Ingezonden persbericht


Den Haag, 27 maart 2008

Bijdrage lid Staf Depla (PvdA) aan het algemeen overleg Woningproductie

Gesproken woord geldt!

Algemeen
Voorzitter, je bent op zoek naar een woning. Een koopwoning is onbetaalbaar geworden en voor betaalbare huurwoningen bestaan op veel plaatsten in Nederland enorme wachtlijsten. Daarom goed dat bouwen, bouwen en nog eens bouwen prioriteit van dit kabinet is. Ik weet het kabinet bouwt geen woningen, maar ze kan wel voorwaarden scheppen zodat gemeenten, bouwbedrijven, corporaties, ontwikkelaars en burgers meer woningen sneller kunnen bouwen. De PvdA is dan ook positief over de brief van het kabinet met maatregelen om op korte en langere termijn belemmeringen weg te nemen die deze ambitie frustreren. En in de Kamer zitten we ook niet stil. Met onze initiatiefwet voor de bestuurlijke lus versnellen we de procedures. Laten we ons niet zand in de ogen strooien dat het allemaal wel meevalt met de woningnood. Dat onze jongeren te veeleisend zijn. Ondanks het feit dat bevolkingsgroei afneemt en zelfs omslaat in krimp op langere termijn , staan er nog veel mensen in de rij voor een betaalbare woning..

Ook afspraken over genoeg betaalbare woningen
Voorzitter, in het begin van deze eeuw vonden we een woning van 440.000 gulden nog gewoon een dure woning. Nog geen 7 jaar later noemen we een woning van 2 ton euro een sociale koopwoning. En daarvan zijn er maar weinig te koop. Echte inflatie en woordinflatie. Het gevolg is duidelijk. Je moet 50.000 euro verdienen, ruim meer dan modaal, om zo'n sociale koopwoning, zonder hulp van je ouders, te kunnen kopen. En een rijtjeshuis dat al gauw 3 ton kost is helemaal onbereikbaar. Banken spelen hier op in met allerlei hypotheken waardoor mensen tot de nek toe in de schulden zitten. Met alle financiële problemen van dien. Er moet dan ook meer, echt betaalbaar gebouwd worden, huur en koop. Gemeenten hebben de mogelijkheden om daarvoor te zorgen. Met de grondexploitatievergunning worden die mogelijkheden verder uitgebreid. Gemeenten kunnen, ook al hebben ze de grond niet in eigendom, eisen stellen aan het percentage betaalbare woningen in een bouwplan. Betaalbaar bouwen is mogelijk. Voor 150.000 euro heb je in Noord Oost Friesland een woning van 460 kuub op een kavel van 250 vierkante meter, en een EPC van 0,2 én een schoon binnenklimaat. En een piepkleine energierekening natuurlijk. En in Bladel heeft een groep jongeren een woning voor 2/3 van de marktprijs gebouwd. De PvdA geeft het vertrouwen aan gemeenten dat ze daar gebruik van maken en genoeg betaalbare woningen bouwen. Maar helaas zijn er gemeenten die dit vertrouwen beschamen. (Ondanks die breed levende wens zien we het aantal betaalbare woningen in de randgemeenten van Nederland relatief en absoluut afnemen. En bij uitbreidingsplannen zijn "dun en duur" het nieuwe jargon. In gewoon Nederlands: weinig maar wel dure woningen op een groot oppervlakte. )

Het aantal betaalbare woningen in randgemeenten neemt zowel absoluut als relatief af. Dit ondanks de afspraken die in verschillende regio`s worden gemaakt over de bouw van meer sociale huurwoningen in de randgemeenten. Heeft u daar een verklaring voor?

Zo bouwen de gemeenten rond Rotterdam veel te weinig sociale huurwoningen. Mensen met lage en gewone inkomens kunnen alleen in de 'grote stad' terecht. Dit is slecht voor keuzevrijheid en de leefbaarheid. Rotterdam luidt de noodklok. Hellevoetsluis moet tot 2010 zo'n 300 sociale woningen bouwen, maar de productie was in 2006 bijna nul. Ridderkerk moet zorgen voor zo'n 450 betaalbare woningen, maar daarvan zijn er pas 20 af. Barendrecht, Bergschenhoek, Albvrandswaard, Rozenburg, Bleiswijk, Westvoorne en Brielle laten het eveneens afweten.

