NCRV

NCRV Dokument in de Week van de Psychiatrie

Hanne van den Berge

'Uitbehandeld, maar niet opgegeven' en 'Het gelijk van mijn Tante'

Uitbehandeld, maar niet opgegeven

Maandag 31 maart 2008

22.50 uur, Nederland 2

Het gelijk van mijn Tante

Vrijdag 4 april 2008

13.20 uur, Nederland 2

In de Week van de Psychiatrie, die dit jaar in het teken staat van aanvullende en alternatieve behandelingen, besteedt NCRV Dokument aandacht aan wat er goed en fout gaat in de Nederlandse psychiatrie.

In de 80 minuten durende documentaire Uitbehandeld, maar niet opgegeven, op 31 maart, volgt filmmaker en Nipkowschijfwinnaar Rob Hof de psychiater Detlef Petry die omgaat met zijn âopgegevenâ patiënten tegen heersende opvattingen in. In Het gelijk van mijn tante, op 4 april, zien we in de film van Saskia Gubbels haar tante Els die tegen haar wil met een rechterlijke machtiging een jaar in een psychiatrische instelling heeft gezeten en nu de weg naar huis moet zien terug te vinden. Deze documentaire is in alle opzichten een tegenpool van Uitbehandeld, maar niet opgegeven en laat de onmacht van de reguliere hulpverlening zien om een medemens in nood werkelijk bij te staan.

Rehabilitatie van de mens achter de psychiatrisch patiënt

Uitbehandeld, maar niet opgegeven

In Uitbehandeld, maar niet opgegeven volgt filmmaker en Nipkowschijfwinnaar Rob Hof de psychiater Detlef Petry en zijn âopgegevenâ patiënten. Een patiënt, Jean-Marie, werkt op de grote vaart, raakt verslaafd aan drugs en eindigt in een psychose. Hij hoort stemmen en wordt agressief. Marian leeft al 20 jaar in haar eigen waanwereld. Ook zij hoort stemmen in haar hoofd en is zwaar depressief. Met 150 andere patiënten wonen Jean-Marie en Marian in psychiatrisch ziekenhuis Vijverdal in Maastricht. Allemaal zijn ze opgegeven door de reguliere psychiatrie. Groepsgesprekken, dagtherapieën en medicijnen hebben voor hen geen zin meer.

De Nederlands-Duitse psychiater Detlef Petry werkt op de langverblijf-afdeling van Vijverdal. Ook al zijn de psychiatrische patiënten uitbehandeld, dat betekent voor hem niet dat ze zijn opgegeven. Petry luistert naar hen en gaat mee in hun gekte. Hij neemt ze mee uit winkelen, viert Sinterklaas met ze en gaat met ze op zoek naar plekken die voor hen dierbaar zijn. Voor Petry staat niet de patiënt, maar de mens centraal. De deur van zijn kantoor staat altijd open. Hij probeert het gebruik van medicijnen te voorkomen. Niet de patiënten wegstoppen en platspuiten, maar op een gelijkwaardige manier met ze omgaan. Het is voor Petry de enige wijze waarop genezing mogelijk is.

Petry emigreerde dertig jaar geleden vol idealen naar Nederland. Als jonge psychiater en kind van de oorlog verzette hij zich tegen het optreden van de machthebbers en de geringe tolerantie in Duitsland. Voortdurend was hij bezig met de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog, ingegeven door zijn achtergrond. Zijn vader was als SSâer in Nederland direct betrokken bij oorlogshandelingen. Met zijn emigratie naar Nederland wilde Petry zijn eigen âWiedergut-machungâ uitvoeren. Als Duitser, maar ook als psychiater.

Inmiddels is Detlef Petry de eminence grise van de Nederlandse psychiatrie. Op handen gedragen én omstreden door zijn uitgesproken ideeën en dagelijks gevecht tegen de verzakelijking. In een eerder gehouden debat naar aanleiding van de documentaire Het gelijk van mijn tante over het onvermogen van de hulpverlening reageerde hij geschokt omdat daarin pijnlijk duidelijk wordt hoe het niet moet, maar wel gaat in de praktijk.

Uitbehandeld, maar niet opgegeven werd eerder uitgezonden op 29 november en 6 december 2004. Regie Rob Hof, Producent Hoffilm.

Over het onvermogen van de hulpverlening

Het gelijk van mijn tante

In de spraakmakende documentaire Het gelijk van mijn tante volgt filmmaker Saskia Gubbels haar tante Els die tegen haar wil met een rechterlijke machtiging een jaar in een psychiatrische instelling heeft gezeten en nu de weg naar huis moet zien terug te vinden. Deze documentaire is in alle opzichten een tegenpool van de documentaire Uitbehandeld, maar niet opgegeven en laat zien hoe Els na de behandeling er niets mee is opgeschoten.

Na het plotselinge overlijden van haar zwaar geestelijk gehandicapte dochter wordt Els verscheurd door verdriet. In de volle overtuiging dat haar kind in het ziekenhuis door de doktoren is vermoord en dat er giftige stoffen in haar huis vrijkomen, slaapt ze maandenlang in haar auto. Als ze aangeeft 112 te willen bellen en zich dood te rijden wordt ze gedwongen opgenomen. De behandeling in het psychiatrisch ziekenhuis is een nachtmerrie voor Els. Geen van de hulpverleners is in staat tot haar door te dringen. Els leeft anderhalf jaar alleen met heftige gevoelens van bedreiging en rouw. Na anderhalf jaar mag zij tot haar eigen verbazing in de weekenden op proefverlof naar huis. Maar thuis wachten de âvluchtige stoffenâ, die haar leven vanuit kraan en toiletpot bedreigen.

Het gelijk van mijn tante maakt op aangrijpende wijze de eenzaamheid van een psychiatrische patiënt en haar streven naar autonomie zichtbaar, alsook de onmacht van de reguliere hulpverlening om een medemens in nood werkelijk bij te staan.

Het gelijk van mijn tante werd eerder uitgezonden op 26 maart 2007. Regie Saskia Gubbels. Producent Lemming Film.