saldo juist geld uit het buitenland terug. De meest in het oog springende overname betrof die van ABN AMRO door het consortium bestaande uit Royal Bank of Scotland (Verenigd Koninkrijk), Banco Santander (Spanje) en het Belgisch-Nederlandse Fortis. In het vierde kwartaal kwam ook het voedingsmiddelenconcern Numico in buitenlandse handen van haar Franse branchegenoot Danone. Afnemend belang rente- en provisiebaten voor het Nederlandse bankwezen?

In 2007 zijn de (netto) baten van banken licht gedaald tot EUR 60 miljard. Rente- en provisiebaten vormen met een aandeel van 73 procent nog altijd het leeuwendeel, maar de rentebaten zijn de laatste jaren niet meer toegenomen. Dat kwam door relatief lage rentes, een verkrapte rentemarge (tussen de door banken ontvangen en vergoede rentes) en een lagere vraag naar nieuwe hypotheken. Daarentegen is het belang van andere inkomsten sterk gegroeid (en sinds 1998 bijna verdubbeld tot 27 procent). Vooral de resultaten uit transacties op financiële markten en de inkomsten uit private equity zijn de laatste jaren gestegen onder invloed van het gunstige beursklimaat. Maar ook de invoering van IFRS in 2005 heeft in de boekhouding van ondernemingen de 'Overige baten' doen stijgen door de eis baten en balansposten 'at fair value' te waarderen, inclusief ongerealiseerde waarderingswinsten. Dit laatste heeft de baten van banken overigens tegelijk ook gevoeliger gemaakt voor het wel en wee op de effectenbeurzen.

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Tobias Oudejans (tel. 020-5243100, 0652496961) en Herman Lutke Schipholt (020-5242712, 0652496900).