Vergelijkbare problemen hoor ik in Twente en rond Eindhoven. Gevolg is verdere segregatie. We worden nooit één land, als je aan de postcode kan zien wat iemand zijn komaf is. Wanneer grijpt de minister in. Gaat u de woningbouwsubsidies voor deze gemeenten terugvorderen? Dat is niet genoeg, want met dure woningen bouwen verdienen ze die subsidie dubbel en dwars terug Wanneer kunnen we een aanwijzing verwachten volgens artikel 80 van de woningwet of via de wet RO? B.v. door een inpassingsplan te maken. En als de gemeente dat onverhoopt weigert uit te voeren dan zelf de uitvoering ter hand te nemen. (En als dat niet helpt, is het dan niet te overwegen om over te gaan tot een tijdelijke gemeentegrens correctie. Dan kan Rotterdam die woningen bouwen en daarna het gebied weer teruggeven aan de gemeenten die nalatig is. ) Graag uw reactie.

De minister moet niet alleen achteraf ingrijpen, maar ook bij het opstellen van de nieuwe regionale bouwafspraken voor na 2010. (En niet akkoord gaan dat er alleen de duurste segment sociale huur en koop gebouwd wordt.) Zo heeft de gemeente Abcoude besloten het aantal sociale huurwoningen dat ze bouwen te verlagen van 30% naar 20%. Is 30% al laag in een gemeente als Abcoude, maar verlaging is ongewenst. (Hetzelfde geldt voor het Groene Hart. Van de beperkte nieuwbouw is maar 17% sociale huur of koop. )Het platteland mag niet alleen voor de rijken worden. Wilt u in contact treden met de provincie Utrecht en gezamenlijk optreden.

3- regionale verschillen en uitvoeringsgericht beleid: sleutelprojecten: Terwijl er in het Groene Hart voor jongeren geen mogelijkheden zijn een betaalbare woning te bemachtigen. En terwijl er in Utrecht, het Gooi, maar ook in steden als Eindhoven of Nijmegen lange wachtlijsten bestaan om aan een woning te komen, maakt men zich in Zuid Limburg terecht zorgen over een overschot aan woningen in de nabije toekomst. Het is daarom terecht dat de regering per regio gaat kijken wat er nodig is. Gezien de grote regionale verschillen en om meer gevoel van actie en urgentie te geven stellen wij voor 5 concrete sleutelprojecten vast te stellen. Bij deze projecten moeten op nationaal niveau knopen doorgehakt worden en moet hulp geboden worden onder het motto lokaal wat kan, nationaal dat moet. Wij verwachten van u een toezegging dat u voor het einde van het jaar uitvoeringscontracten voor deze projecten tekent. Wij stellen de volgende vijf sleutelprojecten voor: § Pact van Zuid: vasthouden koopkrachtige bevolking Zuidvleugel § Regio Utrecht: enorme spanning op de woningmarkt. Te weinig plancapaciteit. Daar komen ze nooit alleen uit, zeker ook gezien de infrastructuur-beslissingen die daarbij genomen moeten worden. En concrete invulling binnenstedelijk projecten als Merwedekanaalzone. § Regio Amsterdam: Haarlemmermeer: welke locaties worden er rondom Amsterdam bebouwd en Noord Y oever § Almere: daar worden 60.000 woningen bijgebouwd. Een mega-opgave waarbij een hoog bouwtempo gecombineerd wordt met voldoende kwaliteit om problemen in de toekomst te voorkomen. Van veel van de projecten in Almere kunnen we veel leren. Neem het Homeruskwartier. Daar worden 3000 woningen gebouwd. 1200 door bewoners zelf, individueel of collectief. En een deel via projectontwikkelaars. =De projectontwikkelaar die de meeste handtekeningen van kopers heeft mag het kavel bebouwen in plaats van de ontwikkelaar die de grond in handen heeft. Dit is een vorm van medezeggenschap die niet eerder is vertoond. Het vraagt een enorme aanpassing van de werkwijze en regelgeving van het gemeentelijk apparaat. Elke dag weer leert de gemeenten van dingen waar het fout gaat. Ze bedenken oplossingen en gaan weer verder. ( Hetzelfde geldt voor de ambitie om een volledige wijk volgens het cradle tot cradle concept te bouwen). Almere is zo een soort praktijkschool. Het zou goed zijn om deze lessen vast te leggen en te verspreiden. Want een van de reden waarom we bewoners zo weinig zeggenschap geven heeft ook te maken dat we het niet gewend zijn en we bang zijn om fouten te maken vanwege risico's van procedures. De PvdA wil dat de regering deze praktijkschool gaat ondersteunen en zo invulling geeft aan toezegging die al in de noordvleugelbrief van augustus 2006 is gedaan. De praktijkschool voor bouwen in eigen beheer en vergaande vormen van zeggenschap van bewonersin Almere ontsluiten voor iedereen zou wel eens een bijdrage kunnen leveren aan een onomkeerbare cultuuromslag in de bouwwereld. § Zuid Limburg
Deze regio is de eerste regio die te maken krijgt met krimp van de vraag naar woningen. Leegstand is rampzalig voor de leefbaarheid in een gebied. Het vraagt dus een georganiseerde aanpak om leegstand te voorkomen. Wat betekent dat voor de bouwproductie, het bouwprogramma en hoe organiseer je de krimp zonder dat dezelfde problemen ontstaan als in de jaren zeventig in Liverpool en Manchester. Kortom uitvoering van de motie v Heugten cs.

