Bijdrage lid Hamer (PvdA) aan debat met de regering naar aanleiding van de verklaring van de minister president over de film Fitna
Gesproken woord geldt!
Mevrouw de Voorzitter,
Integratie doet pijn. Pijn bij de oorspronkelijke Crooswijker uit Rotterdam, die het gevoel heeft dat zijn buurt is overgenomen door buitenlanders. Pijn bij de Utrechtse Turk, die keihard zijn best doet hier in Nederland een bestaan op te bouwen, maar op veel onbegrip stuit. En ja, ook pijn bij de Tholenaar die nog nooit een allochtoon in zijn dorp heeft gezien en toch het gevoel heeft dat Nederland nooit meer zal zijn zoals het was.
De Nederlandse samenleving heeft de afgelopen decennia grote groepen buitenlanders opgenomen. Voor een groot aantal Nederlanders is de confrontatie met andere culturen, gewoonten en vormen van geloof de ongemakkelijke realiteit van iedere dag.
Ik heb van dichtbij meegemaakt hoe ingrijpend dat is. Mijn moeder heeft haar wijk, Slotervaart, binnen 20 jaar dramatisch zien veranderen. Wat eens hoopvol het Nieuwe Amsterdam was, is verworden tot een achterstandswijk waar ze zich niet langer thuis voelde.
De bezorgdheid over de veranderingen in de samenleving is versterkt doordat radicale moslims uit naam van de Islam terroristische aanslagen hebben gepleegd, fatwa's zijn uitgesproken en in de Lineusstraat in Amsterdam Oost op gruwelijke wijze Theo van Gogh is vermoord. Allemaal rechtstreeks gericht tegen onze open Westerse samenlevingen, tegen alles waarvoor wij voor staan.
Tegelijkertijd zien we dat de integratie van sommige allochtone Nederlanders langzaam verloopt. Zij kennen de Nederlandse taal onvoldoende en participeren te weinig in de Nederlandse samenleving. Daar waar een aantal allochtonen zich afsluiten zijn er ook teveel oorspronkelijke bewoners van Nederland die zich onverschillig of afkerend opstellen.
Voor de PvdA is het duidelijk: we moeten deze spiraal van angst en ongenoegen ombuigen. Dat kan alleen door een basis van weerbaarheid, gemeenschappelijk belang en solidariteit te creëren. Dat betekent de problemen die sommigen veroorzaken stevig benoemen, maar vervolgens mensen wel weer met elkaar verbinden. Voorzitter dat is voor mij de kern: benoemen en verbinden.
En dat kan alleen door eerlijk te zijn over de plaats van de islam in onze samenleving. De islam is een blijvende godsdienst in Nederland. Moslims horen er bij in ons land. Aan de ene kant betekent dit dat de grenzen waarbinnen de islam zich in Nederland kan nestelen scherp worden gemarkeerd.
Maar dat betekent ook dat we aan moslims duidelijk maken dat zij binnen die grenzen van de Nederlandse rechtstaat de vrijheid hebben om net als christenen, joden en anderen hun geloof in te vullen.
Mevrouw de voorzitter,
Dit is de achtergrond, waartegen wij de film van onze collega Wilders, en de reactie van het kabinet daarop, beoordelen.
Het kabinet heeft naar de mening van de PvdA adequaat gereageerd in haar verklaring op de film. Wij verzoeken het kabinet om ook in reacties in het buitenland de balans te bewaren tussen de verdediging van de vrijheid van meningsuiting en de afwijzing van de boodschap van Wilders.
De film bevatte op zichzelf geen nieuws. Maar de wijze waarop de beelden achter elkaar zijn neergezet heeft de bedoeling om angst te zaaien. Bovendien is het kenmerkend dat de beelden van aanslagen in Casablanca, Istanboel en op Bali zijn weggelaten.
Terecht maken mensen zich zorgen over extremisme dat in naam van de Islam wordt gepleegd. Moslimextremisme is een groot gevaar voor onze samenleving.
Het is dan ook niet voor niets dat onze soldaten in Afghanistan iedere dag hun leven in de waagschaal stellen om hier tegen te strijden. Over het belang van de strijd tegen het terrorisme is grote consensus.
De heer Wilders trekt de lijn van de fundamentalistische Islam echter door naar alle moslims door een doembeeld van de toekomstige Nederlandse samenleving te schetsen.