Graag reactie van de minister .

Voorzitter tot slot.
Oplossingen die ook van groot belang zijn aan het ledigen van de woningnood: a. is het verlengen van de levensduur van woningen. Een steeds groter deel van de bouwproductie bestaat uit de vervanging van gesloopte woningen. Als we met dit tempo woningen vervangen moeten woningen 350 jaar meegaan. Naast het opvoeren van de bouwproductie draagt het verlengen van de levensduur van woningen bij aan het aan het evenwichtiger maken van de woningmarkt. Goed dat daar in het actieplan aandacht voor is.

b. Eerst bouwen en dan pas bewegen
Ontwikkeling grotere bouwlocaties alleen laten aanvangen als infrastructuur op orde is. In de brief zegt minister dat ze dit gaat onderzoeken. Die tijd lijkt ons voorbij. Grotere bouwlocaties moeten in het MIRT, zodat er samenhangend besloten wordt over aanwijzen bouwlocatie en geld beschikbaar stellen voor infrastructuur. Daarom wil de PvdA dat u samen met Minister Eurlings, in het komende Mirt het aanbod van de 10 stadsregio's, brief van 12 december aanneemt. Onder het motto eerst bewegen en dan bouwen, het aanbod om van vijf infraprojecten integrale projecten te maken. Graag een concrete toezegging.

c. binnenstedelijk bouwen
Als we onze steden levend willen houden en ons land niet willen laten dichtslibben ligt hier een enorme opgave. De tijd dat elk bouwproject zichzelf kan financieren is helaas weer voorbij. Hoe staat het met de uitvoering van de motie v Heugten/Vermeij? Daarin staat dat in kaart gebracht moet worden wat de kosten van realisering van al onze bouwprojecten zijn. Als alles in de woningprijs verdisconteerd moet worden zal er vraaguitval optreden en zullen er alleen nog maar dure woningen gebouwd kunnen worden.

d. Prijs-kwaliteit verhouding in bouw is niet goed genoeg De bedrijven zijn natuurlijk zelf verantwoordelijk voor de innovatie. Maar willen we genoeg betaalbare woningen kunnen bouwen dat ligt hier ook een taak voor de middenlange termijn bij de overheid om een stimulerende rol te spelen in het verhogen van de innovatie.

e. meer collectief particulier opdrachtgeverschap. Bijkomend voordeel is dat er tegen kostprijs ipv tegen marktprijs kan worden gebouwd. Dit verschil kan zo oplopen tot 25%. Voor minder geld meer woning. Mooi dat motie Depla cs wordt uitgevoerd.

woningmarkt is bijzondere markt: hypotheekrenteaftrek kabinet neemt terecht veel maatregelen om bouwproductie te vergroten. Maar ze laat een aantal overheidsmaatregelen die de woningmarkt verzieken onbesproken. De hypotheekrenteaftrek blijft zo buiten beschouwing. Wij willen die eerlijker maken. Waardoor de markt minder wordt verstoord en waardoor de belastingsopbrengsten eerlijker en efficiënter worden ingezet. We hebben in regeerakkoord afgesproken dat we dat deze periode de hypotheekrenteaftrek onveranderd laten. De PvdA, en gelukkig ook de SER, de wetenschap, de VROM-raad etc zetten het denken niet stil. Zodat er bij de volgende verkiezingen concrete verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. Iedereen die zegt dat alle andere maatregelen geen zin hebben zolang de hypotheekrenteaftrek niet veranderd wordt , maakt het zich wel erg makkelijk. Het hervormen van de hypotheekrenteaftrek vraagt een lange adem. Immers het zal met kleine stapjes moeten worden aangepast om hypotheekbezitters niet in de problemen te brengen. Dus naast de hervorming van de woningmarkt is het actiepakket van dit kabinet onmisbaar.

Persvoorlichting Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid Plein 2
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
T 070 318 2694
E s.boting@tweedekamer.nl