Een samenleving waarin de aanwezigheid van moslims onverenigbaar wordt met onze rechtstaat en slechts kan leiden tot overheersing en onderdrukking. In feite bevestigd de heer Wilders hier de zienswijze van de fundamentalistische moslims. Voor hen en voor Wilders bestaat er alleen zoiets als de "zuivere islam" die de wereld wil overheersen. Daarmee legitimeert Wilders de claim van extremisten dat de Islam de basis is voor het ontoelaatbare gedrag van mensen.
Dat is een boodschap van angst die zijn weerga niet kent. Op die manier criminaliseert hij niet alleen het geloof van een groot aantal landgenoten, maar jaagt hij ook de andere 15 miljoen de stuipen op het lijf. Wat daarbij opvalt is het volstrekte gebrek aan vertrouwen in de weerbaarheid van de Nederlandse samenleving en de Nederlandse rechtstaat.
We kunnen dit niet los zien van het politieke programma van Wilders.
Het is pijnlijk om te zien dat velen de afgelopen tijd zijn opgekomen voor de vrijheid van meningsuiting van de heer Wilders, terwijl de heer Wilders anderen het recht wil ontnemen om iets anders te geloven dan hijzelf doet. Mijn vraag aan de heer Wilders is dan ook: wat moeten alle gematigden moslims die bezig zijn hun leven in Nederland op te bouwen met uw film?
Mevrouw de Voorzitter,
Voor de PvdA zijn de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst grondrechten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat maken we duidelijk aan iedereen die daar moeite mee heeft. Onze rechtstaat is ononderhandelbaar.
De PvdA is er van overtuigd dat Nederlanders zich niet tegen elkaar laten opzetten.
Daar zijn we veel te nuchter voor. En dat bleek ook uit de reacties de afgelopen dagen van Nederlanders, moslims en anderen, op de film. Wij laten ons de kop niet gek maken.
Ik weet zeker dat er een verbinding tussen migranten en autochtonen kan worden gelegd. Dat zal echter niet vanzelf gaan. De basis ligt er in dat iedereen mee kan doen in de samenleving. Dat betekent voor de meeste mensen dat je een opleiding kunt volgen, dat je werk hebt en dat je een gezin kunt stichten.
De PvdA staat voor emancipatie, gelijke berechtiging van vrouwen en homo's, verdraagzaamheid, individuele keuzevrijheid, ook in geloof. Iedereen die daarvoor staat en daarvoor wil strijden is onze natuurlijke bondgenoot.
Scherpe discussies over onze waarden horen bij het veranderingsproces waarin Nederland zich nu bevind. Daarbij past het niet om aan de kant te blijven staan. We vragen van zowel nieuwe als oude Nederlanders om zich in te zetten. Van moslims vragen we of ze bij zich zelf te rade willen gaan. Waarom zijn veel mensen bang voor de islam? Hoe gaan we om met de rechten van vrouwen en homo's? Te vaak zien we dat uit een vorm van etnische solidariteit geen afstand wordt genomen van tradities of gedragingen, zoals uithuwelijken die zich niet verhouden tot de Nederlandse rechtstaat.
Maar een wensenlijstje richting immigranten is niet genoeg en ook te eenzijdig.
Het opnemen van immigranten in onze samenleving vergt ook van autochtonen dat ze hun onverschilligheid en angst omzetten in vertrouwen en hoop. Want ja, er zijn wel degelijk veel tekenen van hoop. De werkloosheid onder allochtone jongeren is de afgelopen jaren fors gedaald. Vrouwen en meisjes doen steeds meer mee op de arbeidsmarkt. Het opleidingsniveau van tweede generatie allochtonen stijgt. Allochtonen roeren zich steeds vaker in het publieke debat. En ja ook hier doen vrouwen en meisjes ook steeds meer mee. En wat te denken van de twee staatsecretarissen met een moslimachtergrond in dit kabinet.
Mevrouw de voorzitter,
De Nederlandse samenleving bevindt zich in een heftig veranderingsproces. Die verandering gaat niet zonder pijn en ongemak. Maar we komen er niet door voortdurend te hameren op verschillen in geloof of etniciteit. Laten we samen werken aan een gedeelde toekomst. Een gedeelde toekomst op basis van de kernwaarden zoals in onze Grondwet vastgelegd. Een gedeelde toekomst waarin we elkaar beoordelen op wat je doet, niet op waar je vandaan komt.
Persvoorlichting Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid
Plein 2
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
T 070 318 2694
E
Partij van de Arbeid